Бюгюнлюкде Черкесск шахарда 9-чу номерли орта школну гитче класслада окъутхан устазы Ботчаланы (Хапаланы) Магомедни къызы Фатима 1979-чу джыл Черкесскеде туугъанды. Ол уллу юйдегиде - алты сабийни бешинчиси, беш къарнашны джангыз эгечлери, болуб - ёсгенди. Музыкагъа фахмусу аны гитче заманчыгъында огъуна танылгъанды. Ол, 2-чи классха баргъан сагъатында Черкесскеде музыка школгъа биринчи атламла этиб, чыгъармачылыкъ джолун андан башлагъанды, дерге боллукъду. Ол джылларын эсине тюшюре, Фатима биринчи кере экзамен бергенин айтды:
- Мен ол заманда 2-чи классны тауусмагъан эдим. Черкесскеде музыка школгъа кирирге деб келеме, биргеме да уллу къарнашым бар эди. Алайда устазла, комиссия болуб, сабийлени фахмуларын сынаб кёре эдиле. Меннге кёзюу джетгенлей: «Къаллай джырны джырларгъа излей эсенг да тынгылайыкъ», - дедиле устазла. Сора мен, тамам иги этеме деб, хар тизгинден сора солуууму къысха-къысха алыб, къыйын солуб, алай джырлагъан эдим, - деб кюлдю. - Мени, сабийчикни, хакъ кёлюм бла тырмашыб кюрешгеними эслеген болур эдиле, сора джарыкъ ышарыб, сау болсунла, музыка дерслеге джюрюрюмю билдирген эдиле.
Фатиманы атасы бла анасы экономист болурун бек излеселе да, «бёрю атар бёркюнден» дегенлей, музыкагъа уллу фахмусу болгъаны себебли, аны джюреги ол джанына бек тартханды. Аны айтханым, 9-чу классны тауусханлай, ол Черкесскеде педагогика училищеге окъургъа киреди.
Аны фахмусу, музыка инструментлеге усталыгъы эмда джарыкълыгъы школда окъугъан джылларында алай бек эсленмегенди кеси айтхандан. Училищеге киргенинде, ма анда башланнганды аны санат ишде чемерлиги. Ол педагогика училищени къызыл дипломун алгъанлай, атасын, анасын разы этер ючюн бухгалтер курслагъа окъургъа киреди. Ол курслада окъуй тургъанлай дагъыда Черкесскеде технология институтну финанс эмда кредит факультетине заочно окъургъа да киреди. Институтда окъуй тургъанлай Фатима, иш излей, кеси окъугъан 9-чу номерли школгъа келеди. Биринчи анга орун джокъду, деб ашырады школну директору. 6 джылы толгъан сабийлени ол джыллада сабий садлада тутмай эдиле, школгъа ашырыб бара эдиле. Алай бла школда 6-джыллыкъ сабийледен классла къурайдыла да, хар джыл сайын 4 класс къурала эсе, ол джыл 6 классха чакълы бир сабий джыйылады. Арадан бир-эки кюн кетгенлей, школну директору Василий Тихонович Батраков, джангы къуралгъан классны берирге излегенин билдириб, Фатиманы ишге алады. Диплому къолунда болгъанлыкъгъа, сынамы алкъын болмагъан джаш къыз, биринчи не этерге да билмей, джукъ айталмай турады да, сора бек сюйген сабийле бла ишлериги кёзюне кёрюнюб, къууанчы ичине сыйынмай, разылыгъын билдиреди. Айхай да, игида дейсе, кеси окъугъан школда энди сабийлени юретирикди. Джашауунда ол кюнню Фатима унутмайды бюгюн да, эм уллу къууанчларыны бири болгъан эди.
- Бу школну биринчи кере меннге эшиклерин ачхан эмда билим алыргъа болушхан да школну директору Василий Тихонович болгъанды. Мени сабийлигим аны къолунда ётгенди, десем тюздю. Алайды да, иш сынамым да болмагъанлай классны бергенинде, меннге бек ышаннган болур деген джууаблылыкъгъа бек сакъ болгъан эдим. Алай бла ишими бек сюйдюм, сабийлеге билим бериуге кесими джашаууму атагъаным да аны ючюн болур, - деб, сайлагъан джолуна бир кюнню да сокъуранмагъанын айырыб айтды.
Гитче сабийлеге устаз болуб ишлей тургъан джылларында, анга орта усталыкъ билимден сора да баш билим керек болгъанын билдиргенлеринде, Фатима Къарачай шахарда кърал университетни тарих бёлюмюне заочно окъургъа киреди. Кеси айтхандан, къачан да тарихни бек сюйгени анга бу окъууда беш джылы дженгил ётгенча кёрюннгенди. Хар окъуу заведениеде ол джангы затлагъа кёз ачханлай, сынамын ёсдюргенлей баргъанды. 9-чу школда ол 2000-чи джылдан бери ишлейди. Андан бери ол 5-чи тёлюню орта класслагъа деменгили хазырлаб чыгъаргъанды. Бюгюнлюкде аны тюненеги сохталары, школну да тауусуб, Эресейни уллу шахарларында билимлерин ёсдюредиле. Бир къаууму да уллу къуллукълада ишлейдиле. Фатима дерслени берген сагъатда кърал программаны мадарлары бла хайырланнгандан сора да, кесича сабийге ана кёзден къарай, не джаны бла да таблыкъла къурай, алай береди.
Фатиманы къолунда окъуб кетген сабийлени аналары-аталары ауузларындан тюшюрмей бюгюн-бюгече да анга разылыкъларын билдиргенлей турадыла. Ол затла устазны махтаугъа, сыйгъа тыйыншлы адам болгъанына шагъатлыкъ этедиле. КъЧР-ни Халкъ Джыйылыууну (Парламентини) эмда Правительствосуну, Окъуу бла илму министерствосуну, шахар окъуу бёлюмюню Хурмет грамоталары бла дагъыда аны кибик бирси Махтау къагъытла бла да саугъаланнганды. Алай болса да, Фатима кеси айтхандан, эм уллу саугъа устазгъа неди десегиз, гитче сабий, аны къолунда окъуб, билим алыб, къралына, миллетине, джамагъатха халал къуллукъ этгенин кёрсе, ма олду. Фатима Магомедовна, 2017-чи джыл ачыкъ дерс бериуден бардырылгъан эришиулеге къошулуб, анда алчы болгъан эди. Сабийле бек сюйюб къараучу мультфильмни дерсге айландырыб, аланы эслерин, джюреклерин, ол таурух джигитлеге киргизиб, тамам таурухха тюшгенча, дерсни алай толу, ачыкъ кёргюзген эди. Аны ишине багъа берген, сюзген комиссияны членлери Фатиманы усталыгъына тамаша болгъан эдиле. Алай бла республиканы ара шахарыны школларында устазланы арасында эм уста, ишин толу билген, сынамлы устазгъа саналгъанды, ол тизимни ичинден сайлаб «2017-чи джылны устазы» деген сыйлы атха Фатиманы тыйыншлы этгендиле.
Бюгюнлюкде Фатима бир къызчыкъ ёсдюреди. Ол къызчыгъын да атасы-анасы гитчеликден кесин юретген ашхы шартлагъа юретеди.
Бу кюнледе Ботчаланы (Хапаланы) Фатиманы джарыкъ байрамы боллукъду - туугъан кюню, аны бла алгъышлай, анга насыб, саулукъ, джетишимле теджейбиз. «Мындан ары да кёб тёлюлеге билим бере, бетингде нюрюнг сёнгмесин!» - дейбиз.
- Мен ол заманда 2-чи классны тауусмагъан эдим. Черкесскеде музыка школгъа кирирге деб келеме, биргеме да уллу къарнашым бар эди. Алайда устазла, комиссия болуб, сабийлени фахмуларын сынаб кёре эдиле. Меннге кёзюу джетгенлей: «Къаллай джырны джырларгъа излей эсенг да тынгылайыкъ», - дедиле устазла. Сора мен, тамам иги этеме деб, хар тизгинден сора солуууму къысха-къысха алыб, къыйын солуб, алай джырлагъан эдим, - деб кюлдю. - Мени, сабийчикни, хакъ кёлюм бла тырмашыб кюрешгеними эслеген болур эдиле, сора джарыкъ ышарыб, сау болсунла, музыка дерслеге джюрюрюмю билдирген эдиле.
Фатиманы атасы бла анасы экономист болурун бек излеселе да, «бёрю атар бёркюнден» дегенлей, музыкагъа уллу фахмусу болгъаны себебли, аны джюреги ол джанына бек тартханды. Аны айтханым, 9-чу классны тауусханлай, ол Черкесскеде педагогика училищеге окъургъа киреди.
Аны фахмусу, музыка инструментлеге усталыгъы эмда джарыкълыгъы школда окъугъан джылларында алай бек эсленмегенди кеси айтхандан. Училищеге киргенинде, ма анда башланнганды аны санат ишде чемерлиги. Ол педагогика училищени къызыл дипломун алгъанлай, атасын, анасын разы этер ючюн бухгалтер курслагъа окъургъа киреди. Ол курслада окъуй тургъанлай дагъыда Черкесскеде технология институтну финанс эмда кредит факультетине заочно окъургъа да киреди. Институтда окъуй тургъанлай Фатима, иш излей, кеси окъугъан 9-чу номерли школгъа келеди. Биринчи анга орун джокъду, деб ашырады школну директору. 6 джылы толгъан сабийлени ол джыллада сабий садлада тутмай эдиле, школгъа ашырыб бара эдиле. Алай бла школда 6-джыллыкъ сабийледен классла къурайдыла да, хар джыл сайын 4 класс къурала эсе, ол джыл 6 классха чакълы бир сабий джыйылады. Арадан бир-эки кюн кетгенлей, школну директору Василий Тихонович Батраков, джангы къуралгъан классны берирге излегенин билдириб, Фатиманы ишге алады. Диплому къолунда болгъанлыкъгъа, сынамы алкъын болмагъан джаш къыз, биринчи не этерге да билмей, джукъ айталмай турады да, сора бек сюйген сабийле бла ишлериги кёзюне кёрюнюб, къууанчы ичине сыйынмай, разылыгъын билдиреди. Айхай да, игида дейсе, кеси окъугъан школда энди сабийлени юретирикди. Джашауунда ол кюнню Фатима унутмайды бюгюн да, эм уллу къууанчларыны бири болгъан эди.
- Бу школну биринчи кере меннге эшиклерин ачхан эмда билим алыргъа болушхан да школну директору Василий Тихонович болгъанды. Мени сабийлигим аны къолунда ётгенди, десем тюздю. Алайды да, иш сынамым да болмагъанлай классны бергенинде, меннге бек ышаннган болур деген джууаблылыкъгъа бек сакъ болгъан эдим. Алай бла ишими бек сюйдюм, сабийлеге билим бериуге кесими джашаууму атагъаным да аны ючюн болур, - деб, сайлагъан джолуна бир кюнню да сокъуранмагъанын айырыб айтды.
Гитче сабийлеге устаз болуб ишлей тургъан джылларында, анга орта усталыкъ билимден сора да баш билим керек болгъанын билдиргенлеринде, Фатима Къарачай шахарда кърал университетни тарих бёлюмюне заочно окъургъа киреди. Кеси айтхандан, къачан да тарихни бек сюйгени анга бу окъууда беш джылы дженгил ётгенча кёрюннгенди. Хар окъуу заведениеде ол джангы затлагъа кёз ачханлай, сынамын ёсдюргенлей баргъанды. 9-чу школда ол 2000-чи джылдан бери ишлейди. Андан бери ол 5-чи тёлюню орта класслагъа деменгили хазырлаб чыгъаргъанды. Бюгюнлюкде аны тюненеги сохталары, школну да тауусуб, Эресейни уллу шахарларында билимлерин ёсдюредиле. Бир къаууму да уллу къуллукълада ишлейдиле. Фатима дерслени берген сагъатда кърал программаны мадарлары бла хайырланнгандан сора да, кесича сабийге ана кёзден къарай, не джаны бла да таблыкъла къурай, алай береди.
Фатиманы къолунда окъуб кетген сабийлени аналары-аталары ауузларындан тюшюрмей бюгюн-бюгече да анга разылыкъларын билдиргенлей турадыла. Ол затла устазны махтаугъа, сыйгъа тыйыншлы адам болгъанына шагъатлыкъ этедиле. КъЧР-ни Халкъ Джыйылыууну (Парламентини) эмда Правительствосуну, Окъуу бла илму министерствосуну, шахар окъуу бёлюмюню Хурмет грамоталары бла дагъыда аны кибик бирси Махтау къагъытла бла да саугъаланнганды. Алай болса да, Фатима кеси айтхандан, эм уллу саугъа устазгъа неди десегиз, гитче сабий, аны къолунда окъуб, билим алыб, къралына, миллетине, джамагъатха халал къуллукъ этгенин кёрсе, ма олду. Фатима Магомедовна, 2017-чи джыл ачыкъ дерс бериуден бардырылгъан эришиулеге къошулуб, анда алчы болгъан эди. Сабийле бек сюйюб къараучу мультфильмни дерсге айландырыб, аланы эслерин, джюреклерин, ол таурух джигитлеге киргизиб, тамам таурухха тюшгенча, дерсни алай толу, ачыкъ кёргюзген эди. Аны ишине багъа берген, сюзген комиссияны членлери Фатиманы усталыгъына тамаша болгъан эдиле. Алай бла республиканы ара шахарыны школларында устазланы арасында эм уста, ишин толу билген, сынамлы устазгъа саналгъанды, ол тизимни ичинден сайлаб «2017-чи джылны устазы» деген сыйлы атха Фатиманы тыйыншлы этгендиле.
Бюгюнлюкде Фатима бир къызчыкъ ёсдюреди. Ол къызчыгъын да атасы-анасы гитчеликден кесин юретген ашхы шартлагъа юретеди.
Бу кюнледе Ботчаланы (Хапаланы) Фатиманы джарыкъ байрамы боллукъду - туугъан кюню, аны бла алгъышлай, анга насыб, саулукъ, джетишимле теджейбиз. «Мындан ары да кёб тёлюлеге билим бере, бетингде нюрюнг сёнгмесин!» - дейбиз.
БОКАЙЛАНЫ Фатима.
{jcomments}