Биз, Уллу Ата джурт къазауатха дери туугъан тёлюле, джашауда ачыу, джарсыу сынар керекли къалмагъанбыз. Мени атам Боташланы Мустафаны джашы Осман къайда асыралгъанын бюгюн-бюгече да билмегенлей барама. Излеб кюрешгенликге, алкъын джукъ табалмагъанма.
Атам 1886-чы джыл туугъанды. Къарт-Джуртда колхозда малчы болуб тургъанды, колхозну правлениесини члени болгъанды.
1943-чю джыл элия айны ал сюреминде атам тюгел акъыл-балыкъ болмагъан эки джашы бла, талай нёгери бла  кёл джагъасында ишлегенди. Аууз-герги айны (октябрны) аягъына ала Къарт-Джуртха къайтыргъа керек болгъандыла. Бир адамны да хапары болмагъанлай НКВД-ны аскерчилери кёл джагъасына келиб къаладыла. Адамланы джюреклерин къоркъуу алыб, хар ким башы къайгъылы болады. Бир-бири бла сёлешген, ушакъ этген тохтайды. Аскерчиле эл мюлк ишледе болушлукъгъа келгендиле, дегенча хапарла джюрюйдюле.
Алай а ала кеслерин къара ишге урмайдыла, тилчилени, харам иннетлилени, зарлыкъ кючлегенлени табыб, ала бла джашыртын ушакъ этедиле.

 Гочияланы Туугъанны джашы Хасан 1921-чи джыл Терезеде туугъанды, эл школда окъугъанды. Акъыл-балыкъ болгъандан сора, аскер къуллукъ этерге кетгинчи, джылкъычы болуб турады. Байкал кёлню къатында аскер бёлекге тюшеди. Кёб турмай финле бла къазауатха ашырадыла. Гитлерчи фашистле Ата джуртубузгъа чабханларында, Хасан къуллукъ этген аскер бёлекни аланы алларын тыяргъа ашырадыла. Дивизияны тахса билиучюлери бла бирге Хасан Украинаны джеринде джаула бла бетден бетге тюбешеди. Алгъа уруб келген фашистлени тыяр ючюн къанлы сермешле  башланадыла.
240-чы дивизияда тахсачылыкъ, къыйын ишни хар къуру да ажымсыз тындырыб турадыла старшина Гочия улу бла аны ротасында джюзге джууукъ джаш. Ала не табсыз хауа болумда да узакъды, джууукъду деб къарамай, къарангы кечеледе къыйын джолла бла джау кючлеб тургъан джерлеге джетиб, немец солдатладан, офицерледен кёблени джесирге алыб къайтыб турадыла.

Ёзденланы Шамил
 
     Онбир джаш

Джанларыгъыз – таза хауа,
Санларыгъыз – сослан таш –
Джюреклеге бола дууа,
Сюелесиз онбир джаш –
Эресейни джигитлери –
Деу къарачай уланла.
Халкъ талкъ болгъунчугъа дери
Чырт этмезле эсден кери,
Ызыгъыздан къалгъанла.

Совет Союзну Джигитлери

 Багъатырланы Умарны джашы Харун,полковник, танка бригаданы командири (1907-1966) 

    В изге белгили джыл санауда эм ачы, эм уллу къазауат джерни юсюнде 1941-чи джыл никкол айны 22-де башланнганды. Къарачайны джашлары бла къызлары, къолларына сауут алыб, Джуртну къанлы джаудан къорууларгъа тургъандыла.
Бизни халкъны келечилери, деу Джуртубузну кюн батхан джанындан башлаб, Москвагъа эмда Сталинградха дери, Заполярьеден кавказ таулагъа дери уруш этгендиле. СССР-ден озуб, тыш къраллада партизан отрядлада джигитлик этиб, атларын айтдыргъандыла.
1941-чи джылдан 1943-чю джылгъа дери 15 минг бла 600 къарачайлы Ата джуртну фашист зорчуладан сакълагъанды. 9 минг бла 500 адам уруш тюзде джан бергенди. Уллу Ата джурт къазауатда уллу джигитлик эмда ётгюрлюк танытханлары ючюн халкъыбызны кёб адамы «Совет Союзну Джигити» деген сыйлы атха теджелгенди.
Алай а халкъыбызны, зор бла тарих Джуртундан кёчюрюб, Орта Азия бла Къазахстанны къум тюзлерине атханлары амалтын, тулпар джашларыбыз ол уллу саугъадан къуру къалгъандыла.

  1. Туудукълагъа адамлыкъны юлгюсюн кёргюзе джашайды
  2. Биринчи эшелон