Къочхарланы Набийни джашы Нюр-Магомед 1961-чи джыл арттотур (апрель) айны 22-де Гюрюлдеуюк элде туугъанды. Сегизджыллыкъ школгъа джюрюб, аны айырмагъа бошагъандан сора, ол орта школну Эски Джёгетей элде тауусханды.Нюр-Магомедни юлгюлю сохта болгъанына аны бюгюннге дери сакъланыб тургъан Хурмет грамоталары, атасына-анасына берилген Бюсюреу къагъытлары дагъыда бирси саугъалары шагъатлыкъ этедиле. Эл школну тауусханындан сора, ол Элиста шахарда кърал университетге киреди. Анда экинчи курсда окъуй тургъанлай, 1981-чи джыл хычаман айны 11-де, Нюр-Магомед аскерге чакъырылыб, къуллукъ борчун берирге кетеди. Биринчи айлада ол билим берген курсланы тыйыншлысыча ётюб, аскер къуллукъну кёб затына юренеди. Анга тамада сержант чын бередиле.
Андан сора Къочхар улу парашют-десант аскерге тюшеди. Ол алгъы бурун взводну командирини орунбасары, артда уа взводха командир болады. Башындан берилген буйрукъну дженгил, тыйыншлы толтура билгенин эмда билими бла да тюз хайырланнганын аскер тамадалары эслегендиле. Нюр-Магомед борчуна керти боллугъуна бек ийнаннгандыла, джууаблы джумушланы берирге да ышаннгандыла. Алай бла 1982-чи джыл аууз-герги (октябрь) айда Къочхар улуну, хазырлаб, Афганистаннга ашырадыла.
Афганистанны отлу джолларында ол талай аскер операциягъа къошулгъанды, кёб кере ёлюмню кёзюне да къарагъанды. Нюр-Магомед спорт бла юйде заманында кючлю кюрешгени анга мында, урушлада, болушханлай тургъанды.
Къазауатда къайсы бир джумуш да къоркъуулуду, къыйынды. Афганчыла айтхандан, эм къоркъуулу операцияла десантчыла бла тахсачылагъа тюшюб тургъандыла. Аскер джумушланы хар джол сайын да тыйыншлысыча тындырыб, адам къоранч болмай, ызына аскерчиле бла сау-эсен келгенлей тургъанды командир.
Аллай урушланы биринде ол, джаралыланы окъну-тобну тюбюнден чыгъарыб, ызына къайтыб, урушну бардыргъанды. Алайда душманла бла ачы сермешиу болгъанды. Уруш кёб заманнга созулгъанды, биргесинде аскерчилени къоркъуулу болумдан чыгъарыб, алайдан аланы къутхарыб, кеси да душманла бла ахыр патронуна дери къазауат этгенди. Кесини джанын-къанын аямай, керти джигитлик этиб, ол 1982-чи джыл эндреуюк (декабрь) айны 8-чи кюнюнде алайда душманны огъундан ёлгенди (джандетли болсун).
Афганистанда къазауатда тирилик, ётгюрлюк этгени ючюн, къыйын болумлада кесини усталыгъын танытханы ючюн, интернационал борчун толтургъан заманда ал сафда болгъаны ючюн Къочхарланы Нюр-Магомедге ёлгенинден сора Къызыл Джулдузну ордени, «Ётгюрлюгю ючюн» медаль берилгендиле.
Былайда айырыб чертерге керекли бир зат барды: ол джыллада Афганистанда баргъан къазауатда Къарачай-Черкесиядан 42 улан ёлгенди. Аланы тюз эки этиб джартысы къарачай джашла болгъандыла. Ол къазауатха Джёгетей Аягъы райондан 100-ге джууукъ аскерчи джаш ашырылгъанды. Аладан 80-ны къарачай уланла болгъандыла. Аланы арасында ата юйлеринден сау-эсен, джарыкъ кёллери бла чыгъыб, Ата джуртну аллында берген антларына кертилей къала эмда интернационал борчларын толтура, киши джуртда 6 уланы джан бергенди. Аланы ёлюклери сандыкълада къайтхандыла туугъан джуртларына, атлары сослан ташны юсюне джазылыб, район аралыкъда алагъа эсгертме салыннганды. Ол джигитлени тизиминдеди Къочхарланы Набийни джашы Нюр-Магомед да.
Джашаудан ашхы умутла этиб, муратларына джеталмай къалгъан джигитлени къысха джашауларыны хапарлары узакъ заманнга айтылыб турлукъларына ишек джокъду.
Андан бери арадан эки джыйырма джыл чакълы бир заман озса да, аны джууукълары, тенглери, Нюр-Магомедни тансыкълай, аны джазгъан письмолары бла джашайдыла. Устазлары да Нюр-Магомедни эслерине тюшюргенлей турадыла, аны бюгюннгю сохталагъа юлгю этиб сёлешедиле. Гюрюлдеуюк элни эмда район тамадаланы разылыкълары бла, элчилени эмда школда устазланы, афганчы тенглерини башламчылыкълары бла Къочхар улуну аты джазылгъан эсгертме къанганы орта школну къабыргъасына да такъгъандыла.
Нюр-Магомедни биргесине окъугъан тенглерини бир къаууму ол школда устазла болуб ишлейдиле. Киши джуртда джанларын аямай, джашлай араларындан кетген тенглерини юслеринден сабийлеге таймаздан хапар айтханлай туруучула да аладыла. Сохтала бла бирге ала элни джигитлерине атаб тюрлю-тюрлю ишле бардырыргъа да унутмайдыла. Аны бла да къалмай, анча джылны ичинде кёзлеринден джыламукълары кебмей тургъан джууукъларын да джокълагъанлай, аланы кёллерин кёлтюртгенлей турадыла.
Эркишиликни юлгюсюн кёргюзген адамны джашау джолу ёсюб келген тёлюню Джуртун сюерге, джигитликге юретеди.
Алайды да, Нюр-Магомедча, сыйгъа, махтаугъа тыйыншлы уланларыбыз кёбдюле. Аланы атларын унутмазгъа керекбиз - ол бизге борчду.
БАТЧАЛАНЫ Фатима.
{jcomments}
