ЛЫБЫТА, КЪАЗ-АЯКЪ

(ЛЕБЕДА РАСКИДИСТАЯ, МАРЬ БЕЛАЯ)


Бирджыллыкъ, джазлыкъ ёсюмдю, мийиклиги 150 сантиметрге джетеди. Тамырындан кёлтюрюлген саптагъайы къызылдым бетлиди, бутакълыды. Чапыракълары гаккы тюрюслюдюле, къыйырлары тишлидиле, юслерине ун себилгенча акъсылдымдыла, къызыл тамгъачыкълары бла гоккалары бутакъланы учларында битедиле. Джашил бетлидиле.

 КЪУТУРТУУЧУ ХАНС (КРАСАВКА ОБЫКНОВЕННАЯ)


Кёбджыллыкъ, мийиклиги эки метрге джетген бек уулу ёсюмдю. Аны дарманлыгъын XV-чи ёмюрде джазылгъан китаблада да окъургъа боллукъду.
Къутуртуучу хансны баш тамыры базыкъды, кёб башлыды, тыш къабугъу къонгур бетлиди, ичи акъды. Баш тамырдан бир талай базыкъ, ууакъ да тюб тамырла, ёрге да кёб башлы, кёб саптагъайла ёседиле.

 Черкесскеде Терк медицина болушлукъ этиучю станцияны къуллукъчуларыны юслеринден кёб тюрлю сёз джюрюйдю. Бир къауумланы айтханларына кёре, ауругъан адам, аладан медицина болушлукъ излеб чакъырса, кечигиб келедиле, бир-бирде келмей да къаладыла. Бирсилени айтханларына тынгыласанг, арадан 10-15 минут да ётмегенлей, келиб, медицина болушлукъ этедиле. Керек болса, адам къыйын ауруб тура эсе, аны больницагъа джетдириб, врачланы къолларына бередиле. Къайсыла тюздюле? Аны билир ючюн, «Къарачайны» корреспонденти Къобанланы Махмут, Черкесскеде Терк медицина болушлукъ этиучю станцияны тамада врачы Охтов Анзор Фуадовичге тюбеб, анга талай соруу бергенди. 

  КЪУШ КЪОНМАЗ, КЪОШХАСАЛМАЗ

(КРУШИНА ЛОМКАЯ)


Мийиклиги бир метрден джети метрге дери джетген кёкенди. Бир-бир джерледе терекге да саналады. Тёнгегини къабугъу къаралдымыракъды, сыйдамды. Къошхасалмаз талай тюрлю болады.
Бирлерини тёнгеги шатыкды, сыныб кетеди, аны ючюн да айтыла болур къошхасалмаз деб. Бирлерине уа “ич ётдюрюучю” дейдиле. Къалгъан кёкенледен башхалыгъы бу чыгъаналы болмайды, тюклюдю, къабугъу аз къырылса, къызыл къатламы ачылады. Ол белгиле бла да иги танылады. Чапыракълары кёзюулю битедиле, бутакълары къысха зугулдула, къыйырлары тюппе-тюздюле, ууакъ тишчиклери болгъанла да тюбейдиле. Гоккалары алай джарыкъ болмайдыла.

  Элде фельдшер-акушер пунктха башчылыкъ этген адамны джумушу бек кёбдю. Ингирде, арыб, ишден келгенден сора, юйде амалсыз тындырылыргъа керекли джумушладан къол айырыб, энди бир тынчаяйым дегенлей, ким болса да, къол телефон бла сёлешиб, юйде атамы неда анамы тылпыуу тыйылады неда къан басымы уллу болгъанды да тюшюралмайбыз, деселе, ол джолгъа чыгъады…
Огъары Мараны фельдшер-акушер пунктуна Мамчуланы Тамара, Хаджи-Мурзаны къызы, башчылыкъ этеди. Ол 8-чи классны Тёбен Марада тауусханды, андан сора Огъары Марагъа джюрюб, орта билим алгъанды. Черкесскеде медицина училищени акушер бёлюмюн 1979-чу джыл бошаб чыкъгъанды. Тамара урунуу джолун Къарачай район больницаны сабий консультация бёлюмюнде башлагъанды. Джазыуун Огъары Марада джашагъан Мамчуланы Окъубну джашы Рамазан бла байлагъандан сора, алайда эки джыл ишлеб, Огъары Мараны фельдшер-акушер пунктуна ишге джарашады.