Хар адамны саулугъу, турмушу эмда башха джумушла бла байламлы джарсыулагъа болушхан, баджаргъан ишлени бардыргъан кърал органла ишлейдиле.
Бусагъатда ол тукъум джарсыуланы тындырыр ючюн, адамгъа не бош затха саналгъан джумуш да къыйын кёрюнюб къалады. Нек дегенде, джылдан джылгъа заман тюрлене баргъанча, къралны закону, джорукълары да тюрлене барадыла. Сёзден, юйдегиде сабий туугъандан башлаб, къарт адамына дери социал болушлукъ керек болмай къалмайды. Адамла уа ала бла байламлы джумушларын толу баджарыр ючюн, кърал теджеген мадарладан хапарлы болургъа керекдиле. Джорукъну толу билмегенлей, керекли документлени, аны кибик къагъытланы ызларындан джюрюмез ючюн, джумушларын аягъына дери битдирмей, сора ахырында управлениени ишчилерин терслеб, керексиз даула этерге ёч боладыла, таб, социал къуллукъчуланы хыртха уруб да къоядыла.
Алайды да, адамланы джарсыуларын не халда, къаллай болумда баджаргъанларыны, управлениени аллында салыннган борчланы къуллукъчула къалай толтургъанларыны юслеринден Къарачай шахарны Урунуу бла социал ёсюмюню управлениесини тамадасы Байрамукъланы Альфия, Махаметланы Шахарбийни къызы, хапар айтханды.
- Мен бу санагъатда 1996-чы джылдан бери ишлейме. Кюнде-кечеде, хазна къалмай, хар юйдегиде социал проблемала тюбегенлей турадыла. Хар адамны кёлюне джетиб бармакълыкъ къыйынды, алай болса да джарсыгъан адамны, тарыгъыуу болгъанны не джаны бла да ангыларгъа керекди, болушургъа керекди - бу управлениени къуллукъчуларыны баш нюзюрюдю, - дейди Альфия. - Эресейни башха джерлериндеча болмай, бизни республиканы джеринде кёб проблеманы, адамла бла ушакъ этиб, бир оноугъа келе, баджаргъан ишлерибиз да кёбдюле. Бизде кёб сабийи болгъан юйдегиле бардыла. Аланы керекли затлары джетмегенини неда бирси джарсыуларыны юслеринден тарыгъыулары бизни управлениени къуллукъчуларына хапар джетгинчи баджарылыб да къаладыла. Аллай ауур эмда джунчуб джашагъан юйдегилени джууугъу-тенги болушлукъ этгени да кёб болады. Алай болса да кърал джанындан биз да аллай адамлагъа тыйыншлы болушлукъ этерге керекбиз. Андан сора да, къарт адамы болгъанла, бир къауумлача элтиб, аланы Къартланы юйюне бермейдиле, аны ахыр кюнюне дери, не къыйын болса да, къараргъа кюрешедиле. Ол да миллетибизде бурундан келген ашхы шартланы бириди. Къайсы бир санагъатны да иши тынч тюлдю, алай болса да социал санагъат эм ауур, къыйын эмда джууаблы санагъатланы бириди. Нек дегенде, болушлукъ керекли адамлагъа джан аурута, законладан да иги хапарлы бола, сабийге, къартха, сакъат адамгъа да тюзлюкню кёзюнден къарай, ишлерин баджарадыла. Аны тыйыншлы этер ючюн, билим, тёзюм, джазыкъсынмакълыкъ, адамгъа тынгылай эмда инджиуюн сезе билиу дегенча инсанлыкъ шартла керек боладыла. Уллуну, гитчени да джашау халлары, саулукълары, кёллери, тамблагъы кюннге ышаныулары социал санагъатны къуллукъчуларыны усталыкъларына эмда адамлыкъларына кёре да боладыла.
Управлениени тамадасы айтхандан, мында алты тюрлю бёлюм ишлейди. Аланы хар бири шахарчыланы социал джаны бла джакълау эмда конституцион эркинликлерин баджарыу ишлеге къарайдыла. Аны тышында да шахарны джеринде социал политиканы эмда социал джакълауну хайырландырыуну адамлагъа билдирирге болушадыла.
- Бюгюнлюкде управлениени ол алты бёлюмюнде 29 къуллукъчу ишлейди. Ала барысы да шахарчыланы биргелеринде хар не тюрлю джарсыуда, къууанчда да бирге джашайдыла. Алай дегеним, джамагъат ишлеге тири къошулгъанлай турадыла. Аланы ичинде ишлей билмеген неда джумушун чийсил этген адам джокъду. Хар бири борчун билген, анга берилгеннге джууаблы болгъанын ангылагъан, квалификациясы, сынамы болгъан билимли къуллукъчуладыла. Барыбыз да бир юйдегидеча алай джашайбыз. Бир бёлюмде къыйыныракъ тюшген сорууну ортагъа салыб, бирден сюзюб, табышлы оноугъа келишиб, аллыбызгъа келген адам разы болуб кетерча этебиз. Шахар гитчеди да, бир-бирин танымагъан джокъду. Ол себебден биз, управлениени къуллукъчулары, шахарчыла бизге ышанырча, теджеген болушлукъгъа ийнанырча нюзюр бла ишлерге керекбиз. Миллетге къуллукъ этиуню баш магъанасы да, мен ангылагъан бла, олду, - деди Байрамукъланы А.
Кертиси бла да бу санагъатда ишлеген адам кюнде-кечеде тюбегенлей тургъан проблемаланы баджарыр ючюн, фахмулу да болургъа керекди. Сабийлени джарсыулары бла келгеннге анача, тарыгъыулары бла келген къартха да баласыча, иш табалмагъан къауумгъа да джан аурутхан тенгича, джууугъуча болуб бармакълыкъ тамам профессионал эмда тёзюмлю устаны шартларыдыла. Ол себебден фахмулу эмда бу санагъатда джетишимли ишлер ючюн, ишин сюйген, кёлю бла, джюреги бла анга толу берилген адам болургъа керекди.
Альфия баш иеси бла юч сабийни - эки къыз бла бир джашны - ёсдюргендиле. Алагъа да кесини джюрек джылыуун бере, гитчеликден адебни, намысны, тёзюмлюлюкню ана сютю бла сингдиргенди. Бир туудукъчулары да барды. Альфияны эмда аны коллективин санагъат байрамлары бла алгъышлай, бу къыйын, джууаблы ишлеринде джетишимле эмда хар бирине насыб, саулукъ теджейбиз.
Бусагъатда ол тукъум джарсыуланы тындырыр ючюн, адамгъа не бош затха саналгъан джумуш да къыйын кёрюнюб къалады. Нек дегенде, джылдан джылгъа заман тюрлене баргъанча, къралны закону, джорукълары да тюрлене барадыла. Сёзден, юйдегиде сабий туугъандан башлаб, къарт адамына дери социал болушлукъ керек болмай къалмайды. Адамла уа ала бла байламлы джумушларын толу баджарыр ючюн, кърал теджеген мадарладан хапарлы болургъа керекдиле. Джорукъну толу билмегенлей, керекли документлени, аны кибик къагъытланы ызларындан джюрюмез ючюн, джумушларын аягъына дери битдирмей, сора ахырында управлениени ишчилерин терслеб, керексиз даула этерге ёч боладыла, таб, социал къуллукъчуланы хыртха уруб да къоядыла.
Алайды да, адамланы джарсыуларын не халда, къаллай болумда баджаргъанларыны, управлениени аллында салыннган борчланы къуллукъчула къалай толтургъанларыны юслеринден Къарачай шахарны Урунуу бла социал ёсюмюню управлениесини тамадасы Байрамукъланы Альфия, Махаметланы Шахарбийни къызы, хапар айтханды.
- Мен бу санагъатда 1996-чы джылдан бери ишлейме. Кюнде-кечеде, хазна къалмай, хар юйдегиде социал проблемала тюбегенлей турадыла. Хар адамны кёлюне джетиб бармакълыкъ къыйынды, алай болса да джарсыгъан адамны, тарыгъыуу болгъанны не джаны бла да ангыларгъа керекди, болушургъа керекди - бу управлениени къуллукъчуларыны баш нюзюрюдю, - дейди Альфия. - Эресейни башха джерлериндеча болмай, бизни республиканы джеринде кёб проблеманы, адамла бла ушакъ этиб, бир оноугъа келе, баджаргъан ишлерибиз да кёбдюле. Бизде кёб сабийи болгъан юйдегиле бардыла. Аланы керекли затлары джетмегенини неда бирси джарсыуларыны юслеринден тарыгъыулары бизни управлениени къуллукъчуларына хапар джетгинчи баджарылыб да къаладыла. Аллай ауур эмда джунчуб джашагъан юйдегилени джууугъу-тенги болушлукъ этгени да кёб болады. Алай болса да кърал джанындан биз да аллай адамлагъа тыйыншлы болушлукъ этерге керекбиз. Андан сора да, къарт адамы болгъанла, бир къауумлача элтиб, аланы Къартланы юйюне бермейдиле, аны ахыр кюнюне дери, не къыйын болса да, къараргъа кюрешедиле. Ол да миллетибизде бурундан келген ашхы шартланы бириди. Къайсы бир санагъатны да иши тынч тюлдю, алай болса да социал санагъат эм ауур, къыйын эмда джууаблы санагъатланы бириди. Нек дегенде, болушлукъ керекли адамлагъа джан аурута, законладан да иги хапарлы бола, сабийге, къартха, сакъат адамгъа да тюзлюкню кёзюнден къарай, ишлерин баджарадыла. Аны тыйыншлы этер ючюн, билим, тёзюм, джазыкъсынмакълыкъ, адамгъа тынгылай эмда инджиуюн сезе билиу дегенча инсанлыкъ шартла керек боладыла. Уллуну, гитчени да джашау халлары, саулукълары, кёллери, тамблагъы кюннге ышаныулары социал санагъатны къуллукъчуларыны усталыкъларына эмда адамлыкъларына кёре да боладыла.
Управлениени тамадасы айтхандан, мында алты тюрлю бёлюм ишлейди. Аланы хар бири шахарчыланы социал джаны бла джакълау эмда конституцион эркинликлерин баджарыу ишлеге къарайдыла. Аны тышында да шахарны джеринде социал политиканы эмда социал джакълауну хайырландырыуну адамлагъа билдирирге болушадыла.
- Бюгюнлюкде управлениени ол алты бёлюмюнде 29 къуллукъчу ишлейди. Ала барысы да шахарчыланы биргелеринде хар не тюрлю джарсыуда, къууанчда да бирге джашайдыла. Алай дегеним, джамагъат ишлеге тири къошулгъанлай турадыла. Аланы ичинде ишлей билмеген неда джумушун чийсил этген адам джокъду. Хар бири борчун билген, анга берилгеннге джууаблы болгъанын ангылагъан, квалификациясы, сынамы болгъан билимли къуллукъчуладыла. Барыбыз да бир юйдегидеча алай джашайбыз. Бир бёлюмде къыйыныракъ тюшген сорууну ортагъа салыб, бирден сюзюб, табышлы оноугъа келишиб, аллыбызгъа келген адам разы болуб кетерча этебиз. Шахар гитчеди да, бир-бирин танымагъан джокъду. Ол себебден биз, управлениени къуллукъчулары, шахарчыла бизге ышанырча, теджеген болушлукъгъа ийнанырча нюзюр бла ишлерге керекбиз. Миллетге къуллукъ этиуню баш магъанасы да, мен ангылагъан бла, олду, - деди Байрамукъланы А.
Кертиси бла да бу санагъатда ишлеген адам кюнде-кечеде тюбегенлей тургъан проблемаланы баджарыр ючюн, фахмулу да болургъа керекди. Сабийлени джарсыулары бла келгеннге анача, тарыгъыулары бла келген къартха да баласыча, иш табалмагъан къауумгъа да джан аурутхан тенгича, джууугъуча болуб бармакълыкъ тамам профессионал эмда тёзюмлю устаны шартларыдыла. Ол себебден фахмулу эмда бу санагъатда джетишимли ишлер ючюн, ишин сюйген, кёлю бла, джюреги бла анга толу берилген адам болургъа керекди.
Альфия баш иеси бла юч сабийни - эки къыз бла бир джашны - ёсдюргендиле. Алагъа да кесини джюрек джылыуун бере, гитчеликден адебни, намысны, тёзюмлюлюкню ана сютю бла сингдиргенди. Бир туудукъчулары да барды. Альфияны эмда аны коллективин санагъат байрамлары бла алгъышлай, бу къыйын, джууаблы ишлеринде джетишимле эмда хар бирине насыб, саулукъ теджейбиз.
БАТЧАЛАНЫ Фатима.
{jcomments}
