Подробности

Опубликовано: 01 апреля 2019

Уллу Ата джурт къазауатны ветераны, белгили журналист, джазыучу Гочияланы Османны джашы Джагъафар 1920-чы джыл туугъанды. 1941-чи джыл Джагъафар Каунас шахарда тоб атаргъа юретген кичи командир курслада окъуй тургъанлай, къазауат башланады. Къазауатны аягъына дери, хорламны келтирирге къошула, аскер къуллугъунда 1946-чы джылгъа дери турады. Халкъыбыз Орта Азия бла Къазахстандан къайтхандан сора Гочияланы Джагъафар ана тилибизде чыкъгъан газетде кёб джылланы ишлегенди.

Бюгюннгю «Къарачай» газетибизни аты «Ленинни байрагъы» болгъан заманланы эсибизге тюшюрюученбиз. Къарачай-Черкес автоном областда телевидение болмагъан заманлада областыбыздан, крайдан, бютеу къралда болумдан хапарлы этген газетибизни, айхай да, бек багъалата эдик.

Газетни фахмулу, этимли къуллукъчуларыны атларын, ишлерин  эсгермей болмайбыз. «Ленинни байрагъы» газетни магъаналы, хайырлы да этиуге уллу къыйынлары киргенлени бири Гочияланы Османны джашы Джагъафар эди. Гочия улу  статьяла джазгъан бла къалмай, газетни эл мюлк бёлюмюне башчылыкъ эте, урунууну къайсы санагъатында да болуб, магъаналы сурат репортажла, очеркле джазгъаны эсибиздеди. Областны районларында сют фермалада, мал къошлада, джерчиликни станларында, заводлада, эл мюлкде чалкъычыла, къой къыркъыучула, сабанлада уруннганла дагъыда башхала бла тюбешиб, интервьюла алыб, публицистика ишин бет джарыкълы баджаргъан фахмулу журналистни джарыкъ тюрсюню кёз аллыбызда турады. Гочия улу Джагъафарны журналист ишинде къайсы жанр бла да уста хайырлана билгенине бюгюн да шагъатлыкъ этерикле кёбдюле.

Подробнее: ФАХМУНУ ДЖАРЫГЪЫ

Подробности

Опубликовано: 01 апреля 2019

«Синергия» университетни Къарачай-Черкесияда орналгъан филиалыны студент совети кесини ашхы ишлери бла белгилиди. Арт эки джылда анга Шаманланы Ахмадияны джашы Исмаил башчылыкъ этеди. Ол кесин къураучулукъ хунери болгъан джаш адамча танытханды. Болумлу, ачыкъ кёллю, иги окъугъан Исмаилны студентле сыйын кёредиле, аны тёгерегине сюйюб джыйыладыла.

Шаман улу джаш адамланы бирикдире билгенин кёргюзгенди, аны бла бирге ол, студентлени джамагъат джумушха къошуллукъларын излеб, аланы алларында тюрлю-тюрлю борчланы салады. Ала аны айтханын джерге тюшюрмейдиле.

Айтыргъа, Исмаилны башламчылыгъы эмда башчылыгъы бла университетде кёб джыйылыу бардырылады: бу баш окъуу заведениени тауусханлагъа багъышланнган къууанч ингирле, студентлеге къошулгъанланы алгъышлау джыйылыула, илму конференцияла, форумла. Ол бютеу къууанч джыйылыуланы кеси бардырыучанды, илму конференциялада да айырылыб тирилик танытады.

Подробнее: ТЕНГЛЕРИ СЫЙЫН КЁРЕДИЛЕ

Подробности

Опубликовано: 01 апреля 2019

  Адам ортасындан атлагъан, саубитген киши редакцияда кабинетиме кирди.

 - Айтырыкъ затларым бар эдиле да, къарачай журналистлени бирине тюберге деб келгенме, – деди ол. Мен да аладан болгъанымы билдирдим.

- Да, сора сеннге айтайым.

- Алгъы бурун танышайыкъ, – дедим.

Ол Кармов Анатолий Рамазанович болгъанын, кеси да Инжич-Чукун элде джашагъанын билдирди. Атасы абазалы, анасы Тебердиден Къарабашланы Насыбхан болгъанларын да айтды. Андан ары хапарына, кёре Анатолий школну бошаб, аскерде къуллукъ да этиб, Саратов шахарда университетни тарих факультетинде баш билим алады. Бир кесекни устаз болуб ишлейди, комсомолну Хабез район комитетинде да къуллукъ этеди. Алайдан Элбургъан элде орта школгъа директор этиб саладыла. Узаймай мюлкде парткомну секретары болады. Бийчеси аурукъсунуб, тау хауагъа элтирге тюшеди. Алай бла Анатолий Тебердиде «Азгек» турбазада директор болуб турады. Баш партия школгъа окъургъа иедиле, къайтханлай партияны Къарачай шахар комитетине къуллукъгъа саладыла. Бёлек джылдан, анда бир комбинатны директору болуб да турады. Украинада да бир уллу комбинатда цехни тамадасы болуб да къайтады. Бизнес бла да кюрешеди. Бусагъатда пенсиядады.- Атам эртде ауушхан эди, къарачайлыланы кёчюрген сагъатда анам Инжич-Чукунда, юйбюзде, къалады. Советни председатели: «Кесинг да, сабийле да къарачайча сёлешмегиз. Абаза тиширыуду, деб къойгъанма, башхалагъа да алай айтыгъыз дегенме», - дейди анама. Ол къоркъуу бла юйде къуру абазача сёлешгендиле, бизни да анамы тилине юренир мадарыбыз болмагъанды. Артда къарачайлыланы ичинде джашадым, ала бла ишледим. Анам къарт болгъан эди, Тебердиге биргеме алыб баргъан эдим. Анга джууукъ-тенг келгенлей тура эдиле. Турбазада да къарачайлыла кёб эдиле. Дыгалас этдим, иги сёлеширге юреналмадым, айтханларын ангылайма. Алай болса да энди сеннге нек келгениме кёчейим, - деди кесин танытыб бошагъанында. 

Подробнее: ЭГЕЧДЕН ТУУГЪАННЫ ХАПАРЛАРЫ

Подробности

Опубликовано: 25 марта 2019

 Бюгюннгю джарсыуларыбызны талайы, ай медет, экология бла байламлыды. Адамла бусагъатда экология къоркъуусузлукъгъа бек уллу эс бёлгенлерин черте, коммунал багушла бла болум къолай болмагъаны айтылады РФ-ны Президентини Федерал Джыйылыугъа этген Чакъырыуунда.

Кёб джерде полигонлада онла бла джылланы къаланыб, тауча сюелген багушланы кёрмегенча этиб турургъа боллукъ тюлдю мындан ары. Бютюн да бек адамла джашагъан джерледен узакъ болмай орналгъан полигонланы ол халда тургъанларын кёрмегенча этген тамадалагъа къаты айтылады Чакъырыуда. Багушну къоратханлары ючюн багъаны кёлтюрген бла ишни битгеннге санаб къоядыла бир къауум оноучула. Не да этиб бу санагъатда мизамны, джорукъну къолгъа алыргъа кереклисин айта, Владимир Путин граждан контролгъа, джамагъат инспекторлагъа джол берирге кереклисин билдиргенди. Ахыры эки джылны ичине шахарлагъа джууукъ джерледеги «джарсыулу багушладан» 30-ну, алты джылны ичине уа къалгъанланы джокъ этерге деб борч салгъанды ол. Багушну джарашдырыуну (обработка отходов) 8-9 процентден 60  процентге дери джетдирирге керекди. Бу ишге джаш тёлюню тири къошулурун да излегенди Президент.

Подробнее: ЭКОЛОГИЯГЪА АЙЫРЫБ ЭС БЁЛЮРГЕ