Джер юсюню джамагъаты спортну кёб тюрлюсю бла кюрешиб, санларын чыныкъдыра, кюч-къарыу ала джашайды. Адамланы бир къаууму къарыулу, саулукълу болур ючюн этеди алай. Бирси къаууму да саулукъ излей, докторла буюргъан джорукъда кюрешеди спорт бла (физкультура халда). Алай а спортну хар тюрлюсю да бирча иги боламыды да адамлагъа. Аланы ичинде айырылыб, керти да саулукъгъа хайырлы тюрлюлери да бардыла. Сууда джюзюу, аякъ машинада айланыу, аэробика эмда теннис дегенча спорт оюнла адамлагъа бек джарагъан, саулукъну къайтарыргъа, бегитирге амалсыз керекли къауумну тизиминдедиле, - деб джазылады British of Sports Medicine деген газетде басмаланнган статьяда. «Биз бардыргъан сынау ишледен белгили болгъандан, сиз къаллай бир заманны неда ненча кере спорт бла кюрешгенигизден эсе, къаллай тюрлюсюн сайлаб кюрешгенигизге кёре боллукъду аны хайыры, - деб келеди кёлюбюзге. - Коллегаларыбызны быллай оюмлары, сынау ишлери кёргюзгенден, спортну адамла кюрешген къайсы бир тюрлюсю да, хар кимни саулугъуна бирер тюрлю джарайды», - дейди Австралияны Сидней шахарында университетни къуллукъчусу Эммануэль Стаматакис.

Стаматакис бла коллегалары Австралия бла Ингилизни социал къуллукъчулары 1994-чю джылдан башлаб, бусагъатха дери джылы келген 80 минг ингилизчини спорт бла кюрешиуюне къараб, халларын тинтиб, сынаб тургъандан сора, ол ишлени эсеблерине таяна, келгендиле быллай оюмгъа.
Аллай тинтиуле бла сынау ишле бардырыуну баш чуруму джылы келген адамла да, башхала да спорт бла тохтаусуз кюрешиб турсала, ол зат аланы саулукъларына къалай къатылгъанын, джарагъан, аны ючюн аланы ёмюрлери къысхаргъаны бла узун болгъанын билиудю. Артыкъсыз да, джюреклери къолайсыз ишлерге неда инсульт болургъа, башха джюрек аурууладан джарсыргъа боллукъмудула спортдан деген соруугъа джууаб излеудю. Аны ючюн, ол статьяны авторлары спортну бютеулей алыб къарамай, аны къайсы тюрлюсю адамны саулугъуна къалай джарагъанын тинтгендиле. Ай медет, аланы барысы да бирча хайырлы болмай кёреме.
Сёз ючюн, футбол, чабышыу, ауур атлетика адамланы джашауларын къысхартмайдыла, саулукъларын да ёлюм келирча тозуратмайдыла. Спортну бир къауум тюрлюсю уа,  саулукъну айныууна ачыкъ себеблик этеди адамны ёмюрюн созады. Ол хайырлы, джарагъан спорт оюнлагъа, неден да алгъа бадминтон бла теннисни эмда сквошну («тобчукъну» къабыргъагъа уруб теннис ойнауну) санаргъа тыйыншлыды. Ала джыллары келген ингилизчилени саулукъларына хайырлы болуб, аланы «замансыз аджалдан» сакълагъандыла. Аны себебли ала саулукъгъа бек джарагъан къауумгъа саналгъандыла. Спортну ол тюрлюлери бла кюрешгенлени дженгил заманда ёлюмден сакъларгъа себеб болгъандыла. Сынауладан ётген ингилизчи «къартланы» 47 проценти алай бла, ёлюмден, илинмек аджалдан къутулгъанды, 50 проценти да джюрек къан тамыр аурууладан къорамай аслам джашагъанды.
Аэробика бла сууда джюзюу да адамланы 27-28 процентин джууукъ заманда ёлюуден тыйгъандыла, 36-41 процентин да джюрек аурууладан сакълагъандыла.
Алайды да, алимле оюм этгенден, спортну хар тюрлюсю адамланы бирер джерлерине себеблик береди, саулукъларын айнытады эмда санларын чыныкъдырады. Ол зат а спорт бла (белгиленнген мардадан уллу ауурлукъ джетдирмей) кюреше туруу адамны саулугъуна ышаннгылы дагъан боллукъду, ёмюрюн созаргъа джарарыкъды деген оюмну келтиреди.
Созарукъланы Норий.