«Чакъырыгъыз сиз диннге ариу затла бла» дегенди файгъамбарыбыз (Аллахны саламы болсун). Ол джорукъну къаты тутхандыла аны асхаблары да. Аллахны буйругъу бла, Джер джюзюне ислам дин алай бла джайылгъанды.
Аллахны игилигинден, бюгюнлюкде бизде ол халда ишлеген имамла аз тюлдюле. Аланы юслеринден джамагъат кесини разылыгъын бизни газетни юсю бла да билдириученди. Ёзге, аллай афендиле адамладан бюсюреу излеб кюрешмейдиле, аланы хар атламлары Аллахны разылыгъын табар ючюндю.
Хурзук элни имамы Бегеуулланы Солтан хаджи ол затны юлгюсюн кесини юйюнде кёргюзеди. Элде туууб, гитчеликден харам-халал айырыб ёсген джашны алайдагъы джамагъат иги таныйды, бек сыйын кёреди. «Ичигизде эм иги муслиман, эм ариу халиси кимни бар эсе, олду», деген хадис да, эшта, быллай адамла ючюн айтылгъан болур.
Ариу хали ийманданды. Сабырлыгъы бла, ишленмеклиги бла, кертилиги бла, ариу тил бла айтыб ангылата, тюшюндюре билгени бла алдыргъанды джамагъатха ол кесин. Аллыбызда сюелген имамгъа бойсунургъа керекбиз деб, хурзукчуланы кёбюсю да алайын тутуб турадыла.
- Джамагъатыбыз иги джамагъатды. Къайгъы джюрютген, терсине тартхан адам хазна джокъду. Айтханынгы ангылайдыла, бир ангыламагъаннга да былайды деб айтсакъ, келишеди. Акъыл юретирге чабыб тебремей, кесинг юлгю кёргюзтсенг, ол хайырлы болады. Ма, сёз ючюн, ёлгенни юсюнде керексиз джоюм этиуге къаршчы кюреш баргъанлы ненча джыл. Элледе имамланы бюгюнлюкде эм бек эс бёлген, эм ауур джумушлары, таб, ол огъуна болур, - дейди Солтан хаджи. – Муфтият аны юсюнден фетва чыгъарыб, межгитлеге чачханды. Мен мында имам болуб тургъанлы 8 джыл болады. Аллында ёлгенни юсюнде керексиз джоюм кёб этиле эди. Ёлген адамны ызындан бир джылны ичинде 8-9 маулутха дери этерге тюзелген эди джамагъат. Башханы къой, «туугъан кюню» деб, анга багъышлаб маулут этгенле бар эдиле. Айта-айта, ангылата, бюгюнлюкде джамагъатыбыз бир джорукъгъа келгенди, Аллахха шукур. Бусагъатда юч маулутда тохтаббыз: бир байрым ингир, 52-чи кюню, сора джыл дууасы. 52-чи кюню, джылы деб алагъа джабышыб турмай, башха кюнледе этерге да болады.
Солтан хаджи айтханнга кёре, тууар кесиб кюрешмейди ёлгени болгъан арбаз. Миллетни ич дуниясын ангылаб, ариулукъ бла айтыучусун, алай а айтхан сёзюн къаты тутуучусун да танытханды имам. Биз айтханча этмесегиз, мен да, нёгерлерим да келлик тюлбюз деди эсе, келмей къаллыкъларын биледиле элчиле.
- Эм уллу къыйынлыгъыбыз имамгъа сыйынмагъаныбызды, - дейди дагъыда ол. - Тамадагъа сыйынмагъанла амалтын сау империала огъуна чачылгъанларын юлгюле келтириб кюрешеме…
Юч джолну тутады ол ангылатыу ишде. Ючюсю да муслиманчылыкъны чегинден чыкъмагъан затладыла: кеси энчи юлгю кёргюзюу, ариу тил бла айтыб ангыталыу, уруб бир джолгъа тындырыргъа излемей, аз-аз, акъырын-акъырын сингдириу.
- Айтхан сёзюнден таймайды, айтды эсе, этген этеди, ол да Солтан хаджини иги къылыкъларыны бириди, - деб кёбле айтырыкъ оюмну айтады Къазийланы Борис, Хурзук элни сыйлы къартларыны бири. – Ол къылыкъ къуру динде тюл, дуниялыкъ джумушлада да амалсыз керекди. Керти эрледе болуучу къылыкъды…
- Ёлгенни дууасына джыйылгъан сагъатда тепсиге ашны асыры кёб саладыла, - дейди дагъыда имам. – Биз аны бла асыры кёб да кюрешмейбиз. Къатылыкъ этеме десенг, къаршчылыкъгъа тюртюлюб къаласа. Сёз ючюн, бир элде джылы ушхууурну тепсиге экиден кёб бермегиз деб къадалгъанларында, юч тюрлю ушхууурну бир табакъгъа къуюб бериб башлагъан эдиле. Анга да джетер кёзюу. Къууанчны юсюнде чот да алкъын къыйынды. Алай а бара-бара ол да тыйыншлы джорукъгъа джыйылыр. Бюгюнлюкде, айтханымча, ёлгенни юсюнде этилген керексиз джоюмланы аз этиу бла кюрешебиз.
Тюз диннге джарсыу келтирген затланы бири дагъыда масхабсызлыкъды. Солтан хаджи айтханнга кёре, бизде ол зат асламысына джаш къауумда тюбейди. Файгъамбарыбыз (гъ.с.) юретген халда ортаны тута билмей, ары бла бери дженгдириб тебрегенле бизде тюбер ючюн къалмайдыла. Аталарыбызда болмагъан тюрлю динни, бизде джюрюмеген фикирлени кеслерине джашау джорукъ этиб джюрюген джаш адамла, кёрюб турабыз кеслерине, миллетине да заран келтиргенлерин. Дагъыда юйлениу, джууукълукъ тутуу, сабий ёсдюрюу, ата-ананы алларында борчну ангылау бла байламлы да бираз сёлешдик… Имам Бегеуулланы Солтан хаджини дин къарнашлары, нёгерлери Ёзденланы Хамзат хаджи, Къасайланы Исмаил, Борлакъланы Къаплан, Гогуйланы Нюзюр, Бегеуулланы Расул да тамам аллай иннетлери болгъан адамладыла. Къууанчда, бушууда да элчилени кёллерине джетедиле ала. Къайсы бир элни да эллигин танытхан, эски джуртну келбетин, берекетин сакълаб тургъан, элге оноу этген, адамлыкъны, адебни-намысны юлгюсюн кёргюзген былача адамладыла. Хурзук элни башчысы Ёзденланы Хамидни джашы Артур джамагъатны кюндеги-кечедеги турмуш джумушларына къайгъыргъан бла къалмай, дин бла байламлы ишлени да джакълагъанлай турады.
Ахырында бир затны ангыладым, энтда бир кере мюкюл болдум: джамагъаты имамын махтаб, имам джамагъатын махтаб, бир-бирине хурмет этиб джашагъан къалай игиди, берекетди, Аллах сюйген ишди! Мен аны юлгюсюн Хурзук элинде кёзюм бла кёрюб, къулагъым бла эшитдим.
АХМАТЛАНЫ Якъуб.
