Халкъыбызны атын дуниягъа белгили этген уланларыбызны бириди Темрезланы Срапилни джашы Науруз. Ол 1981-чи джыл башил (январь) айны 6-да Къарачай шахарда туугъанды. Аны джюрегине ана тилине, Ата джуртха кертилик, шохлукъгъа, спортха сюймеклик сабий заманындан сингнгенди. Орта школну бошагъандан сора, эки баш окъуу заведениени тауусуб, джашау джолунда джетишимлеге ие болгъанды.


Науруз, аны къарнашлары Къурман бла Тохтар джашауларын спорт бла байлаб, сабий заманларындан эркин тутуш бла кюреше, тюрлю-тюрлю дараджада бардырылгъан спорт эришиуледе хорлаб, халкъыбызны, республикабызны атын дуниягъа айтдыргъандыла.
Къурман бла Тохтар спортну халкъла арасы усталарыдыла. Науруз спортну махтаулу устасыды, Къарачай-Черкес Республиканы физкультурасыны махтаулу къуллукъчусуду. Эркин тутушдан Европаны биринчилигинде юч кере ёчлю орунланы алгъанды. Дунияны биринчилигинде да юч кере хорлаб, алтын кубокла алыб, дуниягъа белгили болгъанды.
Атасы Темрезланы Умарны джашы Срапиль Къасайланы Осман атлы колхозда тюрлю-тюрлю ишледе, атын сый бла айтдырыб ишлегенди. Билим алыуну, спортну джашауда эм бек кереклиге санаб, сабийлерине бу джаны бла таб болум къурай, алагъа учунмакълыкъ бергенлей тургъанды.
Анасы малкъар тиширыу Сюйюнчланы Мудалифни къызы Любовду. Ол Къарачай-Черкес кърал университетни филология институтун тауусханды. Сабий садда ишлегенди, андан сора школда орус тил бла литературадан устаз болуб тургъанды. Ол кёб тёлюню келечилерине, джашлагъа, къызлагъа билим бериб, аланы ариу халиге юретиб, джашау джолгъа ашыргъанды. Аны тышында юйюню тыбырын джылыта, юч сабийге джюрек джылыуун бериб, аланы керти адамла болуб ёсерлерине джашауун атагъанды. Балаларын миллетибизни адебини, намысыны тёрюнде ёсдюргенди.
Темрезланы Науруз бусагъатха дери Къарачай-Черкес Республиканы Халкъ Джыйылыууну (Парламентини) Илму бла окъуудан, маданиятдан, спортдан эмда джаш тёлю политикадан комитетни тамадасыны орунбасары къуллукъну толтургъанды. Ол комитетни ишине тири къошулгъанды.
Наурузну быйыл алтотур (март) айда Къарачай-Черкес Республиканы Халкъ Джыйылыууну (Парламентини) Миллет политика бла тыш байламлылыкъдан эмда кёбчюлюк информация мадарланы хакъындан комитетни тамадасы къуллукъгъа салгъандыла. Мен мындан алда анга тюбеб, ишини юсюнден хапар сордум.
- Науруз, сен башчылыкъ этген комитет баджаргъан ишлени юслеринден бир хапар айтсанг.
- Бизни ишибиз кёбдю. Сёз ючюн, миллетлик айырмай, республиканы районларына айланыб, джамагъат организацияланы тамадалары бла биригиб, адамла бла тюбешиб, ана тилни, шохлукъну, джуртха кертиликни, джаш тёлюню ариу халиге юретиуню юслеринден сёлешебиз. Адамла да бизге кеслерини оюмларын айтадыла. Биз, аланы айтханларын да эсге ала, законну тамалында, былай этилсе иги болур деб бегим чыгъарыб, аны сессияда депутатлагъа сюзерге теджейбиз.
Миллетлени джашау болуму тынч, таб болурча этерге кюрешебиз. Республиканы хар миллетини адеби, намысы, ашхы адетлери бардыла. Адамла бла тюбешген сагъатда биз билмеген затла чыгъыб къаладыла, аланы да эсге ала ишлейбиз. Миллетлерибизни бир-бирине ушаш кёб затлары барды.
Бизни уллу интернационал юйюрюбюзде миллет юлешген болмай, барыбыз да къарнашлыкъ, тенглик тутуб джашайбыз. Къайгъы, къаугъа къачан да игилик келтирмегендиле.
Джамагъат бириксе, бир оюмгъа келсе, хар зат тюз орун алыб, бизге, келлик тёлюлеге да джашаргъа тынч боллукъду. Къарнашлыкъ, тенглик, ангыламакълыкъ болуб, адамла бир-бирине джарыкъ кёлден къарасала, джашауубуз ол къадар къууатлы боллукъду.
Тарихге айланыб къарасакъ, бизни ата-бабаларыбыз да алай джашагъандыла. Ала шохлукъну, къарнашлыкъны сыйын мийикде тутхандыла. Анга бизни ашхы адетлерибиз да шагъатлыкъ этедиле. Къарачайлыла, оруслула, черкеслиле, абазалыла, ногъайлыла, тегейлиле, грекле, башха миллетлени келечилери къууанчда, къыйынлыкъда да бир-бирлерине къарагъанлай, болушлукъ табдыргъанлай тургъандыла. Биз аладан юлгю алыб, бизни ызыбыздан келген тёлюлеге тюз джолну кёргюзюрге керекбиз.
- Сен сагъыш этгенден, шохлукъ, къарнашлыкъ джюрютюрге, миллетини адетлерин, тарихин сакъларгъа сабийликден юретирге керекмиди огъесе ёсе барыб, ол кеси ангылар деб къояргъамы тыйыншлыды?
- Мен сагъыш этгенден, юретиу сабийни бешикде заманындан башланады. Гитче сабий аман, иги не болгъанын билмейди, айырмайды. Аны ючюн, юретиу эм биринчи юйдегиде башланады. Андан сора сабий садда устазла, юретиучюле гитчечиклени джюреклерине ариулукъну, джумушакълыкъны сингдире, кёб затха юретедиле. Аны ызындан орта билим берген школда билим алады, кесин къалай тутаргъа кереклисине юренеди. Уллайгъандан сора да джашауда уллу гитчени юретеди. Сёз ючюн, 90 джыл болгъан бир акка кесини 70 джыл болгъан джашын да юретгенлей турады.
Науруз юй бийчеси Дзуганов Баширни къызы Темрезланы Мадина бла юч къыз ёсдюреди. Аиша биринчи классха барады. Мариям бла Амира сабий садха джюрюйдюле.
Темрезланы Науруз айтхандан, биз таулуланы буруннгу адетлерини юслеринден сагъыш эте, халкъланы арасында ата-бабабыз салгъан шохлукъну, къарнашлыкъны тамалын бегитгенлей турургъа керекбиз.

Лепшокъланы Хусеин.

 
{jcomments}