Каппушланы Махтийни джашы Ахмат 1966-чы джыл Къобан районну Знаменка элинде туугъанды. Орта школну тауусхандан сора ол Къызыл партизанла атлы колхозгъа ишлерге киргенди. Берилген джумушну иги тындыргъанын, тирилигин кёрюб, Ахматха машинаны ышаныб бергендиле. Джаш болса да, шофёрланы арасында атын иги бла айтдыргъанды. 1984-чю джыл аууз-герги (октябрь) айны аягъында ол аскерге кетеди.Алгъы бурун Каппуш улуну Грозный шахаргъа ашырадыла. Машинагъа усталыгъын билгенлеринден сора, аны автомобиль батальоннга къошадыла. Ахмат алайда 3-4 айны тургъанды. Ол джыллада Афганистанны джеринде къазауат бара тургъаны амалтын, кесек заманны ичинде аны урушда кесин къалай джюрютюрге керек болгъанына юретгендиле. Алай бла Каппуш улу 1985-чи джыл байрым (февраль) айны биринчи кюнюнде Афганистанны джерине тюшгенди.
Аскер борчларын берген тёлю анда дженгил ёсюб, «афганчыла» кеслери айтханлай, 10-15 джылгъа къарт болуб къайтхандыла. Джашауну багъасын кимден да иги ала джашлай сезгендиле, кеслерини башларында сынагъандыла.
Ахматны башха аскерчи джашла бла бирге алгъы бурун Кабулгъа келтиргендиле. Алайда аланы бёлюб, бирер тюрлю батальонла къураб, уруш бара тургъан джерлеге ашыргъандыла. Алай бла Ахмат Афганистанны Газни деген джерине тюшгенди. Ол ашарыкъ, окъ-тоб, кийим дагъыда бирси керекли затланы ташыгъан колоннаны биргесине БТР машинасында барыучу болгъанды. Колоннаны моджахедлени заранындан сакъларгъа анга борч салыннган эди.
Ачы урушда къоркъуулу болумлада ёлюмню кёзюне кёб кере къарагъанды Ахмат. Алай болса да, бир кере да къызбайлыкъ этиб, артха турмагъанды. Джанларын къолларына алыб, анда къазауатха къошулгъан джашларыбызны хазна къалмай барысы да «бюгюн ичибизде киши сау къаллыкъмыды экен?» деген бек къоркъуулу кёзюуде джанларын аямай сермешгенлери хакъды. «Афганчыла» айтхандан, урушда тириликлери бла, таукелликлери бла, ётгюрлюклери бла кавказчыла да кеслерин айырылыб танытхандыла.
Бюгюнлюкде анда къазауат этген джашланы къайсы бири да уруш кюнлени сагъыныргъа сюймейди. Алай а бюгюн-бюгече да ол ачы кюнле тюшлерине келгенлей, джюрек джаралары сау болмагъанлай джашайдыла ала. Анда аскерчи джашланы санларына тюшген джараларын багъыб сау этгенликлерине, джанларына тюшген джарала алагъа ёмюрлюкге сакъатлыкъ салгъандыла.
1986-чы джылны къыркъар (август) айында Каппуш улу, аскер буйрукъну толтура, окъ-тоб ташыгъан машиналаны колоннасын Кабулгъа дери ашырыргъа деб БТР машинасы бла джолгъа чыкъгъанды. Барлыкъ джерлерине джууукъ джетгенлеринде алайы къоркъуулу джер болгъанын биледиле. Совет аскерчиле, БТР машиналада колоннаны эки джанына тизилиб, тёрт джанындан чабыуул болмазча сакълыкъны къуруб, заран джетмезча болум къурайдыла. Ол халда машинала тизилиб бара тургъанлай, Ахматны машинасыны къатына снаряд келиб, тюшюб, атылады. Кесек заманны ичинде эки джанындан да кёз ачдырмай окъла къуюб башлагъандыла. Алайда моджахедле бла ачы сермешиу башланады. Ахматны БТР машинасына снаряд тийиб бир джары атхан эди. Ахмат, джаралы болса да, эс ташламазгъа кюреше, мадарына кёре сермешген эди. Бир кесекден совет солдатла моджахедлени къаушатхандыла, колоннаны да ётдюргендиле. Олсагъатлай джаралыланы да госпиталгъа элтир джанындан къайгъысын этгендиле. Ол кюн колоннагъа уллу заран тюшдюрмез джаны бла кючлю кюрешгендиле ала. Быллай джумушла бла бу тукъум къоркъуулу болумлагъа тюшер ючюн къалмагъанды Ахмат. Ол хар джол сайын сау-эсен къайтыб тургъанды джумушдан. Дагъыда бир джолда мина атылыб, ауур джаралы болгъанды, бетине да отну зараны джетиб джарсыгъанды. Госпиталдан джаралары багъылыб чыкъгъанлай дагъыда урушлагъа къошулгъанлай тургъанды ол. Кеси башына сый тартыргъа сюймеген, намысын сакълагъан таулу джаш, Афганистанны отлу джолларында этген джигитликлерини юсюнден хазна хапар айтхан огъай эсенг, ол джылланы сагъыныргъа да сюймейди. Бу хапарланы Ахматны биргесине къазауат этген джердеши Каппушланы Анзор, айтханды.
Каппушланы Ахмат Совет Аскерде кесин юлгюлю кёргюзгени ючюн, къыйын кёзюуде тирилик, батырлыкъ танытханы ючюн Совет Союзну эмда Афганистанны аскер башчыларындан кёб Бюсюреу къагъыт алгъанды, медалла бла да саугъаланнганды.
Аскер борчун толу бериб, Каппуш улу 1987-чи джыл байрым (февраль) айны 2-де Ата джуртуна, сау-эсен къайтханды. Къайтхандан сора ол, урушда джанына, санына тюшген джаралагъа да къарамай, биягъы колхозгъа ишге кириб, анда кёб джылланы уруннганды. Бюгюнлюкде юй бийчеси бла юч сабийни ёсдюреди. Къолу неге да чемерди. Агъачдан юй турмушха керекли затла этген цехде ишлейди. Ол, усталыгъын ёсдюргенин тохтатмай, къазауатны тоб атылгъан тауушларын агъач кесген мычхыны тауушу бла джабаргъа кюреше, къралыбызда рахатлыкъгъа кёл эте джашайды.
БАТЧАЛАНЫ Фатима.
{jcomments}
