Бу арт джыллада республикада нартюх ёсдюрмеген эл мюлк предприятие джокъду дерге боллукъбуз. 2017-чи джылдан бери нартюх урлукъну тышындан келтиргенлерин къойгъандыла: «Хаммер» ООО фирмадан аладыла. «Хаммер» ООО фирма нартюх урлукъ хазырлаучу завод ишлеб, аны хайырланыугъа бергенди.

Мындан алда «Къарачайны» корреспонденти Къобанланы Махмут «Хаммер» ООО фирманы урлукъ хазырлаучу заводуну директору Смаккуланы Дагирни джашы Русланнга тюбеб, анга талай соруу бергенди.

- Руслан, урлукъ хазырлаучу заводну не мурат бла ишлегенди фирма?

- «Колос» урлукъ хазырлаучу заводну кесибизни эмда джерчилик санагъат бла кюрешген эл мюлк предприятиелени тюрлю-тюрлю эл мюлк культураланы урлукъла бла баджарыб турур ючюн ишлегенбиз. 2017-чи джылгъа дери башха эл мюлк предприятиелеча, биз да не тюрлю урлукъну да тышындан келтире эдик. Бизни къралда бизге джараулу урлукъ табмасакъ, тыш къраллагъа да барыргъа керек бола эди. Джол не къадар узакъ болса, джоюм да аллай бир кёб этилиучен эди. Бусагъатда уа хар зат багъады. Хар сомну аяулу этмесенг, бир кесек заманны ичине банкрот болуб къаллыкъса. Сорургъа, айланыргъа эринмей, учуз багъасы бла урлукъ табсакъ, тыш къралладан да келтириб тургъанбыз.

Мындан алда «О противодействии коррупции Карачаево-Черкесской Республики» деб илму-практика конференция болду.

Аны Къарачай-Черкес Республиканы прокуратурасы бла «Синергия»  университетни КъЧР-де филиалы къурагъан эдиле. Ол джыйылыугъа джууаблы къуллукъчула, устазла, студентле, журналистле келген эдиле. Университетни директоруну илму джаны бла орунбасары, филология илмуланы доктору, профессор Къараланы Зухра конференцияны ачды.

Республиканы прокуроруну тамада болушчусу, юстицияны тамада кенгешчиси Макаов Али «Надзор за исполнением законодательства о противодействии коррупциии в Карачаево-Черкесской Республике» деб доклад этди.

 Бизни халкъыбызда алгъыш этген заманда къуру да «кёб джаша» демей къоймайдыла. Башха ашхы сёзле бла бирге аны айтхан адетди.

Бир да ишексиз, ол сёзде уллу магъана барды. Аны хар ким кесича ангылайды. Бу затны айтханыбыз, бюгюнлюкде джылы 90-нга джетген адамгъа кёбле сукъланныкъдыла – бир насыблы тюбейди кесини 90-джыллыгъына.

Байрамукъланы Чочакъны джашы Дуда быйыл кесини 90-джыллыкъ юбилейин белгилейди. Ол 1928-чи джыл эндреуюк (декабрь) айны 16-да Гитче Къарачай районну Схауат элинде туугъанды. Байрамукъланы Чочак бла Сарланы Кърымгерийни къызы Анайны Дудадан сора да эки къызлары бла эки джашлары болгъандыла: Сапра, Шамкъыз, Азрет-Алий, Хасан.

Дуда кесини урунуу джолун башлагъанында, анга сынгар джети джыл болгъанды. Ол элде ишлеб, чыныгъыб ёсгенди. Аны бла бирге орта билим да алгъанды.

Къыз чыгъарыуну, келин алыуну джорукълары, «хар элни къой союуу башха» дегенлей, хар джерде башха тюрлюдюле.

Таб, эки хоншу элде да башхалыкъла танылыб къаладыла. Тыш къарамында башхалыкъ танылгъанлыкъгъа, ич магъана, мурат бирди: игилик, ашхылыкъ. Иги кюнлеге джетейик, деб, ата-ана сабий ёсдюредиле, ашхы кюнлени кёрейик, деб умут, мурат этедиле.

Биз бир терезечи къарт бла (атына Къазий дейик) ушакъ этебиз.

2018-чи джыл бошалыргъа кёб къалмагъанды. Республиканы эл мюлкюнде уруннганла аны къалай тамамларыкъдыла? Бу эмда башха сорууланы «Къарачайны» корреспонденти Къобанланы Махмут КъЧР-ни эл мюлк министри Боташланы Азрет-Алийни джашы Анзоргъа бергенди.

- Джыл бошалыргъа ай чакълы бир заман болса да, эл мюлкде уруннганла аны къалай тамамларгъа боллукълары бизге белгилидиле. Ишни ауурлугъун эл мюлкде уруннганла къыркъаууз (сентябрь), аууз-герги (октябрь) айлада бошай кетиучендиле. Шекер чюгюндюрню, мюрзеулюк нартюхню битимлерин джыйыу, джер сюрюу, урлукъ атыу ишле къаладыла да, аланы да джыл ариу болса абыстол (ноябрь), эндреуюк (декабрь) айлада тамамлаучандыла. Башында айтылгъан ишле къызыу джюрюш бла барадыла. Кёб турмай ала да тамамланныкъдыла. Бюгюнлюкде уа 2018-чи джылны къалай тамамларгъа боллугъубузну юсюнден таукел айтыргъа боллукъма.