Подробности

 
 
Бышлакъ

Сауулгъан сютню сюзюб, 40-45 градусха дери джылытыб, анга мая къуюлады. 15-20 минутдан сют уюйду. Ол къатышдырылыб бир кесекге къоюлса, тюбюне чёгеди. Аны алыб, сюзюб, басыб-басыб, бышлакъ этедиле.
 
 
 
 

Сютден этилген продуктала
 
Сютден этилген продуктала Къарачайда кёб тюрлюдюле: гыпы айран, булгъама, хамеши, мысты, сютбашы, къаймакъ, джау, бышлакъ, сюзме, къатыкъла. Бу азыкъла кюн сайын да хазырланнганлай тургъандыла.

Подробности
 Къарачайлыла керти селекционерле болгъанларын кёбле айтадыла. Аланы юслеринден алимле кеслерини илму ишлеринде да джазадыла. Къартла айтхандан, малчылыкъда, къанатчылыкъда, чибинчиликде, итчиликде къарачай тукъумлу агъачлы атларыбыз, къойларыбыз, ийнеклерибиз, доммайларыбыз, эшеклерибиз, къадырларыбыз, итлерибиз, бал чибинлерибиз, къазларыбыз, бабушларыбыз, тауукъларыбыз, кертмелерибиз, алмаларыбыз болуб тургъандыла. Аланы асламысы бусагъатда да табыладыла. Джерчилик санагъатны алыб къарасакъ, былайда да адам эс бёлюрча джетишимлерибиз кёрюнедиле.
Къарачай-Черкес Республиканы эл мюлкюню министри къуллукъну толтуруб тургъан Ёзденланы Шарафутдиннге 70-чи джыллада бир къарт айтхан хапаргъа кёре, эртделеден бери да къарачай тукъумлу нартюх болуб тургъанды. Аны ата-бабаларыбыз селекцияны джолунда кёб джылланы кюрешиб къурагъандыла.

Подробности
Джалбауур
 
Бир адамгъа теджелген хант юлюш 150 грамм къой бауурдан, 100 грамм ич джаудан, бир сарысмакъ тишден, шибижиден этиледи. Тузну адам сюйгенича къошады.
Бауурну къайнай тургъан суугъа салыб, бир кесек къайнатхандан сора алыб, ууакъ-ууакъ туураб, юсюне тузлу суу чачыб, къойну ич джаууна чырмаб, шампургъа кийириледи. Аны отну кёсеуюне салыб, юсюне тузлукъ неда шорпаны аз-аз къуя, джау бауургъа сингинчиннге дери биширирге керекди. Хазыр болгъандан сора ол аламат хант тепсиге иссилей бериледи.

Подробности
Алимлени илму ишлеринде эмда фольклорда айтылгъаннга кёре, доммайла нартланы заманларындан огъуна Минги Тауну этегинде джайылыб джашагъандыла. Анга толу шагъатлыкъ этеди къарачай нарт эпосда «Доммай ууда» деген джыр. Нарт бабаларыбыз доммайлагъа уугъа барырны аллы бла, тепсеген, джырлагъан да этгендиле.

Доммай ууда

Усхуртукъ элден чыгъыб барабыз,
Ойра-рирара, ой!
Нарт Ёрюзмекни алгъа салгъанбыз,
Ойра-рирара, ой!
Анда ёхтемлик барыбыздады,
Ойра-рирара, ой!
Аны джюреги къаныбыздады.
Ойра-рирара, ой!
Къарлы таулагъа биз джетерикбиз,
Ойра-рирара, ой!
Доммайла къырыб биз келтирликбиз.
Ойра-рирара, ой!..

Подробности

 Суу бёрекле


Суу бёрекле 400 грамм ундан, 1 гаккыдан, 100 миллилитр суудан, 400 грамм таза къой этден, 200 грамм сохандан этиледиле. Тузну, пурчну адам кеси сюйгенича къошады.
Сохан бла бирге тартылгъан къой этге туз, шибижи къошулады. Аны иги къатышдыргъандан сора къалынлыгъы 1,5-2 миллиметр  болгъан тылы джазылады. Аны стакан бла неда башха зат бла тёгерек-тёгерек кесиб, алагъа гитче къашыкъчыкъ бла биришер фарш салынады. Тылыны тёгереклерин бир-бирине джабышдырыб тузлуракъ сууда биширирге керекди.
Тепсиге сютбашы бла неда сары джау бла бериледи.
Бурун заманда къарачайлыла суу бёреклени уллула этиб, сууну тылпыуунда (парында) биширгендиле. Уллу къазаннга суу къуюб, ичине иш этиб этилген тёгерек чалдыш (решётка) агъачны салгъандыла. Суу къайнагъандан сора аны юсюне суу бёреклени тизиб, чоюнну башын джабыб, аны тылпыуунда биширгендиле.

  1. Къарачай Къобан - накъут-налмаз къобан
  2. ХАЛКЪЫБЫЗНЫ  АДЕТЛЕРИ
  3. Къарачайны хазнасы
  4. БУЛДЖУТУУЛА