- Подробности
Исхакъланы Алийни джашы Амыр халкъыбызны белгили кардиологларыны бири эди.
Ол тутхан ишин джиг-джигине дери билиб, толусу бла этмей къоймагъанды. Таныгъанла, билгенле, аны къолунда саулукъларын бакъгъанла бюгюн-бюгече да аны унутмай, бюсюреу этгенлей турадыла. Ауушханды, джандетли болсун.
Амыр 1942-чи джыл Хасаут элде туугъанды. Красный Курган элде орта школну бошагъанды. Андан сора Терк Башы Тегейде Орджоникидзеде медицина институтну тауусуб, адамланы бакъгъан усталыкъ алгъанды. Аны ызындан 1968-чи джыл Ставрополдагъы медицина клиника ординатурагъа кириб, усталыгъыны юсю бла билимин ёсдюргенди. Джаш врач Зеленчук район больницада врач-ординатор болуб ишлеб тургъанды. Андан сора 2016-чы джылгъа дери Ставрополь шахарда 3-чю номерли шахар клиника больницаны инфаркт бёлюмюню тамадасы къуллукъну толтургъанды. Урунууну ветераны эди.
Белгили врачха джюреклери ауругъанла бютеу Шимал Кавказдан, Эресейни башха джерлеринден да джюрюгендиле. Къарачайдан да анга барыб джюзле бла адамла саулукъларына къаратхандыла.
- Подробности
Къарачай-Черкесияда «Земский доктор» деген программаны юсю бла врачланы, фельдшерлени абадан тёлюлеринден сынамлы усталаны тири хайырландырыргъа излейдиле.
РФ-ны Президенти Владимир Путин Федерал Джыйылыугъа этген Чакъырыуунда «Земский доктор» деген программагъа къошуллукъ усталаны джылларына къарамай, эркин хайырландырыргъа кереклисин чертгенди. Алай демеклик джыллары 50-ден атлагъанла да чакъырыллыкъдыла ол ишге.
- Бу программагъа бизни республика 2012-чи эмда 2018-чи джыллада къошулгъанды, - деб хапар айтады КъЧР-ни саулукъ сакълау министрини заместители Кипкеланы Тамара. – Ол иш энтда юзюллюк тюлдю. Республиканы врач, фельдшер керекли эллерине быйыл 10 устаны джиберирге деб турабыз. Программада белгиленнген джорукъгъа кёре чакъырыллыкъдыла ала. Джыллары 50-ден атлагъанланы ары къошар ючюн а, Эресейни Саулукъ сакълау министерствосуну ол затны юсюнден программаны джоругъун тюрлендириб, бизге официал документ джиберлигин сакъларыкъбыз. Ишлерик усталаны тизимин хазырлаб, Эресейни Саулукъ сакълау министерствосуна джибергенбиз. Анга разы болуб, къол салсала, башха тыйгъыч джокъду.
- Подробности
Адамны тас этген саулугъун орнуна салыуда медицинада хирургла баш орунну бирин аладыла.
Ала тюрлю-тюрлю ауруулагъа къарайдыла, дарман-дары бла багъадыла, операция этедиле, кече-кюн айырмай, заманларын къызгъанмай кюрешедиле. Мен хапарын айтыргъа излеген Борлакъланы Манафны джашы Мурат аллай докторланы бириди. Ол, баш категориялы врач, джюрек тамырлагъа къарагъан хирургду, флебологду, УЗИ-ни врачыды. Ол бусагъатда адамлагъа уллу заран салгъан варикоз ауруу бла кюрешеди.
Мурат 1981-чи джыл Сары-Тюзде Манафны огъурлу юйдегисинде туугъанды. Былайда орта школну айырмагъа бошагъандан сора, 1998-чи джыл Челябинск шахаргъа барыб, Эресейни кърал медицина академиясына кириб, аны джетишимли окъуб бошаб, «джюрек тамырлагъа къарагъан хирург» деген усталыкъ алгъанды. Ол «Ультразвуковая диагностиканы» да врачыды. Таулу джаш билимин андан ары ёсдюре, аны аспирантурасын да тауусханды. Челябинск область больницада джюрек тамырлагъа къарагъан хирург болуб 2010-чу джылгъа дери ишлегенди. Анда уллу сынамлары болгъан белгили хирургладан юрене, фахмусун, билимин ёсдюре, атын сый бла айтдырыб ишлегенди.
Къарачай-Черкесияда Къан тамырлагъа къарагъан регионал аралыкъ ачылгъанды, ары врачла керекдиле, деб эшитгенинде, туугъан джуртуна ишлерге келеди. Андан бери былайда урунады. Ол бусагъатда республикан больницада варикоз ауруудан бакъгъан, операция этген врачды.
- Подробности
ШКИЛДИ (МОЖЖЕВЕЛЬНИК ПРОДОЛГОВАТЫЙ)
Дайым джашиллей тургъан нарат кёкенди, мийиклиги 1-4 метрди. Алай уллу болмагъан нарат терекге да саналады. Бир-бирде аны мийиклиги 10 метрге джетеди. Шкилди кёкен тёгерек кёб тёнгеклиди, терек тюрлюлери уа бир тёнгеклидиле. Тёнгеклери тюз ёрге ёседиле, кюл бетли къабугъу кысты-кысты джарылыбды, тюб бутакълары энгишге ийилибдиле. Башырагъындагъыла ёрге кёлтюрюлюб, чапыракълары болмайдыла, аланы орнуна нарат, нызы, наз тереклени ийнелерича, ийнелери боладыла.
Ийнеле ючюшер битедиле, джитидиле, эркек урлукълары джоппу гюлледиле, зугулладыла, сарыдыла, кеслери да шкилди ийнелени къоюнларында битедиле. Тиши урлукълары джоппу гюлледиле, ууакъ зугулдула, акъсылдым джашил бетли гагаракладыла.
- Подробности
ЧЮГЮНДЮР (СВЕКЛА ОБЫКНОВЕННАЯ)
Чюгюндюрню бизни джерде юч тюрлюсю бачхалагъа, сабанлагъа салынады. Къызыл чюгюндюр, шекер чюгюндюр, мал чюгюндюр. Къайсысы да экиджыллыкъ битимге саналады. Биринчи джылында джерге тюшген урлугъундан чапыракъла бла татлы, этли тамыр кёгети битеди. Экинчи джылында тамыр кёгети джерге салынса, андан гокка саптагъай ёседи. Аны башында гюллери джоппу болуб, сибирткиликге ушашдыла. Кюз айлада урлугъу бишеди. Чюгюндюр биринчи джыл тамыр кёгет этиб, экинчи джыл тамыр кёгетден урлукъ этгени себебли, экиджыллыкъ ханс ёсюмлюклени бирине саналады. Бу чюгюндюрле бизни джерледе кийик ёсмейдиле. Къызыл чюгюндюрню Эрменде, Иранда, Вавилонда мындан минг джылны алгъа бачхалагъа салыб, тамыр кёгетин дарманнга джюрютгендиле, чапыракъларын ашагъан этгендиле. Тамыр кёгетин араблыла биринчи ашаб башлагъандыла. Аланы табиблери тамырын Индиягъа, Афганистаннга ётдюргендиле, аладан да Румгъа джетгенди. Урумлула чюгюндюрню къаугъаны, тикликни, къайгъыны белгисине санагъандыла бек эртделеде.
