2019-чу джыл элия (июль) айны 12-де РФ-ны Миллет гвардия аскерлерини ветеринар-санитар къуллугъуну усталары кеслерини энчи байрамларын белгилейдиле.
Аны бла байламлы «Къарачай-Черкесия» КъТРК-ны журналистлери Росгвардияны республикан управлениесине барыб, кинологла бла итлени хар кюн сайын эртденлери неден башланнганы, къуллукъчу итлени къалай юретгенлери бла шагъырей болгъандыла.
«Бюгюнлюкде къуллукъчу итле кёб затха джарайдыла. Кинологланы уллу сабырлыкъ этгенлерини, итлени санлары, къанлары къалай ишлегенлери бла халилерин  иги билгенлерини кючюнден ала керти устала боладыла.

 

Гочияланы Джагъафарны джашы Аскер 1949-чу джыл туугъанды. Аланы  юйдеги ол джыллада  Къазахстанны  Джамбул областыны Талас районунда къуралгъан Ворошилов атлы колхозда джашагъанды.
 Ётген джылланы эсге тюшюре, милицияны отставкадагъы полковниги Аскер, туугъанындан бусагъатха дери заманда этген ишлерин эсге тюшюре, былай хапар айтхан эди:
- Мен дунияда аманны-игини не болгъанларын айырыр заманым джетгинчи,  адамланы джашау болумлары мен кёргенча болур, деб тура эдим. Нек дегенде, бизни юйдеги бир гитче, саман юйчюкде тура эди, орундугъубуз  болмагъаны амалтын, юй тюбюнде орун салыб, анда джатыб туруучан эдик. Бизни юйню къатында саман юйчюкледе атамы къарнашлары бла аланы юйдегилери - джашай эдиле. Бачхаланы сугъаргъан илипин суучукъну аргъы джанында уа, къарт атам бла къарт анам тура  эдиле.

Гочияланы Исмаилны джашы Расул 1965-чи джыл алтотур (март) айны 5-де Элтаркъач элде туугъанды. Ол Исмаил бла Мариямны юйдегисинде эм гитчелери ючюнчю сабий болуб ёсгенди. Расул школда биргесине окъугъан тенглерини арасында ишленмеклиги, намысы болгъан, устазны берген джумушун да айыбсыз толтургъан, туугъан элин кемсиз бек сюйген шартлары бла айырылыб танылгъан сохта болгъанды. Аны ол шартларына биргесине окъугъан нёгерлерини бюгюнлюкде да эслерине тюшюре, айтхан хапарлары шагъатлыкъ этедиле.
Элде орта школну тауусхандан сора Расул совхозда ишге джарашханды. Гитчеликден да иш бла чыныкъгъан сабий болгъаны себебли совхозда да анга ышаныб джюк ташыгъан машина бергендиле. Расул шофёрланы арасында сохта болгъаны амалтын, анга алгъы бурун эски машинаны бергендиле. Ол эски машинаны хар джетишмеген затын таба, аланы джыйыб, джарашдыра, алай эте хар несине да юреннгенди, алай бла сынамын да ёсдюргенди.

 Морх эл дуния джандет дерча бир джерде орналгъанды. Аны къыйырындан башланадыла тауланы этеклери. Ичи бла ёрге айланнганлай, мийикден мийик бола барадыла. Элни огъары къыйыры таулагъа тирелибди. Кюн чыкъгъан джаны бла къобан келеди, суу да бек тазады. Морх (Маруха да, дейдиле)  Къарданик бла Зеленчук станселени арасында, таулагъа джаякълаб, орналгъанды. Районну къыйыр элиди. Узунлугъу джети километрди. Абхазия бла чеги бирди. Республикада табигъаты эм ариу джерлени тизиминде аты айтылады.
«Быллай сейирлик джерде джашагъан адамла насыблыдыла» дей, элни озгъан заманындан, бюгюнюнден хапар сорургъа, джамагъатха таблыкъгъа мындан ары  белгиленнген ишлени билирге излеб, аны администрациясына бардыкъ. Кёбден бери да элге башчылыкъ этиб тургъан Батчаланы Муссаны джашы Хамзат бла ушагъыбызны окъуучулагъа теджейбиз.

«Кавказ Тау биригиуню» керти келечиси Абозин Григорий ,Къарачайда джолоучулукъда болуб, джылда бир кере чыкъгъан журналында басмалагъан хапарын окъуучулагъа теджейбиз. Къысхартылыб бериледи.
«Бурунташ аууш (къарачайча Брынташ – Шаманланы И. ангылатыуу) (10080 ф. – 3,072 км) уллу тау джалпакъды. Аны кенг сыртлыгъында, Альпладача, тау ёсюмлюкле, хансла, гоккала чагъадыла. Бизге ачылгъан хурметни, ариулукъну кёрюб, кёз къарамыбызны андан айыралмай къалдыкъ. Алай а бизни мычыргъа заманыбыз джокъду. Бир кюннге белгиленнген джолубузну ётерге борч салыныбды. Къарачайлыланы Хурзук эллерине ингирге, кёз байланыр заманнга, амалсыз джыйылыргъа керекбиз. Баргъан джолубузну эки джаны да бир-бирине бек ушашдыла. Кёзюнг джетген джерде къалын ханслы джайлыкъла бла биченликле кёрюнедиле. Анда-мында къошланы да кёребиз. Алада сютню, сютбашыны, бышлакъны эмда айранны бек учуз багъасы бла сатыб алыргъа боллукъду. Биз энтда таула таба ёрлеб башладыкъ. Джаяу джол бир кесекден къарачайлыла къой сюрюулерин тау джайлыкълагъа сюрген эмда акъдан этилген затлары бла гыбытларын элге тюшюрген кенг арба джолгъа чыгъыб, аны бла биз 3 119 км (10233 ф.) мийикликде ауушха чыкъдыкъ… Ауушдан джолну энгишге эниб тебредик. Джолубуз «джарыгъыракъ» бола башлады. Тёгерекде тууар малла кютюле тургъан, ариу къаланнган бичен гебенлери бла къабакъла, гитче элчикле кёрюне башладыла.