Мындан алда биз, редакцияда ишлегенле, газетибизни корректору, фахмулу журналист,  огъурлу адам Батчаланы Адейни къызы Лидияны туугъан кюню бла таза джюрекден алгъышлагъан эдик. Айхай да, ишден арымагъан, талмагъан,  миллетини сыйын чыгъаргъан эмда джюрек джылыулары бла тёгерекге къууат салгъан, не къыйын кёзюуде да тёзюмлю бола билген адамланы кёрсенг, учуннган этесе.
Къазауатны джылларында туугъан сабийлени, эшта, джазыулары бирчаракъ болурла - ала туугъан джуртларындан узакъда эс джыйгъандыла, Кавказны сынгар айтыб эшитгендиле. Лида да, атасы Уллу Ата джурт къазауатха кетгенден сора туууб, анасыны къойнунда бир кесек заманны ичинде Къызыл Октябрь элинден Фрунзе областны Быстровский районуну Орловка элине тюшеди. Ол тёлюню сабийликлери адам сукъланырча болмагъанды. Аланы эслеринде татлы сабий сезимле тюл, ачы хапарла сакъланадыла. Аны амалтын ол тёлюню биографиясыны ал тизгинлери «къазауат», «кёчгюнчюлюк» деген сёзледен башланады. Аны айтханым, Лидия да анасыны къойнунда огъуна сюргюнчю болгъанын, аякъ ызлары Азияны исси къумларында къалгъан сабийлигин сагъыныргъа сюймейди.

 2005-чи джыл январны 6-сы бизни бушуу кюнлерибизни бири болду. Къарачай-Черкесияда, андан тышында да белгили алим Сюйюнчланы Ханафий ауушханды, деген ачы хапар джайылды. Джууукъ-тенг, таныгъанла, билгенле болуб да къалмай, узакъ джерледен да эшитгенле келиб, арбазы, орам да адамладан толду. Мени сартын, къайгъы сёзге аллай бир миллет джыйылыб хазна кёрмегенме. Уллу сый бериб, ёмюрлюк джерине элтиб къайтдыкъ. Чачылыб кеталмай, арбазында, андан тышында да къауум-къауум болуб, аны адамлыгъыны, билимини, этген ишлерини юслеринден кёб затны эсибизге тюшюрюб сёлешебиз…
Сюйюч улу 1923-чю джыл Джёгетейде туугъанды, деб джазылады документледе. Ол тюз тюлдю. Комсомол болур ючюн, бир джылы джетмей, артда кесин уллуракъ этиб джаздырады. Ханафий Идрис бла Берханны уллу  юйдегилеринде ёсгенди.

 Уллу Ата джурт къазауатда джуртларын къанлы джаудан къоруулай, джанларын-къанларын аямай Уллу Хорламны келтирир ючюн кюрешген уланларыбызны бири болгъанды Къанаматланы Есауну джашы Ажу.
Севастополь шахарны аты джигит шахарды. Джау, аны алыр ючюн, бютеу кючюн-къарыуун салыб кюрешгенди. Бу шахар кёрмеген зат къалмагъанды – къолундан келгенича кесин къоруулагъанды, алай а фашист зорчула анга ычхыныб, толу ие болургъа излегендиле. Алай болса да, ётгюр совет аскерчиле анга азатлыкъ келтиргендиле. Ёзге шахар эки джылгъа джууукъну фашистлени аякъ тюблеринде болгъанды.
Кёб къыйналса да, Севастополь башына бошлукъ табханды – бюгюнлюкде аны къоруулагъан  Совет Союзну 240 Джигитини аты мермер ташлагъа джазылгъанды.
Шахарны ёсюб келген тёлюлери аланы атларын азбар биледиле. Ёзге шахаргъа Къызыл байракъны такъгъан таулу джашны аты ол тизимде джокъду. Нек? Ажу Совет Союзну Джигити атха 1944-чю джыл, Севастополгъа Къызыл байракъны такъгъандан сора, теджелгенди, алай а ол кёзюуде аны халкъы, аман бетли болуб, джуртундан узакъгъа атылгъанды. «Воинское звание – рядовой» деген китабны автору Илья Поликахин Севастополну азатлагъанланы бириди, Совет Союзну Джигитиди. Китабында ол былай джазгъанды: «Биз бешеулен эдик. Немчала бугъунуб тургъан джерлеринден акъырын башларын кёлтюрюб къарайдыла, сора юй таба тебрейдиле. Ала кёбдюле, къолларындан келликди бизни къагъыб къояргъа, мени, Павлик Кирченкону, Головняны, Гунькону, Къанаматланы Ажуну…»
1944-чю джыл май айда рядовой Поликахин «Знамя Победы» деген аскер газетде «Зареяло Красное Знамя» деген назмусун басмалайды.

«Неси Канаматов,
            ты знамя в руках,
Над городом вывесим
                               знамя!
…Жители к дому
           со слезами бегут,
Приветствуя Красное
                            знамя».

Батчаланы Муссаны джашы Альберт ариу халили, оюмлу сёлешген, кимге да игилик излеген тынч, огъурлу адамды. Ол, асыулу шартларын сакълай, къартлыкъгъа да джетди, Аллах мындан ары да кёб джылланы джашаргъа буюрсун.
Ол 1938-чи джыл Огъары Тебердиде туугъанды. Сабийлик кюнлерин киши джуртлада ашыргъанды. Школну бери къайтхандан сора Къарачай шахарда бошаб, анда пединститутну филология факультетинде баш билим алгъанды. Бир джылны Даусуз элде устаз болуб ишлегенин айтмасакъ, ёмюрюн Доммайда ашырыб барады. Ары 1965-чи джыл келиб, джаш тёлюге ингирги школну къурайды, аны директору къуллукъну да баджара орус тил бла литературадан, тарихден дерсле бериб турады. Ол ишлеге ингирде къарагъаны себебли, 1970-чи джылдан башлаб, кюндюз турист комплексге инструктор болуб джарашады. Туристлеге башчы болуб, ол айланмагъан тау сокъмакъ къалмайды. 1985-чи джыл аны тамада инструктор этедиле. Анда 1996-чы джылгъа дери ишлеб, солургъа чыгъады. Ол джамагъат ишлеге тири къошулуб тургъанды, талай кере Доммай посёлок советге депутатха да сайланнганды.

  1. БЕЛГИЛИ ДЖАЗЫУЧУ
  2. Эски суратлада — тарихибиз