Быйыл  Акъбайланы Окъубну джашы Исмаилны (Чокуна афендини) туугъанына 145 джыл толады. 1916-чы джыл Акъбайланы Исмаил араб графиканы къарачай-малкъар тилге келиширча джарашдырыб, «Ана тили» деген биринчи окъуу китабны басмалагъанды. Къарачай тилде биринчи газет – «Таулу джашау» - дагъыда ана тилде бир бёлек окъуу китаб Акъбай улуну къайгъырыуу бла чыгъа башлагъандыла.
Къарачай-малкъар халкъны эм онглу адамларыны бири, дин къуллукъчу, джарыкълаучу, джазыучу, алим, устаз Акъбайланы Окъубну джашы Исмаил (Чокуна афенди) 1874-чю джыл Огъары Тебердиде  туугъанды.

 

Иги адам дуниядан кетсе да, аны аты унутулмайды. Аны джашау джолу ызындан къалгъанлагъа эмда ёсюб келген тёлюлеге юлгю болгъанлай турады. Кёб болмай дуниядан кетген Джанибекланы Юнюсню джашы Сосланбек аллай адамланы бири эди.
Ол республикада айтылыб тургъан устазланы бири болгъанды. Урунууда ашхы джетишимлери эмда джамагъат джашаугъа тири къошулгъаны ючюн анга «РСФСР-ни окъуууну айырмасы», «Бютеубилим бериуню сыйлы къуллукъчусу», «Къарачай-Черкес Республиканы халкъ устазы», «Эресейни махтаулу устазы», «Къарачай илму-тинтиу институтну сыйлы доктору» деген атла берилгендиле.
Джанибек улу 1930-чу джыл эски къарачай эллени бири Учкуланда туугъанды. Беш джылында ол былайда биринчи классха баргъанды.

Бусагъатда адамла Интернетсиз хазна бир кюнлерин да ашырмайдыла. Артыкъ да бек джаш адамла. Бир къауумла Интернетге асыры уллу магъана бергенден газетде джазылгъандан неда телевизорда айтылгъандан эсе электрон байламлылыкъны кючю бла джайылгъан хапарлагъа бек ийнанадыла.
Интернет «уллу, терен чоюнду». Анда иги зат да бар, аман да кёб. Бютеу дунияны байламлы этиб тургъан Интернетни, керекли хапарланы джаяргъа джарагъаныча, керексизни джюрютюб, джарсыула салады. Ол огъай эсенг, иги сагъыш этсенг, таб, аны зараны ёсюб келген джаш адамлагъа уллу къоркъуу келтиреди дерге боллукъду.
Аны ол мадарлары бла террористле да хайырланыб кеслерини «салгъан муратларына» аны юсю бла джетерге излейдиле.

КъЧКъУ Къарачай-Черкесияда баш билим берген биринчи окъуу заведениеди.
РСФСР-ни Халкъ Комиссарларыны Советини бегими бла Микоян-Шахарда эки областны школларына устазла хазырларгъа буюрулады. 1940-чы джыл СССР-ни Совнаркомуну бегими бла ол устаз институтну тамалында Къарачай-Черкес устаз институт къуралады. Аны эки факультети болады: тил бла адабият эмда математика бла физика. Джарашыб ишлеб тургъан институт эки кере джабылады. Биринчи кере немец фашистле былайын алгъан сагъатда, экинчи кере да къарачай халкъны киши джуртлагъа кёчюрген кёзюуде.
1957-чи джыл, къарачайлыла Орта Азия бла Къазахстандан къайтхандан сора, аууз-герги (октябрь) айны 1-де джангыдан ачылады. Алгъынча, эки факультети болады. Алай а, джашауну излемине кёре, факультетле къошула барадыла.

"Къарачай" газетни хурметли редакциясы!
Арт заманда кёзлерим иги кермейдиле да, джаш окъуб хапар айтады «Къарачай» газетде джазылгъан затланы юслеринден.
Ким биледи, Гитче Къарачай районда менден тамада хазна адам да болмаз. Окъумай мен аз ийгенме «Къарачай» газетни. Арт заманда мени къууандыргъан кёб зат басмаланады бу газетде. Адам сюйюб окъурча болгъанды газет.
«Джамагъат!», «Багъалы къарачай халкъыбыз!», «Орнубузну тутайыкъ», «Джазыуну ызындан сюрмейик» деген дагъыда анга кёре башха кёб статьяны окъутуб тынгылагъанма. Арт заманда Гитче Къарачайда «Аманат» деген бирлешликни къурамына кирген бир бёлек джаш, терсине кетиб баргъан адетлерибизни тюзетебиз деб, ашхы статьяла джазыб, кеслери айтханча, «оюлуб баргъан хунаны ташларын ызына салгъанча», джюрегими бек къууандыргъандыла.
Мен джашауну кёрген адамма, ачлыкъны да, къазауатны да, Азияны да, нени да сынагъанма. Бизни миллет къайда да баш тутхан иги миллетди.