2000-чи джыл Сидней шахарда баргъан Олимпиада оюнлада кюмюш медалгъа ие болгъан Байрамукъланы Ильясны джашы Ислам бусагъатда тутушханын къойгъанды.
 Ол Къазах Республиканы Парламентини депутатыды. Ата-анасы туугъан джерни – Кавказны - унутмайды. Къарачайда джууукъларындан, шохларындан хапарлы болгъанлай турады. Ислам бизни республикада къонакъда болгъан заманда «Къарачайны» корреспонденти Къобанланы Махмут анга тюбеб талай соруу берген эди. Бюгюн ол ушакъны газетде басмалайбыз.
 - Ислам, къайда туугъанса, эркин тутуш бла къачан кюрешиб башлагъан эдинг?
- Мен 1971-чи джыл Къазах ССР-ни Джамбул областыны Луговское элинде туугъанма. Сабий джылларымда, хоншу джашчыкъла бла бирге ийнеклерибизни кютген заманымда, кенг талада тюрлю-тюрлю оюнланы ойнагъан бла къалмай, тутушхан да этиучен эдик. Тутушха асыры къызгъандан, кесибизни джыкъдырмазгъа излеб, тюрлю-тюрлю хыйлалыкълагъа барыб, ахыры тюйюш бла бошала эди. Арадан бир кесек заман озса, тюйюш-зат болмагъанча, джарашыб къала эдик.

Школгъа джюрюб тебредим. Меннге 12 джыл болгъанында элибизде эркин тутушдан секциягъа джюрюб башлагъан эдим. Эки джылны къадалыб юрендим. Андан сора Алма-Ата шахарда школгъа-интернатха алдыла мени. Бу школда спортха уллу эс бёле эдиле. Эркин тутушха дагъыда спортну башха тюрлюлерине юрете эдиле бизни.
Спортну кесини къыйын джоллары бардыла. Эришиулеге къошулгъан заманымда, кесими кёб джыкъдыргъанма, джыкъгъан да кёб этгенме. Алай а бир кере да кёлюм аз болмагъанды: «Бюгюн мен кесими анга джыкъдырдым эсе, тамбла аны джыгъаргъа керекме», - деб, эркин тутуш бла тохтаусуз кюрешиб тургъанма.
Школну бошагъанымда, Алма-Ата шахарда физкультура институтха кирдим окъургъа. Мында уа, школдача болмай, кече-кюн да спорт бла кюреширге керек болдум.
Сабий заманымда огъуна Олимпиада оюнлагъа къошулургъа мурат этиб тура эдим. Физкультура институтда кёб затха юрендим, сынам алдым, чыныкъдым, усталыгъымы ёсдюрдюм. Совет Союзну джылларында мен кёб эришиулеге къошулгъанма. Эркин тутушдан СССР-ни спортуну устасы да болдум. Ол джыллада эркин тутушдан Совет Союзну школу дунияны башында эм игиге санала эди.
Европаны, дунияны алчылыгъы ючюн эришиуле болсала, Къазахстанны командасындан да ала эдиле СССР-ни джыйым командасына. Аланы арасында дунияны, Олимпиада оюнланы чемпионлары да бар эдиле.
1991-чи джыл эркин тутушдан СССР-ни ёчюн алгъан эдим. СССР-ни чемпиону болгъан эдим. Совет Союз чачылыб, Къазахстан энчи кърал болгъанында уа, кёб уллу эришиулеге къошулуб турургъа керек болду. Азия къралланы алчылыгъы ючюн эришиуле болгъанларында, алагъа къошулуб, кюмюш медалгъа ие болгъан эдим. Ол джыл огъуна Канадада дунияны алчылыгъы ючюн эришиуле болгъан эдиле да, бешинчи оруннга чыкъгъан эдим. 1-чи - 6-чы орунла эм сыйлы орунлагъа саналадыла.
1996-чы джыл Олимпиада оюнлагъа къошулдум. Ала АБШ-ны Атланта шахарында бардырылгъан эдиле. Не джашырыу, джетишимли болалмадым. Бир джылдан а Красноярск шахарда дунияны алчылыгъы ючюн эришиуле болгъан эдиле да, алагъа къошулуб тёртюнчю орунну алгъан эдим. Сейири неди десегиз, уллу эришиуледе тёртюнчю, бешинчи, алтынчы орунла алыб тура эдим. Алай болуб тургъаныма разы тюл эдим.
Хаман алай нек бола эди? Мени ауурлугъумда кючлю гёджебле кёб тюбеучен эдиле. Сёз ючюн, мен 110 килограмм чеге эсем, 150 килограмм чекген гёджебле да бардыла. Сенден 40 килограммгъа аслам тюл, 5-10 килограммгъа ауур болса да, ол гёджеб бла тутушхан къыйыныракъ болады. Былайда сен андан эсе уста тутуша билирге, андан эсе тири къымылдаргъа, ол арыгъынчы сен да арымазгъа керексе. Тренерге кёре да болады джетишим. Ол сени тюз юретсе, кеси да кёб амал билсе, сенден сынамын къызгъанмаса, ма ол заманда кесингден ауур чекген гёджеблени да хорларгъа боллукъса. Спортчула тренерлерин ауушдуруучандыла. Мен да ауушдургъанма. Кюреше кетдим да, Олимпиада оюнлагъа экинчи кере да къошулдум. Ала Австралияны Сидней шахарында бардырылгъан эдиле. Бу джол экинчи орунну алыб, кюмюш медалгъа ие болдум. Аны ызындан Японияда 2001-чи джыл Кюнбатыш Азиячы оюнла болдула. Алагъа къошулуб, биринчи оруннга чыкъдым.
- Дунияны, Олимпиада оюнланы чемпионларын джыкъгъанынг болгъанмыды?
- Онглу гёджебле бла кёб кере тутушханма. Сёз ючюн эресейчи Махарбек Хадарцев бла тутушханма. Ол дунияны, Олимпиада оюнланы чемпиону эди. Ол  керти чемпион болгъанын кесими юсюмде сынадым. Аллай онглу гёджеблени джыкъгъан къыйынды. Мен андан джашыракъ эдим. Алкъын уллу санамым да джокъ эди. Дунияны, Олимпиада оюнланы чемпиону деген атны бош джюрютмегенин тутушханымда ангыладым. Дунияны чемпиону америкачы Дугласны джыкъгъан эдим. Европаны юч кере чемпиону, дунияны алчылыгъы ючюн тутушуб, сыйлы орунланы бирин алгъан Марек Гармулевич бла Олимпиада оюнлада тутушуб, джарым финалда аны хорлагъан эдим. Марек Гармулевич, Махарбек Хадарцев, Размадзе Мамука дунияда эм белгили гёджебле болуб, бир-бирлери бла тутушуб, бир-бирлеринден алчылыкъны сыйырыб тургъанла эдиле. Размадзе Мамуканы 1993-чю джыл джыкъгъан да этген эдим.
Джаш адамла кеслерин спортха бердиле эселе, кючлери-къарыулары болгъан кёзюуде тохтаусуз кюрешиб, тутхан муратларына джетгинчи къоймазгъа керекдиле спортну. Спорт бла эрикгеними кетереме деб кюрешген адам онглу спортчу болаллыкъ тюлдю…
- Мындан ары да Аллах этген ашхы муратларынга джетдирсин!
- Сау болугъуз!