Кёб болмай мени къолума бу сурат тюшдю. Ол, бир да ишексиз, 1920-чы джыллада алыннганды. Аны меннге Биджиланы Басиятны джашы Асхатны къарнашы Адейни туудугъу Мухаммат (Ниязбийни джашы) табдыргъанды.


Мухаммат Къарачай шахарда джашайды. Ол суратны багъалатыб сакълагъанды юйюнде. Суратда солдан онгнга Алийланы Джашууну джашы Умар бла Биджиланы Асхат шахмат ойнай турадыла. Тау кийимлери бла сюелиб тургъан мыйыкълы джаш чеченлиди. Аны ким болгъаны белгисизди. Ким биледи, аны таныгъан, билген чыгъыб къалыр эсе уа?
Алийланы Умар Къарачай автоном областны биринчи башчысыды. Суратха тюшген заманда ол Москвада уллу къуллукъда болгъанды. 1926-чы-1927-чи джыллада Алий улу Шимал Кавказ илму-тинтиу институтда ишлегенди. Ол «Элибле», «Джангы элибле» деген китабланы авторуду. Артда аны Совет Союзну ара шахарына чакъыргъандыла. Ючеуленле, къол кёлтюрюб, кеслери джаратмагъан адамланы къралны джаууна чыгъарыб онглуланы къурутхан кёзюуде Алий улу да къара чёбге тюшгенди. 1937-чи джыл Москвада ишлей тургъанлай аны тутхандыла. Бир джылдан тутмакъда ауушханды.
Биджиланы Асхат Къарачайда биринчи медицина илмуланы кандидатыды. Ол назмула джазгъанды, белгили орус поэтлени чыгъармаларын ана тилибизге кёчюргенди. Биджи улу «Билим» деб эки бёлюмю болгъан китаб да чыгъаргъанды. Айтыргъа, халкъыбызны биринчи поэтлерини бириди. Микоян-Шахарда больницаны баш дохтуру болуб тургъанды. Кеси да кетген ёмюрню 37-чи джылларыны репрессияларындан къутулалмагъанды – анга да «халкъны джауу» атны атаб, Красноярск крайда тюрмеге салгъандыла. Ол анда 10 джыл туруб къайтханды. Башына бошлукъ табхандан сора, Москвагъа къайтыб келгенди, биринчи шахар больницагъа ишге джарашханды. Москваны Ваганьков къабырларында асыралгъанды. Ол 1958-чи джыл ауушханды. Алайды да, эски сурат кёб затны эсибизге салгъанды.

Шаманланы Ибрагим.

 
{jcomments}