2023-чю джылны аскерге чакъырыуну къачхы кёзюую быйыл бютеу къралда аууз-герги (октябрь) айны 1-ден башланады. Аны бла байламлы ишле (кампания) эндреуюк (декабрь) айны 21-не дери бардырыллыкъды. Аскерге чакъырылгъан эмда аскер учетха тюшген ишле бла байламлы джорукъну бузгъанлагъа, алгъынладача болмай, законну къаты этгендиле.
Аскер борчун берирге тыйыншлы болгъан къауум аскер комиссариатдан кескин хапарлы болурча джангы мадарла, ала бла да толу хайырланырча таблыкъла къуралгъандыла. Аны дагъыда башха тюрлениулени юслеринден Къарачай-Черкесияны аскер комиссары Сергей Белобородов толу хапар айтханды.
- Быйыл къралны башха регионларындача, бизде да аскерге чакъырыу ишле башланнгандыла. Чакъырыу къагъытланы алгъынладача почта бла ийген бла къалмай, къагъыт джюрютген кърал джумушланы баджарыучу «Госуслуги» деген электрон мадарла бла джиберебиз. Аскерге чакъырыллыкъ къауумгъа 18-ден 27 джылгъа дери адамла киредиле. Призывникге «Госуслуги» мадар бла билдирсек, аны сансыз этиб къояргъа неда «чакъырыу къагъытны къолума алмагъанма» деб неда аны кибик бирси сылтау табарча мадары джокъду. Аны себебли, ол адам саулугъунда къыяуу, джарсыуу болмагъанына шагъатлыкъ этген, дохтурла бегитген къагъытны къолуна алыргъа керекди. Андан сора да, аскерге алыргъа тыйыншлы болмагъанына шагъатлыкъ этген аурууланы тизими законну тамалында джазылыб бегитилгенди. Алагъа келишгенни аскерге алыргъа джарамайды неда саулугъунда джарсыуу сёнгейгинчи, неда сау болгъунчу бир кесек заманны созаргъа мадар бериледи, алай болмаса уа, аскер къуллукъдан башына бош этиледи. Аланы барысын да айтханым, алай аууздан ангылатыб неда сёзде тарыгъыб къояргъа джарамайды. Аскер комиссариатны излеми да законну тамалында этилгенди. Алайды да, бусагъатда ол законнга джангы къошулгъан затланы бири 2024-чю джылны биринчи кюнюнден башлаб аскер къуллукъгъа 18-ден 30-гъа дери джыллары толгъан джашланы алыргъа деген оноу этилгенди башындан. Аскерге чакъырыу кампания ол джорукъну тамалында бек къаты ишлерикди, аны джамагъат сансыз этмей, сакъ болсала керекди, - деди Сергей Белобородов.
Къарачай-Черкесияны аскер комиссары айтхандан, 2023-чю джылны аскерге къачхы чакъырыуу аллында заманладан бир кесек башха боллукъду. Башында сагъынылгъаныча, призывникге чакъырыу къагъытны къолларына берген бла къалмай, аны электрон халда да кърал джумушланы баджарыучу мадарлагъа – «Госуслугини» бёлюмюнде да билдирликдиле. Андан сора да, аскерде къуллукъ этерге борчлу болгъан адамла бла байламлы джумушланы баджарыргъа деб МФЦ-лада устала да ишлерикдиле. Электрон халда бардырылгъан джумушлада халатла хазна кетмегени себебли, ол джаны бла аскерден баш джанлатыргъа, сылтаула табаргъа излегенлеге къуллукъ борчун бермей къутулургъа мадар боллукъ тюлдю.
Айтылгъаныча, кампания дамлы, деменгили ишлерикди, аны себебинден бу джорукъну бузгъанлагъа закон бла къаты къараллыкъды. Сёз ючюн, аскер комиссариат аскерге барыргъа керекли джашны чакъырыб, ол да заманында бармай къалса, призывникге 10 мингден 30 мингнге дери ачха тазир салынныкъды. Аны бла да къалмай, саулугъуна къаратмай, медицина джаны бла шагъатлыкъ этген къагъыты болмаса уа - 15-ден 25 мингнге дери ачха тёлеу салынныкъды. Дагъыда, кесини документлерин неда бирси медицина къагъытларын иш этиб джараусуз этсе неда аскер учётха салыннган документлерин тас этсе, ол адамгъа 3 мингден 5 мингнге дери ачха тазир салынныкъды. Повестка берилген кюнден башлаб аны тыш къраллагъа кетерге джолу кесиледи. Бу затланы бегитген закон 2023-чю джыл аууз-герги (октябрь) айны 1-ден кюч алыб башлайды.
Белгилисича, Эресейде аскерге чакъырыу кампания джылны ичинде эки кере ишлейди: джазгъы кёзюуде – арттотур (апрель) айны 1-ден элия (июль) айны 25-не дери, къачхы кёзюуде да – аууз-герги (октябрь) айны 1-ден эндреуюк (декабрь) айны 31-не дери.
Былайда чертерге тыйыншлыды, педагогла къуру джаз кёзюуде, эл мюлкде ишлеген къауум а къач кёзюуде чакъырыладыла аскерге. Быйыл аскерге чакъырыуну джазгъы кёзюую алгъын джорукъдача бардырылгъанды, къачхы кёзюуде уа аууз-герги (октябрь) айны биринчи кюнюнден башлаб, андан ары бир кесек бёлюне, алай бардырыллыкъды ол.
(БИЗНИ КОРР.).
