Экстремизм къоркъуу джашауубузгъа киргенли бёлек заман болады. Бютеу дунияда ол тамыр ийиб баргъанына, джамагъатны рахатлыгъына къатылгъанына сагъышланмагъан хазна киши джокъду.

Ол джолну тутханладан кери турургъа кереклисин, аланы аман иннетлеринден сакъланыргъа боллугъун эсгертейик. Белгилисича, хар адам къадарын кеси этеди: аны тамблагъы кюню бюгюнлюкде этген оноууна кёре болады.
Биреулен неда къауум терсакъыл адам, джамагъатны арасында белгиленнген джорукъну чырт да келишиусюзге санаб, аны зор бла тюрлендирирге излесе анга экстремизм деб айтылады.
Ол аманлыкъны ышанлары 2002-чи джыл элия (июль) айны 25-де чыкъгъан «О противодействии экстремистской деятельности» деген федерал законда ачыкъ джазыладыла:
- РФ-ны чеклерин эмда Конституциясында белгиленнген джорукъларын зор бла тюрлендириу;
- терроризм ишлени не тюрлюсюн да тюзге санагъанын кёбчюлюкге айтыу;
- башха-башха дин ахлуланы, миллетлени келечилерини араларында къаугъа чыгъарыу;
- миллети, дини башха болгъаны неда артыкъ бай, джарлы болгъаны ючюн, къалгъанлагъа ушамагъанын чертиб, кимни болса да тюртюу неда багъалатыу;
- башха динни ахлусуду неда башха миллетни келечисиди деб, адамны эркинликлерине къатылыу:
- миллетчилени белгилерин (символика) хайырландырыу эмда башхаланы алай этерге кёллендириу;
- бу сагъынылгъан ишлени этиу, аланы хапарларын кёбчюлюкге джайыу, белгили экстремист материалланы джамагъатха джаяр мурат бла асламыракъ хазырлау эмда асырау.
Эресей Федерацияда бу аманлыкълагъа къошулгъанла, терсликлерини ауурлукъларына кёре, не административ джууаблылыкъгъа тартыладыла, не Терслеу кодексни тамалында сюдлюк-джоллукъ боладыла.
РФ-ны КоАП-ны 20-чы статьясыны тамалында административ джууаблылыкъгъа, федерал законлагъа кёре, экстремист бирлешликлени кёргюзюрге болмагъан белгилерин джюрютгенле, аланы халкъгъа кёргюзгенле, адамны сыйын тюшюрген ишле этгенле, аны кибик экстремист материалла чыгъарыб, кёбчюлюкге джайгъанла тартыллыкъдыла.
Бу аманлыкъланы этген адамлагъа 20 000 минг сом тазир салынады. Ол терсликни организация этгени болса, анга салыннган тазирни ёлчеми 1 мелиуаннга дери ёсдюрюледи. Аны кибик бу экстремист ишлеге къатышханланы 15 кюннге тюрмеге джыйгъан неда 100 сагъатны амалсыз ишлетген джорукъ да хайырландырылады.
РФ-ны Терслеу кодексини тамалында экстремист ишлеге къошулургъа чакъыргъанла, адамны сыйын тюшюрген ауур ишле этгенле, экстремист бирлешликле къурагъанла, экстремист бирлешликлени ишлерин бардыргъанла, экстремист ишлеге джоюм этгенле сюдлюк-джоллукъ боладыла.
Терсликлерине кёре бу аманлыкъланы этгенлеге 800 минг сомгъа дери тазир салыргъа да, аланы 480 сагъатны амалсыз ишлетирге да, 2 джылны узагъына эркинликлерине къатылыргъа да, 5 джылгъа дери зор бла ишлетирге да, 12 джылгъа дери тюрмеге джыяргъа да болады.
Сёзден, Эресей Федерацияда миллетчилени не тюрлю белгилерин да хайырландырыргъа, кёргюзюрге болмайды. Алай этген адам кёб миллетли къралыбызда джашагъанланы джанларына тийгеннге, Ата джурт къазауатда ёлгенлени сыйларын тюшюргеннге саналады. Билими болгъан хар адам да Ата джурт къазауатны кёзюуюнде аллай белгилени Германия, кесини миллетин башхаладан баш кёрюб, хайырландыргъанын биледи.
Американы МЕТА корпорациясы эресейчи аскерчилеге зорлукъ этерге чакъырыуланы Инстаграмда салыргъа официал халда эркинлик бергени ючюн, 2022-чи джыл ол приложение экстремистлени тизимине къошулгъанды.

Къарачай-Черкесияны МВД-ны Экстремизмге къаршчы аралыгъы.

 
{jcomments}