Бышлакъ
Сауулгъан сютню сюзюб, 40-45 градусха дери джылытыб, анга мая къуюлады. 15-20 минутдан сют уюйду. Ол къатышдырылыб бир кесекге къоюлса, тюбюне чёгеди. Аны алыб, сюзюб, басыб-басыб, бышлакъ этедиле.
Сютден этилген продуктала
Сютден этилген продуктала Къарачайда кёб тюрлюдюле: гыпы айран, булгъама, хамеши, мысты, сютбашы, къаймакъ, джау, бышлакъ, сюзме, къатыкъла. Бу азыкъла кюн сайын да хазырланнганлай тургъандыла.
Гыпы айран
Къарачайлыла гыпы айранны не тюрлю сютден да этгендиле. Эм игиге эчки бла къой сютле саналгъандыла. 12-15 градус джылылыгъы болгъан сютню гыбытха къуюб, ары тыйыншлысы чакълы бир гыпы къорлукъ атыб, кючлю чайкъагъандан сора, гыбытны салкъын джерде къойгъандыла. Бир бёлек сагъатдан гыпы айран хазыр болгъанды. Аны, алыб, ичиб башлагъандыла.
Айран
Къарачайлыла айранны юйде, къошда, башха джерледе да этгенлей тургъандыла. Сютню болгъанына кёре, 3-10 литрни къайнатыб, отдан алыб, 36 градусха дери сууутуб, аны эмаль неда мияла сауутха къуюб, анга гитче къашыкъчыкъ бла бир айран къошуб, башын джылы джабыб къояргъа керекди. Ол 10-12 сагъатдан айран болады. Аны салкъын джерге салыб асыраргъа керекди.
Джау
Сютбашыны сууукъ джерге неда бузлатыучугъа салыб, сууутуб, суу къошмагъанлай, аны джыккыргъа къуюб, чайкъаргъа болады. Джыккыр болмаса, гыбытха къуюб, ары-бери этиб чайкъаб джау тюшюргендиле. Неда сауутну ичинде агъач къашыкъ бла ары-бери буруб, джау чайкъагъандыла. Аны юсюне сууукъ суу къуйгъандыла. Аны алайлай ашагъандыла неда къайнатыб асырагъандыла.
Сюзме
Бир челек къайнамагъан сютге къашыкъ бла бир айран къуюб аны къатышдырыргъа керекди. Юч сагъатдан сютню джылытыргъа тыйыншлыды. Ол заманда аны бир бёлеги, сюзмеге бурулуб, тюбюне чёгеди. Аны марля бла сюзюб алыргъа болады.
{jcomments}
