Бир джолда Байлыкъ, Насыб, бир-бирлерине тюбеб, ёчешиб, даулашхандыла.


- Сизни экигизден мен кючлюме, - деб, Байлыкъ кеси кесин кючлюге санагъанды.
- Насыб болмаса, байлыкъдан не хайыр?! - деб, Насыб да кеси кесин онглу кёргенди.
- Акъыл болмаса, Байлыкъ бла да, Насыб бла да киши хайырланаллыкъ тюлдю, - деб, Акъыл да кесин махтагъанды. Ала ючюсю да бир-бирлери бла кёб даулашыб, джолгъа чыгъыб кетгендиле. Кетиб бара, алларында, кесини бачхасын сюрюб, урлукъ ата тургъан бир джарлы кишиге тюбеб, аны къатында тохтагъандыла. Алайда Байлыкъ, аллына атлаб, эки къолун джайыб: «Буюрама, сени сюрген джеринге алтын чыкъсын», - дегенди. Ол алай айтханлай, бир такъыйкъаны ичине сюрюлген джери алтындан толуб къалгъанды. Аны алай кёргенлей, Акъыл да, кесини кючюн билдирир ючюн, джарлы кишини акъылын алгъанды. Олсагъатдан джарлы киши байгъа чабыб барыб: «Мени джериме нартюх чыгъар орнуна ташла чыкъгъандыла», - дегенди. Бай, сейирсиниб, джарлы кишини джерине барыб, бачхасын кёргенлей, анга татлы тил бла: «Кел, экибиз бачхаларыбызны ауушдурайыкъ, мени нартюх чыкъгъан бачхамы сен ал, сени ташла чыкъгъан бачхангы мен алайым», - дегенди. Джарлы киши, къууаныб, бачхасын байгъа ауушдургъанды. Бай, алтынны арба бла ташыб, юйюне элтгенди, джарлы киши уа, не этерин билмей, бир джерден тебмей, джер къазыб башлагъанды. Алайда Насыб да, кесини кючюн билдирир ючюн, эки къолун джайыб, джарлы кишиге къараб: «Насыблы бол!» - дегенди. Олсагъатдан джарлы кишини къатына бай саудюгерле келиб тохтагъандыла. Аланы бири джарлы кишиге къараб айтханды:
- Бизге тамадалыкъ этерге сенича бир адам табмай, излеб келе тура эдик. Энди сен бизге тамада бол, деб тилейбиз. Джарлы киши, не айтыргъа да билмей, башын къымылдатыб, разылыгъын билдиргенди. Олсагъатдан саудюгерле джарлы кишини сакъалын джюлюб, юсюне да сыйлы кийимле кийдириб, бир ариу тору атха миндириб, орталарына салыб, биргелерине алыб кетгендиле. Барыб-барыб, бир элге джетиб тохтагъандыла. Алайда бир ариу къызы болгъан байгъа къонакъгъа баргъандыла да, саудюгерле, кеслерини тамадаларына байны къызын алыргъа деб, байгъа келечилик айтхандыла.
- Сизни тамадагъыз мени къызымы джарата эсе, мен бек разыма, - дегенди бай. Олсагъатдан байны джууукълары, тенглери джыйылыб, уллу къууанч этиб, байны къызын джарлы кишиге бергендиле. Саулай эл джыйылыб, байны кюёуюн кёрюрге келгендиле. Кюёу а, сёлеширге сёзюмден джангылама деб къоркъуб, сёлешген адамлагъа джууаб къайтармай, тынгылаб тургъанды. Аны тынгылагъанына байны джууукълары къайгъылы бола башлагъандыла.
- Нек сёлешмейди бу? Бизни хыликке этерге умутму этеди? - деб, бай ачыуланнганды. Ишни къармалгъанын кёрюб, Байлыкъ бла Насыб Акъылдан: «Джарлы кишини акъылын ызына бер», - деб, тилегендиле. Акъыл джарлы кишини акъылын ызына бергенди. Олсагъатдан киши джыйылыб тургъан халкъдан сёлеширге эркинлик алгъанды. Бай анга сёлеширге эркинлик бергенди. Ол, джыйылгъан халкъгъа къараб, былай айтханды:
- Мени гитче заманымда бизни элге джау чабхан эди. Эркишиле бла бирге тиширыула да джаугъа къаршчы чыкъгъан эдиле. Аланы ичинде бир джигит къыз, эркиши кийим кийиб, эркишиле бла тенг атха миниб, джауну элибизден чыгъаргъынчы, тынчлыкъ табмай кюрешген эди. Мени тюненеден бери сёлешмей тынгылагъаным - бу къыз да аныча джигитмиди деб, къызны сынаб тургъан эдим. Мени терслигими кечигиз деб тилейме!
- Биз а сен бизни хыликкеми этесе деб тура эдик, - деб, бай къууаннганды. Олсагъатдан уллу той этгендиле. Андан сора джарлы киши, саудюгерлеге тамада болуб, акъыллы оноу этиб, джарлылыкъдан да къутулуб, бир да мардасыз иги джашаб къалыб кетгенди.

 
{jcomments}