Мындан алда Эресей Федерацияны Пенсион фондуну Къарачай-Черкесияда бёлюмюню тамадасыны орунбасары Тамбиева Ирина журналистле бла пресс-конференция бардырды. Ол республиканы кёбчюлюк информация мадарларыны къуллукъчуларына 2018-чи джыл Эресейни пенсион системасында орун алгъан джангылыкъланы эмда 2019-чу джыл боллукъ тюрлениулени юслеринден толу хапар айтды.
«Пенсион страхование системагъа киргенлеге бусагъатдагъы, энди боллукъ пенсионерле, аланы юйдегилери, сабийлери да къошуладыла.
2019-чу джыл башил (январь) айны 1-ден кючюне кирген федерал законнга кёре пенсиягъа эркишиле 65 джылда, тиширыула 60 джылда чыгъарыкъдыла. Ол кёзюу бир джолгъа болуб къалмай, акъыртын-акъыртын 10 джылны ичинде бардырыллыкъды.
Пенсиягъа алгъа чыгъаргъа эркинликлери болгъанланы, саулукъларына заран джетдирген къыйын болумда ишлегенлени льготалары сакъланадыла. Сакъатланы пенсиялары да толусу бла турлукъду.
Пенсиягъа эки джылны алгъа чыгъарыкъ тиширыуланы 37 джыл, эркишилени 42 джыл урунуу стажлары болургъа керекди. 3-4 сабийлери болгъан тиширыула пенсиягъа 3-4 джылны алгъа чыгъаргъа боллукъдула.
Адамны пенсион джылы кёлтюрюле баргъан заманны ичинде, пенсионерлеге 2018-чи джылны эндреуюк (декабрь) айына дери болгъан федерал, регионал льготаланы бары да сакъланныкъдыла.
2019-чу джыл башил (январь) айны 1-ден башлаб, элледе джашаб тургъан пенсионерлеге къошакъ материал болушлукъ этилликди. Къарачай-Черкесияда аллай къошакъ болушлукъну 2200 пенсионер алгъанды. Аланы пенсияларына 1333 сом 55 капек къошулгъанды. Элде джашагъан адам аллай льготаны алыр ючюн, аны эл мюлкде ишлеген 30 джыл стажы болургъа, кеси да ишлемезге керекди.
2018-чи джыл пенсияла бла социал тёлеуле заманында берилиб тургъандыла. Озгъан джыл пенсияла бла пособиелеге пенсион бёлюм 20 миллиард сом ийгенди. Кетген джыл бла быйыл ишлемеген пенсионерлени страховой пенсиялары 3,7 процентден 7,05 процентге ёсгенди. Хар пенсионерни пенсиясына, аны ёлчемине кёре, энчи къошулады. Эресейде джамагъатха социал тёлеу 2018-чи джылны башил (январь) айындан 2,5 процентге, 2019-чу джыл 4,3 процентге кёлтюрюлгенди. Къарачай-Черкесияда бу джаны бла 57824 минг адамны пенсиясына къошулгъанды.
Къыркъар (август) айда, адетдеча, 30 минг ишлеген пенсионерни пенсиясына къаралгъанды.
Республиканы адамларыны пенсияларын ёсдюрюр джанындан бардырылгъан ишлени кючюнден страховой пенсияны орта ёлчеми 12198 сомду. Кърал баджаргъан пенсияны орта ёлчеми уа 9500 сом болады.
2016-чы джылдан бери ишлемеген пенсионерлени пенсиялары ёседиле. Быйылгъа дери алагъа къошулгъан ачха инфляцияны дараджасындан эки кереге кёбдю.
Быйыл да регионда эм аз пенсия, адамны джашау кечинмеги чакълы бир, 8846 сом, боллукъду.
Страховой пенсия алама дегенни 10 джыл стажы, 16,2 пенсион баллы болургъа керекди.
2019-чу джыл башил (январь) айдан Эресейде атасы, анасы белгисиз сабийлеге социал пенсия къуралгъанды. Аллай пенсия бизни республикада 15 сабий алады.
Ана капиталгъа да быйыл тюрлениуле кийирилгендиле.
2018-чи джылны башил айындан экинчи сабийлери болгъан аз хайыр тюшген юйдегиле Ана капиталны мадарларындан хар айда тёлеу алыргъа боллукъдула. Быйыл ай сайын аллай тёлеуню саны 9608 сом боллукъду. Юйдегини аны сюйген затына джояргъа эркинлиги барды, сабийге школгъа дери билим бериу да ары киреди. Ол ачха сабийге джыл бла джарым болгъунчу тёленеди.
Ана капиталны программасына кирирге боллукъ заман 2021-чи джылны аягъына дериди. Ол ачханы юй-турмуш болумун иги этерге, сабийлени окъууларына, ананы пенсиясын къураргъа эмда башха затлагъа джояргъа боллукъду.
Ана капиталны ёлчеми 2019-чу джыл 453 минг сомду. 2018-чи джыл Къарачай-Черкесияда джашагъан 2146 ана сертификат алгъанды. Бюгюнлюкде аланы 58 проценти ачхалары бла хайырланнганды. Республикада 3534 юйдеги Ана капиталны юй кредитлерин джабаргъа джойгъандыла. Юйле ишлерге къурулуш материалла алгъанла, башха ишле этгенле да бардыла.
Ана капиталгъа деб сертификатла алгъанла аланы законну излемине кёре джояргъа борчлудула. Аны унутмазгъа керекди.
Пенсион фондну къуллугъу кесини клиентлери бла кёб тюрлю затны юсю бла байламлылыкъ тутады. Юйден чыкъмагъанлай ишинги тындырыргъа мадар берген Интернет да аланы бириди. Пенсион фондну сайты бла хайырланыргъа боллукъду...» - деди Тамбиева Ирина.
Ол андан сора «Ваш контроль» деген системаны юсюнден да айтды. Аны тамалында Къарачай-Черкесияны адамлары пенсион фондну къуллукъчуларыны этген ишлерине багъа берир мадар табадыла.
ЛЕПШОКЪЛАНЫ Хусеин.
