- Подробности
Малкъар элледе кёбню кёрген, кёбню билген, юлгюге айтылгъан къартла хар заманда да болгъандыла. Аланы къайсы бла болса да ушакъ этсенг, миллетни тарих джолун терен билгенча боласа, дуниягъа башха тюрлю къарайса, бир игиликге джолукъгъанча къууанаса.
Мындан алда Аппаланы Баширни джашы Магометге тюбегенимде мен да алай болдум. Анга быйыл 95 джыл толады. Эт адамлары эски малкъар элде – Булунгуда – джашагъандыла, кеси да анда туугъанды. Энтда ата элинде турады. Совет власть оноуну къолгъа алгъандан бюгюннге дери джашауда тюрлениулени шагъатыды. Ушагъыбызны джангы джашауну ал джылларындан башладыкъ да, ол былай айтыб тебреди.
- Элибизде школ ачылгъаны, ара мюлк къуралгъаны эсимдедиле. Уллу, гитче да колхозда ишлей эдиле. Адамланы къара таныргъа юретиуге бек эс бёле эдиле. Алгъы бурун ликбез къуралыб, кюндюз сабийле, ингирде уа уллула, ишден бош болгъанларындан сора, бара эдиле. Узаймай школ да ачылды. «Къарангы баудан джарыкъ майданнга чыгъаргъа тебрегенбиз», - деб, элчиле къууана эдиле. Малларын колхозгъа алгъан кёзюуде онгсунмасала да, ара мюлк джамагъатны бирикдирди, адамланы джашау болумлары, ангылары кёлтюрюлдюле. Бизни тамам сейирсиндирген зат машина болду. Аны тёбенден Ностуланы Хусей джюрютюб келген эди. Ёмюрде аллай затны кёрмеген миллет тёгерегинден алды. Кёзлерине ышанмагъанча болуб, кёбле тийиб да кёрдюле. Кесине да «Темир арба» атадыла. Хусей хапар айта эди адамлагъа, не айтханын унутханма, атла бла чабышдырыб кёргенлери уа кёз аллымда турады.
- Подробности
Гитче Къарачай районда джашагъан Байкъулланы Азнаурну джашы Алий, 2010-чу джыл элчи-фермер мюлк ачыб, ишин джетишимли баджарады.
Кёб болмай «Къарачай» газетни корреспонденти Къобанланы Махмутну Байкъул улугъа тюбеб этген ушагъын окъуучулагъа теджейбиз.
- Алий, сен джылынг бла джашыракъ болсанг да, эл мюлкде талай джылны ишлеб, иги сынам алгъанса. Къыйын, алай а адамлагъа амалсыз керекли ишинги юсюнден хапар айтсанг.
- Мен 60 гектар джерде кюзлюк будай, гардош, нартюх, зынтхы бла виканы урлукъларын бир-бирлерине къатышдырыб, бичен да ёсдюреме. Сюрюлген джерге урлукъ атдыкъ, аны бла иш бошалды дегенча тюлдю. Ишни ауурлугъу, джууаблылыгъы урлукъ джерге тюшгенден сора чыгъыучанды. Ёсюмле бери чыгъыб, алагъа къарамай къойсанг, джер сюргенингден да, урлукъ атханынгдан да магъана болмай къалады. Ёсюмле башларын джерден къаратханлай, алагъа минерал ашау берирге керексе. Андан сора тюрлю-тюрлю ауруула бла, къамыжакъла бла кюреш бардырыргъа тыйыншлыды.
- Подробности
Ветеринар медицина малланы аурууларын тинтеди, ала берген продукцияны ёсдюрюуню, малдан адамгъа ауруу джукъмазча этиуню мадарларын излейди. Ол бу ишлени техника керекле бла этеди. Эпизоотологияны, ветеринар-санитар экспертизаны, ветеринар медицина бла байламлы башха магъаналы затланы хайырландырады.
- Ишибиз тынч тюлдю, - дейди Къарачай-Черкес Республиканы Ветеринар управлениесини тамадасыны борчларын толтургъан Долаланы Асхат. – Алай а коллективибиз борчларына толу берилген фахмулу, билимли адамладан къуралгъанды да, не тюрлю табсызлыкъны да онглай барады.
Эресей Федерацияны Эл мюлк министерствосу Ветеринар къуллукъ ишин таб бардырыб, джукъгъан эмда талай башха къыйын мал аурууну къурутханы ючюн, Къарачай-Черкесияны Ветеринар управлениесин кюмюш медалы, диплому бла саугъалагъанды. Ветеринар къуллукъчула андан сора да талай федерал саугъа алгъандыла.
- Подробности
Сторожевой стансе Къарачай-Черкесияда уллу эллени бириди. Газетни къуллукъчусу Аппаланы Билял аны администрациясыны тамадасы Чотчаланы Солтаннга тюбеб, арт джыллада болгъан тюрлениулени, элни бюгюннгю халыны, джамагъатны джашаууну, ишини юсюнден хапар алгъанды. Аны басмалайбыз.
- Бизни администрациягъа юч эл къарайды: Сторожевой, Ильич, Къобу Башы. Алада он мингден артыкъ адам джашайды. Эм уллу Сторожевой станседи да, аны юсюнден толуракъ айтайым, къалгъанлада да хар не зат андачады.
Стансе узунуна, кенгине да джайылгъанды. Орамларыбызны бир-бирине къошуб санасыкъ, алтмыш километрге джетедиле. Адамла 6066 боладыла, юйлени саны 3500-ге джетгенди. Миллетни баш иши малчылыкъды. Джерибизни кёбюсю ол санагъатха бек келишеди. Джайлыкъла, биченликле джетишедиле. Хар ким къарыууна кёре мал аш хазырларча таблыкъ барды. Андан уллу хайыр чыкъмаса да, сабанлада, кесибизге джетерча, таб, сатарча да битим ёсдюребиз. Быланы тышында да уллу бабуш фабрика, Уруп чегет мюлк да бизни джерибизде орналгъандыла. Больницабыз, юч школубуз бардыла. Тюкенле да джетишедиле. Бусагъатда бизде эсебде 3000 тууар, 2000 ат барды. Саналмай къалгъанлары да иги кесек болур. Къойла да алагъа кёре. Мал тутмагъан юйдеги джокъду, деген да хазна джангыллыкъ тюлдю, алай а малланы асламысыны иелери фермерледиле. Аладан айырыб Кипкеланы Харунну, Болурланы Казбекни, Акъбайланы Идрисни айтыргъа тыйыншлыды. Алада тууарла, атла къалгъанладан эсе кёбдюле, ууакъ аякълылары да бардыла.
- Подробности
Сарысмакъ ашарыкъдан сора да тюрлю-тюрлю аурууланы багъыуда да кенг хайырландырылады. Сарысмакъны къурамында адамны саулугъуна джарагъан тёртджюзден артыкъ керекли зат барды. Сарысмакъ адамны санларында джик аурууларын багъыуда бек хайырлыгъа саналады. Артрит, артроз, радикулит, подагра, ревматизм, остеохондроз аурууланы багъаргъа сарысмакъдан этилген дарманны ичген да, джакъгъан да этедиле. Алай а сарысмакъдан этилген суусунну бюрегинде сууугъу, ашхынында джарасы, гастрити, панкреатити болгъаннга, сылтаулу тиширыугъа ичерге болмайды.
* Сарысмакъдан этилген джик ауруу бла остеохондрозгъа джарагъан суусун (настойка).
300 грамм сарысмакъны ууакъ туураб, юсюне 0,5 литр аракъы къуюб, къараууз мияла шышада къарангы джерге салыб 10 кюнню тутаргъа керекди. Андан сора сюзюб ичиб башларгъа боллукъду. Ичген сагъатда да къарангы сууукъ джерде тутаргъа керекди. Ревматизми, подаграсы, артрити болгъан бу суусунну кюнюне юч кере ашарны аллы бла 20 такъыйкъаны алгъа ичерге керекди - 20-шар тамчыны стаканны джартысы бир сют бла. Ичерге тыйыншлысы бир айды. Андан сора 10 кюнню солуб дагъыда джангыдан ичиб башларгъа боллукъду. Остеохондрозу, артрозу болгъан бу суусунну 30-шар тамчы ичерге керекди.
Стенокардиясы болгъаннга, сылтаулу тиширыугъа, сют ичирген анагъа бу суусунну ичерге болмайды.
Подкатегории
- Вы здесь:
-
Главная
- Статьи
