Бизни ата-бабаларыбыз уллугъа-гитчеге, къартха-джашха, эркишиге, тиширыугъа да айырыб сый бергенлей тургъандыла. Ол адетле адамланы бир-бирлерин сыйларгъа, керексизге артха турмазгъа, кесин ушагъыусуз алгъа урмазгъа, орну бла атларгъа юретгендиле. Аллай адетлени бири шапаланы хант юлешиулериди: къурманлыкъ, къонакълыкъ этген заманда эт юлешиу.

Бир къошха, къошда эркишилени кереклилерине да бир къарайыкъ, не эте турадыла, бир хапар да билейик деб, нёгерле да алыб, къошдагъыланы адамлары – тиширыула келгендиле. Келгенле къуру бир къошчуну адамлары болгъандыла. Бирси къошчу къошда болмагъанды. Ол адамлары келген къошчу къой кесгенди къонакълыкъгъа. Эт асханды. Бишириб алыб, юлеше башлагъанды да, кёлю сагъышхамы кетгенди, келгенлеге къууаныбмы этгенди, не эсе да этлени юлешгенди да эки сахан бла келгенлеге, бирин да кесини анасына салгъанды. Ашай башлагъандыла.
Къошчу джашны, Маштарны, анасы аллындагъы саханнга къарагъанды да, саханны аллындан арлакъчыкъ тюртгенди.
- Анам, аша, тюртме, нек тюртесе, арыб, ач болуб келгенсе! Аша, татлы этди, сайлаб кесгенме, сеннге кёл ашаб! Аша, анам, аша! - деб Маштар алайгъа къалгъанды.
- Огъай, джашым, огъай! Тилиме салыр къарыуум джокъду! Ач тюлме! - деб анасы алай-алай этгенди.
- Анам, къалай тилинге салыр къарыуунг болмайды?! Сау кюнню джолда келиб! «Аша!» - деб Маштар, «огъай!» - деб анасы.
Маштарны келини бла юй бийчеси бирси саханны алларына салгъандыла. Эки келин къайын аналарындан алгъа ашарыкъгъа узалыргъа уялыб, мурукку этгендиле. Сора Маштарны юй бийчеси, ол экисини сёзлери къулагъына чалышыб, къайын анасыны саханы таба къарагъанды. Къараса, амманы саханында: боюн омрау, иегиле, къул-сюймез, шеши омрау. Кеслерини саханнга къараса: джаякъ, джан сюек, къысха илик... Къайын анасындан уялгъандан, джерде тешик болса, ары кириб кетерик болуб, тешик да болмагъанына къууаныб, келинле, эрлай алларында саханны алыб, къайын аналарына салгъандыла, аны саханын кеслерини алларына тартхандыла. Аланы ол этгенлерин эслемегенча этиб, амма ушакъны бардыра тургъанды. Аны джашына кёлю къалгъанын зслеб, аны чачаргъа келини, шапалыкъ этгенни юй бийчеси, алай айтханды:
Саханланы къатышдырыб
Чотчаланы джашлары,
Аманкъарын атха къала эдиле
Келинлени атлары!..
Амма кюлюб, аллында саханнга узалыб башлагъанды. Анга къараб, къабаргъа тартыныб тургъанла да ашаргъа джарашхандыла.

Басмагъа СЫЛПАГЪАРЛАРЫ Кулина хазырлагъанды.

«Тюшюнюу» 1993 дж.ф