Ёртенланы Борис редакцияны терк-терк джокълайды. «Къарачай» газетни алгъанлай турады да, хар келгени сайын анда басмаланнган затланы юслеринден кёлюне келгенни да айтады, мындан ары неле чыгъарыкъларын да сорады. Кеси да назмула джазады. Чыгъармачылыкъ ишлени юслеринден да сёлешебиз. Къачан да тири, джарыкъ адам, кёб болмай келгенинде да хапарлашдыкъ.

- Ростов шахардан къайтханма. Джолну узакълыгъы бир кесек татыды, - деди. Ары нек баргъаныны хапарын да айтды. - Къарачайны кёчюргенлерини юсюнден, былтыр джайдан бери документли фильм алыб кюрешедиле. Бизни миндириб баргъан вагонлары, паровозлары-зат да Ростовда Эресейни темир джолларыны музейинде сакъланадыла. Кёчюрген кюнлерин суратлар ючюн аланы да хайырландырыб, ол кёзюуде миллетге къаллай къыйынлыкъ джетгенин кёргюзюрге керек эдиле. Анга джюз адам къошулдукъ. Бизни музейни директоруну тамадасыны орунбасары Хасанланы Ханафийни башчылыгъы бла  республикада миллет театрланы актёрлары, элледен къартла, тиширыула, сабийле - саулай да джетмиш адам бардыкъ. Ингирала башланыб, кече сагъат оннга дери, не тюрлю къалабалыкъны да кёргюзюб алдыла киногъа, деди Ёртен улу.

Бу джол кёбчюлюк бла бирге болгъанды. Алай а беш суратлау эмда документли фильмледе кёрюнеди да Борис, аланы кёбюсюнде баш ролланы ойнайды. Ол фильмлени да эсигизге салайыкъ. «Стреляющие горы», «Песчаные часы», «Империя пиратов», «Война и мир Карачая», бешинчи «Шит и меч» деген фильмге 1959-чу джыл, студент заманында чакъыргъан эдиле. Аны режиссёр Басов Владимир Бакуда алгъан эди. Аллай бир кинофильмде ойнагъан республикада огъай, Шимал Кавказда да бек аз актёр барды.

Алай болса да Ёртен улуну баш иши театрда спектакллеге къошулууду. Къарачай-Черкесия бла Къабарты-Малкъарны сахналарында 120 ролну ойнагъанды. Аланы асламысында баш геройланы суратлагъанды. Ёртен улуну фахмусуна, болумуна, къыйынына магъана бере, бизникиледен биринчи болуб 1982-чи джыл Къабарты-Малкъарны махтаулу артисти деген сыйлы ат аталгъан эди. Аны ызы бла Эресей Федерацияда да аллай атха тыйыншлы болгъан эди. Ол Къарачай-Черкесияны да халкъ артистиди. Кёбчюлюкге ариу ауазы, къарачай джырланы ким да сюйюб тынгыларча джырлагъаны бла да белгилиди. Бизде Борисни атын эшитмеген болмаз, кесин да кёбле таныйдыла, аны джашау джолу бла да шагъырей этейик.

Ёртенланы Хусейни джашы Борис Элтаркъач элде туугъанды. Аланы юйдеги сюргюнню заманында Къазахстанны Чимкент областыны Сары-Агъач элине тюшеди. Анда биринчи классха джюрюб тебрейди. Джарыкълыкъ-маданият ишлеге магъана бериб къачан башлагъаныны юсюнден сорсакъ, ол хаман да белгили индиячы актёр Радж Капурну эсге тюшюреди. Школну огъары классларында кинода ол джырлагъан джырланы азбар этиб, школда, районда, областда да аны эниклеб, суратлау коллектив бла сахнагъа чыгъыб тургъанды. Къараучула, багъа бериучюле да бек джаратыб, республикан конкурсха иерге излейдиле. Анда хорласа Москвада фестивалгъа барлыкъ болады. Не келсин, аллай таблыкъ чыкъмайды. Адамлары джуртубузгъа кетедиле, бу онунчу классда болуб, школну бошагъынчы анда къалады. Аттестат алыб адамларыны ызындан элине атланады.

Ленинграда актёрлукъгъа окъургъа сюйгенледен Черкесскеде экзамен аладыла деб эшитиб, бери келеди. Уллу конкурс болуб, 120 адам фахмуларын кёргюзюрге джыйыладыла. Аладан къуру 18 адамны сайлайдыла Къарачай-Черкесияны миллетлеринден. Борис да ол тизимге тюшеди. Баргъанла билим алыб, ызларына къайтыб, театрда ишлеб башлайдыла. Ол джыллада къарачайлыладан режиссёр да болмайды. Бу джууаблы, къыйын ишни Тохчукъланы Борис кесине алады. Мында ана тилде биринчи спектаклни да Эбзеланы Шахарбийни «Огъурлу» деген комедиясына кёре ол салады. Баш ролну, Огъурлуну да Ёртен улугъа береди. Ана тилибизде бу спектаклни сахнада кёргенлери къараучулагъа уллу байрам болады.

Тюрлю-тюрлю чурумланы заранлары бла миллет театрла чачыла, джыйыла тебрейдиле. Баш билим, усталыкъ алыб келген актёрланы асламысына иш излерге, баш мадарларын этерге тюшеди. Алай бла Борис да Нальчикге кетеди. Анда Малкъар театрда эркишиле джетишмей эдиле да, бек сюйюб аладыла. Спектаклледе баш ролланы ойнаб да турады.

Иги кесек замандан ызына къайтады. Алгъын къарачай бла черкес тилледе студияла болуб тура эдиле. 1993-чю джыл аланы театрла этиб, дараджаларын кёлтюредиле. Ленинграддан келгенледен юч-тёрт адам къалгъан эди. Алагъа да Тбилисиде билим алгъан актёрладан бир бёлеги къошулады. Шимал Кавказда, Эресей дараджалы театрланы фестивалларына барадыла. Къайда да къарачай актёрла махтаулу болуб турадыла. Театрда директорла алмашыр ючюн къалмагъандыла, бусагъатда КъЧР-ни эмда КъМР-ни халкъ артисти Гочияланы Русланды тамада. Баш режиссёрну къуллугъун кёб джылланы узагъына РФ-ны санатыны махтаулу къуллукъчусу Тохчукъланы Борис баджарыб келеди. Джаш тёлюден джангы актёрла да къошулгъандыла. Ёртен улуча уллу сынамлары болгъанла алагъа да кёз-къулакъ боладыла. Джылы келгенликге Борис гастроллагъа да барады, джарыкълыкъ-маданият джаны бла болгъан джыйылыулада, тюбешиуледе да аны джырлатмай къоймайдыла. Иши кёб болгъанлыкъгъа аллай затлагъа заман табады, назмуладан къол джазмасын да хазырлай турады. Ёртен улуну юсюнден Хапчаланы Тамара китаб джазыб да чыгъаргъанды.

Миллетибизни атын айтдыргъан джашха мындан ары да Аллах кюч-къарыу, саулукъ берсин, энтда кёб кере аны сахнада кёрюрге буюрсун.

      АППАЛАНЫ Билял.