ЛЫБЫТА, КЪАЗ-АЯКЪ

(ЛЕБЕДА РАСКИДИСТАЯ, МАРЬ БЕЛАЯ)

Бирджыллыкъ, джазлыкъ ёсюмдю, мийиклиги 150 сантиметрге джетеди. Тамырындан кёлтюрюлген саптагъайы къызылдым бетлиди, бутакълыды. Чапыракълары гаккы тюрюслюдюле, къыйырлары тишлидиле, юслерине ун себилгенча акъсылдымдыла, къызыл тамгъачыкълары бла гоккалары бутакъланы учларында битедиле. Джашил бетлидиле.

Лыбыта элия-къыркъар айлада чагъады. Урлугъу бек ууакъды, алай а кёбдю, таб, юч мингнге дери болады, сыйдамчыкъладыла. Лыбыта джер айырыб ёсген ханс тюлдю. Талалада, бачхалада, багушлада, суу ашагъан джерледе, ырхы ызлада, ёзен суу джанлада аслам болады. Кёбюсюне лыбытаны чапыракъларын, джангы джетеклерин аш айырыб, аш джарашмайын, марда бла ашагъанлагъа теджейдиле. Семиз адамла азаргъа сюйселе, алагъа да джарайды. Бу ханс ач джыллада хант орнуна ашалгъанды. Лыбытаны джетеклеринден, чапыракъларындан ун этиб, гырджын этиб тургъандыла. Алай а айла бла ашаргъа джарарыкъ тюлдю.
Не ючюн десегиз, адамны ашхынына, джебегине зараны болады кёб къабыл этилсе. Лыбытаны ичи ётген, ашхыны ауругъан, джебегине джетген, терлерге ёч, джётел этген, ёпке аурууу болгъан адамла бу мардада джарашдырыб хайырландырыгъыз: кебдирилиб джыйылгъан хансындан бир уллу шай къашыкъ бла бирни 200 миллилитр къайнагъан суугъа атыб, шайча этиб, ашарны аллы бла 2-шер уллу шай къашыкъ бла 3 кере ичигиз.