Врач усталыкъдан джууаблы, андан уллу магъанасы болгъан усталыкъ болмаз дерчады. Сабийлигимден да билеме, бир ауругъанлары болуб, врач къатына барыб, кеслерин бакъдырыб келген къартларыбызны: «Аллах, Аллахны тюбюнде, Аны кючю бла мени джаныма джарады, саулугъума къарады», - деучюлерин.
Аллахды билген, бу усталыкъны сайлагъан адамны керти уллу, халал, кимге да бирча джарсый билген джумушакъ джюреги болургъа керек болур. Биз бюгюн хапарын айтыргъа излеген адам да аллай асыулу врачланы къауумунданды. Кесини 75-джыллыкъ юбилейине уллу джетишимле, чекчиз бай джашау эмда иш сынамы бла тюбегенди ол бу кюнледе.
Темрезланы Солтан-Хамидни джашы Бориспийни танымагъан, аны атын эшитмеген, эшта, бек аз адам болур. Ол 1949-чу джылны алтотур айыны 7-де Къыргъыз ССР-ни Фрунзе областыны Чалдовар элинде туугъанды. Темрезлары къарачай халкъ бла бирге, Джуртха къайтыргъа эркинлик берилгенинде, туугъан эллерине къайтыб келедиле. Джити, болумлу джаш сабий Къарачай шахарны 3-чю номерли орта школун джетишимли тауусады да, врач болургъа нюзюр этиб, Ставрополь шахаргъа джол тутады. Ол джыллада медицинаны сыйы артыкъ да уллу болгъанды, хар экинчи сабий термилгенди атын айтдыргъан врач болуб адамланы саулукъларын багъаргъа, илму бла кюрешиб, саулукъ сакълау санагъатда джангы мадарла къураргъа. Бориспий сау бир джылны хазырланнганды медицина институтха кирирге. Ставрополда медицина институтну эртделеден бери да сыйы уллуду, Шимал Кавказда къой, саулай Эресейде да терен билим берген, асыулу баш окъуу заведениелени бирине саналады. Анга кирир ючюн, артыкъ да бек окъууну джетишимли бардырыр ючюн кючлю билим керек бола эди. Темрез улу да муратына джетиб, бакъгъан факультетни студенти болады. Окъууун бошаб къайтады да, 1973-чю джылдан 1974-чю джылгъа дери Къарачай-Черкесияны область больницасында интернатураны ётеди. Андан сора 1982-чи джылгъа дери онколог врач, анестезиолог да болуб ишлейди.
Онколог болуб ол заманда белгили хирург-онколог Стефан Бутов башчылыкъ этген республикан онкология диспансерде ишлеб башлайды. Бюгюнлюкде да онкология эм къыйын аурууланы бирине саналады, ол джыллада уа ол джаны бла кюрешген нечик джууаблы эди экен?! Алай болса да, Темрез улу, джашлыгъына да къарамай, билген билимин салыб, ауругъанланы дарман бла, сёз бла да багъаргъа кюрешгенди. Ёлюмню къолундан алгъанды деген алай тюз да болмаз, алай а, къартла айтыучулай, Бир Аллахны кючюнден, Ол берген билими, фахмусу бла толу хайырлана, кёб адамны къууандыргъанды. Анестезиолог да андан тынч усталыкъ тюлдю, ауругъанны джарырны аллы бла джукълатыр ючюн анга дарман бериб къойгъан тюлдю сейирлик, ол дарманны кимге къалай берирге кереклисин билиб, адамны чархыны халын эсеблеб, алай джукълатыргъа керекди. Хар адамны чархы, джюрегини кючю, мыйысыны ишлегени бирер тюрлюдю, джукълатыучуну кючю да анга кёре тийишеди. Анестезиология усталыкъ медицинада джаш усталыкъланы бириди. Аны борчу операция этиллик адамны саны ачыб, джюрегине ауурлукъ джетмезча этиудю. Ол борчун да Бориспий Солтан-Хамидович джетишимли толтургъанды.
1982–1985-чи джыллада «Озон» пансионатда баш врач болуб ишлегенди, андан сора 1992-чи джылгъа дери Черкесск шахарны саулукъ бакъгъан бёлюмюню Медицина-санитар бёлегинде хирург, эндоскопист да болуб тургъанды. Ызы бла уа Черкесск шахарда къан къуюу бла кюрешген станцияны къанны эмда аны къурамына кирген затланы хазырлагъан бёлюмюню тамадасы болуб 1997-чи джылгъа дери ишлегенди. Андан республикан инфекция больницагъа баш врач этиб саладыла да, анда 2003-чю джылгъа дери ишлейди. Анча джерде ишлеген, талай усталыкъны билген, адамла бла ишлерге юреннген уллу сынамды. Бир джерде олтуруб турмай, билимин да ёсдюре, кеси ишлеген санагъатда не тюрлю усталыкъгъа да къол джетдирген адам ашхы башчы бола биллигине ишек джокъду. Нек дегенде, ол ишни «ичинден» биледи, ол алгъа барыр ючюн чийсил болгъан джерлерин кёрюрча сынамы да болады. Алай бла, 2003-чю джыл Темрезланы Солтан-Хамидни джашы Бориспийни Черкесск шахарда «Медико-санитарная часть» МБУЗ-гъа тамада этиб саладыла, бусагъатда аны аты Багъыу-реабилитацион аралыкъды. Темрез улу бюгюн-бюгече да алайда бет джарыкълы урунады. Аралыкъ республикада эм кючлю, бюгюннгю излемлеге джууаб берген, не тюрлю оборудование бла да баджарылгъан медицина учреждениелени бириди. Ол бары да, сёзсюз да, тамаданы устала башчылыкъ эте билиуюнденди.
Ары дери да, къайсы медицина учреждениеде, къайсы къуллукъда ишлесе да Темрезланы Бориспий кесини баш борчуна адамлагъа болушлукъ этиуню, аланы саулукъларын багъар ючюн къолундан келгенни аямай кюрешиуню санагъанды. Аллына тилекчи болуб келген адамны тилегин къабыл этер джанындан кюрешгенди, ишине, усталыгъына хакъ джюреги бла берилгени бла атын да айтдыргъанды.
Темрезланы Бориспий медицинадан тышында джамагъат-политика ишлеге да тири къошулгъанлай турады, талай джылны Черкесск шахарны Думасыны депутаты болуб да, республикабызны ара шахарына джараулу кёб ишге къарагъанды.
Медицинагъа бир ёмюрню джартысын атагъан (ол урунуу джолун башлагъанлы быйыл 50 джыл толады) Темрезланы Бориспий, айхай да, талай республикан, кърал дараджалы саугъалагъа тыйыншлы болгъанды. 2004-чю джылдан бери «Къарачай-Черкес Республиканы махтаулу врачы» деген сыйлы атны джюрютеди, 2011-чи джыл Эресей Федерацияны Саулукъ сакълау министерствосуну Хурмет грамотасы бла саугъаланнганды, 2019-чу джыл РФ-ны Президентини къолундан Шохлукъну орденин алгъанды, быйыл байрым айда уа «Ата джуртну аллында джетишимлери ючюн» деген IV-чю дараджалы орден бла саугъаланнганды. 75-джыллыгъына атаб, регионланы араларында байламлылыкъны айнытыугъа эмда бегитиуге уллу юлюш къошханы ючюн, КъМР-ни Башчысы Казбек Коковну Указы бла «Къабарты-Малкъар Республиканы аллында джетишимлери ючюн» деген орден бла, саулукъ сакълау санагъатда кёб джылланы бет джарыкълы уруннганы эмда къралыбызны бегиуюне уллу юлюш къошханы ючюн Чечен Республиканы Башчысы Рамзан Кадыровну Указы бла да Ахмат Кадыров атлы орден бла саугъаланнганды.
Темрезланы Солтан-Хамидни джашы Бориспийни юбилейи бла алгъышлай, Кърал Думаны депутатларындан, сенаторладан, РФ-ны Правительствосуну членлеринден, къралыбызны регионларындан келген телеграммаланы уа учу-къыйыры джокъду.
Фахмулу врач, сынамлы, билимли башчы, миллетин хакъ джюреги бла сюйген таулу киши ата борчун да айыбсыз толтургъанды. Джашауун сабийлени окъутуугъа атагъан юй бийчеси Къоркъмазланы Джагъафарны къызы Светлана бла юч джашны ёсдюргендиле. Врач аталары, устаз аналары - джашларыны окъуугъа, билимге тырмашыргъа джоллары кенг, ачыкъ эди.
Уллу джашлары Марат атасыны джолун сайлаб, врач болгъанды, къан тамырланы багъады, атын кенг белгили уста врачды. КъЧР-ни республикан клиника больницасында Джюрек-къан тамыр хирургия аралыгъына башчылыкъ этеди.
Экинчи джашлары Рашид талай джылны республикабызгъа башчылыкъ этеди, «ата сыры балада» деген айтыуну кертилигине шагъатха, джаш болса да сынамлы, оюмлу башчы болгъанын иши бла кёргюзгенлей келеди.
Гитче джашлары Таймураз закон-джорукъ сакълауну джолун сайлагъанды, бюгюнлюкде Ставрополну край сюдюне председателлик этеди.
Джашла бары да аталары бла аналарыны ышыгъында, аланы терен джашау сынамларына таяна ёсгендиле.
Биз да, Бориспий Солтан-Хамидовични юбилейи бла алгъышлай, анга саулукъ-эсенлик, узакъ ёмюр, санагъат джетишимле теджейбиз.
ХУБИЙЛАНЫ Фатима.
