Черкесскеде Терк медицина болушлукъ этиучю станцияны къуллукъчуларыны юслеринден кёб тюрлю сёз джюрюйдю. Бир къауумланы айтханларына кёре, ауругъан адам, аладан медицина болушлукъ излеб чакъырса, кечигиб келедиле, бир-бирде келмей да къаладыла. Бирсилени айтханларына тынгыласанг, арадан 10-15 минут да ётмегенлей, келиб, медицина болушлукъ этедиле. Керек болса, адам къыйын ауруб тура эсе, аны больницагъа джетдириб, врачланы къолларына бередиле. Къайсыла тюздюле? Аны билир ючюн, «Къарачайны» корреспонденти Къобанланы Махмут, Черкесскеде Терк медицина болушлукъ этиучю станцияны тамада врачы Охтов Анзор Фуадовичге тюбеб, анга талай соруу бергенди.
- Мен Черкесскеде Терк медицина болушлукъ этиучю станцияны тамада врачы болуб 2017-чи джылдан бери ишлейме, - дейди ол. - 2000-чи джыл Ставрополь шахарда медицина академияны бошагъанымдан сора республикан больницаны хирургия бёлюмюнде белгили хирург Татаршао Мухарбийни башчылыгъы бла ишлеб башлагъан эдим да, ишими асыры джаратхандан хирург болдум. 2017-чи джылгъа дери ишледим. Терк медицина болушлукъ этиучю станциягъа хирург керекди дегенлеринде, бёлюмде ишими да бардыра, анда эки джылны ишлеген эдим. Алай бла мен станцияны иши бла эртдеден танышма.
Терк медицина болушлукъ этиучю станцияда 150 адам ишлейди. Аладан 7-си врачладыла. Тёртюсю линейный врачла болуб ишлейдиле. Линейный деген сёзню магъанасын ангылатайым. Ма ол 7 врачдан тёртюсю «Терк болушлукъ» машина бла чакъырыулагъа барыб турадыла. Ауругъанла тюрлю-тюрлю боладыла. Къыйын аурумагъаннга фельдшер да болушлукъ эталады. Бир-бирде уа врачны болушлугъу керек болуб да къалады. Башхача айтсам, ол врачланы ишлери къыйын ауругъанла бла байламлыды.
Андан сора да станцияда бир педиатр, эки реаниматолог ишлейдиле. Джантемиров Али сынамлы, ишин билген врачды. Лайпанланы Асият, Шевхужева Диана, Каппушланы Эльдар да линейный врачладыла. Была да, Джантемиров Алича, ишлерин ажымсыз тындыргъан врачладыла.
Власенко Людмила, Каппушланы Мадина, Кидакоева Инна реаниматологладыла. Быланы ишлерине да сёз табхан къыйынды. Фельдшерле болуб 60 адам ишлейди.
Диспетчер бёлюмде 8 адам ишлейди. Аланы ишлери ауругъанланы чакъырыулары бла байламлыды. Ауругъан адам телефон бла билдирди эсе, аны излемин журналгъа джазыб, терк болушлукъ этиучю къауумну бирине билдиредиле.
Станцияда терк медицина болушлукъ этиучю кабинет да барды, анда 5 адам ишлейди. Онкология бла ауругъанла бла къысха байламлы болуб тургъан 3 медсестра бла 4 врач бардыла. Ала кече-кюн да иш юсюндедиле. Онкология аурууну тёрт стадиясы барды. Аны ючюнчю, тёртюнчю стадиясы бла ауругъанланы, юйлерине барыб, аурууларыны ачыуун сёнгдюрюрча медицина болушлукъ, башхача айтсакъ, уколла этиб турадыла.
Машина джюрютюучюлени саны 60-ха джете кетеди. 14 автомобилибиз барды да, аланы 70 проценти аламат болумдадыла. Транспортубуз таймаздан джангыргъанлай турады. Нек десегиз, кече-кюн да ишлеб айланнган улоу дженгил тауусулады, чотдан чыгъады. Артыкъ да бек бу арт 5 джылны ичинде станциягъа кёб джангы машина берилгенди. Бизни улоу бла баджарыугъа Эресей Федерацияны эмда КъЧР-ни Саулукъ сакълау министерстволары уллу эс бёледиле. Бу, ол керекди десек, тилегибизни толтурмай къоймайды КъЧР-ни Саулукъ сакълау министерствосу. Отлукъ бла да иги баджарылыббыз.
Талай джыл болады биз бу мекямгъа кёчгенли. Муну ичи да, арбазы да эркиндиле. Кеси да джол юсюнде тюлдю. Транспорт аз джюрюйдю. Бу мекям алгъын джыллада Черкесск шахарны больницасыны хирургия бёлюмюнюкю эди.
- Юйде ауругъаныбыз барды, медицина болушлукъ этигиз, деб билдирселе, ненча минутдан келирге керекдиле медицина къуллукъчуларыгъыз?
- Бир къауумланы айтханларына кёре, медицина къуллукъчуларыбыз кечигиб келедиле ауругъанны юйюне. Бирсиле уа бизни ишибизге бек разыдыла. Ауругъан адамны джашауу бла ойнаргъа джарамайды. Бюгюн ол, инджилиб, бизден болушлукъ излей эсе, тамбласында аны орнунда биз кесибиз неда джууукъ адамыбыз болургъа боллукъду. Ким да болсун, анга медицина болушлукъ керек эсе, ол аны заманында табаргъа керекди. Ауругъанла да тюрлю-тюрлю боладыла. Медицина къуллукъчуларыбыз бир-эки минутха кечигиб келселе, къыйын ауруб тургъан адамны джашауу юзюлюрге боллукъду. Аны амалтын, диспетчерге билдирселе, ол эм алгъа: «Неси ауруйду, анга ненча джыл болгъанды?» - деб сорлукъду. Адам къыйын ауруб тура эсе, аны юйюне барыб, медицина къуллукъчуларыбыз болушлукъ этерикдиле. 15-20 минутну ичинде болургъа керекдиле ала ауруб тургъанны юйюнде. Бек инджилмеген адамгъа, аны джашаууна къоркъуу джокъ эсе, 1-2 сагъатдан барыргъа боллукъдула. Аны да чакъырыула кёб болсала. Чакъырыула аз эселе, мен айтхан замандан эртдерек барыргъа да боллукъдула. Бу законну биз кесибиз чыгъармагъанбыз. Башындан, РФ-ны Саулукъ сакълау министерствосундан, келген законду ол.
Эки ауругъан бар эсе, аланы бири сабий эсе, Терк медицина болушлукъ этиучю станцияны къуллукъчулары биринчи сабийге болушлукъ этерикдиле. Ауруугъа сабий, уллу адамча, тёзалмайды, неси ауругъанын ачыкъ билдиралмайды.
- Сизни учреждениегизни медицина къуллукъчулары бла шофёрлары кече-кюн да ишлеген адамладыла. Орта тергеу бла алсакъ, сутканы ичинде ненча адамгъа медицина болушлукъ эте болурла ала?
- Орта тергеу бла бир джылны ичине бизни медицина къуллукъчуларыбызны ауругъанла 45-48 минг кере чакъырадыла болушлукъ излеб. Ала къуру Черкесск шахарны ичинде чакъырыулагъа барыб къалмайдыла. Черкесск шахаргъа джууукъ орналгъан элледе да боладыла. Андан сора да джоллада транспорт чарпыулагъа тюшюб джарсыгъанлагъа да болушлукъ этерге керек боладыла. Башхача айтсам, Черкесск шахарны больницасына джетдиредиле аланы. Бир-бирде республикан больницагъа да элтиучендиле.
- Телевизоргъа къарасанг, бир-бирде ётюрюк чакъырыула да боладыла. Алай наркотикле бла хайырланнганла этедиле. Медицина къуллукъчуланы наркотиклери болгъан бир къауум дарманларын сыйырадыла. Къол да джетдиредиле. Черкесск шахарда аллай затла болуучанмыдыла?
- Ётюрюк чакъырыула болгъандыла деб эсимде джокъду. Медицина къуллукъчуларыбыз ауругъанланы юйюне барсала, ала бла тюйюш-уруш ачханла да болуучандыла. Ала да кимледиле? Эсиргенледиле. Бизни шахарда аллайла бек аздыла.
- Белгилисича, «Терк болушлукъ» машина белги бериб келе эсе, анга къайсы транспорт да джол берирге керекди. Аны джолуна джарсыу, тыйгъыч салгъанла боламыдыла?
- «Терк болушлукъ» машинагъа джол ким да берирге керекди. Алай боллугъун закон излейди. Светофор къызыл джаныб тура эсе да, анга да къарамай, барыргъа боллукъду аны шофёру. Ол былайда бир затны эсге алыргъа тыйыншлыды: светофор къызыл джаныб тура эсе, тёрт джанына къараб, башха транспорт келмей эсе, ётерге боллукъду.
- Врачла, фельдшерле джетишемидиле? Аланы айлыкълары къалайды?
- Врачла да, фельдшерле да джетишмейдиле. Иш къыйын болгъаны амалтын, бир къауумла кёб ишлемейдиле бизде. Быйыл аланы айлыкъларына иги кесек ачха къошулгъанды. Сёз ючюн, врачны айлыгъы орта тергеу бла 30-40 минг сомду. Фельдшерле да 20-шар минг сом аладыла. Медицина къуллукъчуларыбызны 20 процентини баш категориясы барды. Коллективни 70 проценти джаш адамладан къуралгъанды. Кеси да интернационал коллективди. Бизни учреждениеде ишлемеген миллетни келечиси джокъду.
Сынамлы, махтаулу медицина къуллукъчуларыбыз да кёбдюле. Сёз ючюн, Аджиланы Шамгени иш стажы 50 джылдан асламды. Ол биринчи фельдшер болуб ишлеб тургъанды. Энди диспетчерни борчун толтурады. Василенко Людмила РФ-ны саулукъ сакълаууну айырмасыды, Апсова Ирина, Хмелёва Наталья дагъыда башха медицина къуллукъчуларыбыз махтаулу адамладыла. Шофёрла да ишлерине берилген адамладыла. Черенков Николай, Агаржаноков Мухамед, Къочхарланы Парис кёбден бери ишлейдиле. Мен ненча джыл ишлей эсем да, не врачладан, не фельдшерледен тарыгъыб киши келмегенди. Мадарлары болгъанла, телефон бла сёлешиб, разылыкъларын билдирир ючюн къалмайдыла.
Терк медицина болушлукъ этиучю станцияда 150 адам ишлейди. Аладан 7-си врачладыла. Тёртюсю линейный врачла болуб ишлейдиле. Линейный деген сёзню магъанасын ангылатайым. Ма ол 7 врачдан тёртюсю «Терк болушлукъ» машина бла чакъырыулагъа барыб турадыла. Ауругъанла тюрлю-тюрлю боладыла. Къыйын аурумагъаннга фельдшер да болушлукъ эталады. Бир-бирде уа врачны болушлугъу керек болуб да къалады. Башхача айтсам, ол врачланы ишлери къыйын ауругъанла бла байламлыды.
Андан сора да станцияда бир педиатр, эки реаниматолог ишлейдиле. Джантемиров Али сынамлы, ишин билген врачды. Лайпанланы Асият, Шевхужева Диана, Каппушланы Эльдар да линейный врачладыла. Была да, Джантемиров Алича, ишлерин ажымсыз тындыргъан врачладыла.
Власенко Людмила, Каппушланы Мадина, Кидакоева Инна реаниматологладыла. Быланы ишлерине да сёз табхан къыйынды. Фельдшерле болуб 60 адам ишлейди.
Диспетчер бёлюмде 8 адам ишлейди. Аланы ишлери ауругъанланы чакъырыулары бла байламлыды. Ауругъан адам телефон бла билдирди эсе, аны излемин журналгъа джазыб, терк болушлукъ этиучю къауумну бирине билдиредиле.
Станцияда терк медицина болушлукъ этиучю кабинет да барды, анда 5 адам ишлейди. Онкология бла ауругъанла бла къысха байламлы болуб тургъан 3 медсестра бла 4 врач бардыла. Ала кече-кюн да иш юсюндедиле. Онкология аурууну тёрт стадиясы барды. Аны ючюнчю, тёртюнчю стадиясы бла ауругъанланы, юйлерине барыб, аурууларыны ачыуун сёнгдюрюрча медицина болушлукъ, башхача айтсакъ, уколла этиб турадыла.
Машина джюрютюучюлени саны 60-ха джете кетеди. 14 автомобилибиз барды да, аланы 70 проценти аламат болумдадыла. Транспортубуз таймаздан джангыргъанлай турады. Нек десегиз, кече-кюн да ишлеб айланнган улоу дженгил тауусулады, чотдан чыгъады. Артыкъ да бек бу арт 5 джылны ичинде станциягъа кёб джангы машина берилгенди. Бизни улоу бла баджарыугъа Эресей Федерацияны эмда КъЧР-ни Саулукъ сакълау министерстволары уллу эс бёледиле. Бу, ол керекди десек, тилегибизни толтурмай къоймайды КъЧР-ни Саулукъ сакълау министерствосу. Отлукъ бла да иги баджарылыббыз.
Талай джыл болады биз бу мекямгъа кёчгенли. Муну ичи да, арбазы да эркиндиле. Кеси да джол юсюнде тюлдю. Транспорт аз джюрюйдю. Бу мекям алгъын джыллада Черкесск шахарны больницасыны хирургия бёлюмюнюкю эди.
- Юйде ауругъаныбыз барды, медицина болушлукъ этигиз, деб билдирселе, ненча минутдан келирге керекдиле медицина къуллукъчуларыгъыз?
- Бир къауумланы айтханларына кёре, медицина къуллукъчуларыбыз кечигиб келедиле ауругъанны юйюне. Бирсиле уа бизни ишибизге бек разыдыла. Ауругъан адамны джашауу бла ойнаргъа джарамайды. Бюгюн ол, инджилиб, бизден болушлукъ излей эсе, тамбласында аны орнунда биз кесибиз неда джууукъ адамыбыз болургъа боллукъду. Ким да болсун, анга медицина болушлукъ керек эсе, ол аны заманында табаргъа керекди. Ауругъанла да тюрлю-тюрлю боладыла. Медицина къуллукъчуларыбыз бир-эки минутха кечигиб келселе, къыйын ауруб тургъан адамны джашауу юзюлюрге боллукъду. Аны амалтын, диспетчерге билдирселе, ол эм алгъа: «Неси ауруйду, анга ненча джыл болгъанды?» - деб сорлукъду. Адам къыйын ауруб тура эсе, аны юйюне барыб, медицина къуллукъчуларыбыз болушлукъ этерикдиле. 15-20 минутну ичинде болургъа керекдиле ала ауруб тургъанны юйюнде. Бек инджилмеген адамгъа, аны джашаууна къоркъуу джокъ эсе, 1-2 сагъатдан барыргъа боллукъдула. Аны да чакъырыула кёб болсала. Чакъырыула аз эселе, мен айтхан замандан эртдерек барыргъа да боллукъдула. Бу законну биз кесибиз чыгъармагъанбыз. Башындан, РФ-ны Саулукъ сакълау министерствосундан, келген законду ол.
Эки ауругъан бар эсе, аланы бири сабий эсе, Терк медицина болушлукъ этиучю станцияны къуллукъчулары биринчи сабийге болушлукъ этерикдиле. Ауруугъа сабий, уллу адамча, тёзалмайды, неси ауругъанын ачыкъ билдиралмайды.
- Сизни учреждениегизни медицина къуллукъчулары бла шофёрлары кече-кюн да ишлеген адамладыла. Орта тергеу бла алсакъ, сутканы ичинде ненча адамгъа медицина болушлукъ эте болурла ала?
- Орта тергеу бла бир джылны ичине бизни медицина къуллукъчуларыбызны ауругъанла 45-48 минг кере чакъырадыла болушлукъ излеб. Ала къуру Черкесск шахарны ичинде чакъырыулагъа барыб къалмайдыла. Черкесск шахаргъа джууукъ орналгъан элледе да боладыла. Андан сора да джоллада транспорт чарпыулагъа тюшюб джарсыгъанлагъа да болушлукъ этерге керек боладыла. Башхача айтсам, Черкесск шахарны больницасына джетдиредиле аланы. Бир-бирде республикан больницагъа да элтиучендиле.
- Телевизоргъа къарасанг, бир-бирде ётюрюк чакъырыула да боладыла. Алай наркотикле бла хайырланнганла этедиле. Медицина къуллукъчуланы наркотиклери болгъан бир къауум дарманларын сыйырадыла. Къол да джетдиредиле. Черкесск шахарда аллай затла болуучанмыдыла?
- Ётюрюк чакъырыула болгъандыла деб эсимде джокъду. Медицина къуллукъчуларыбыз ауругъанланы юйюне барсала, ала бла тюйюш-уруш ачханла да болуучандыла. Ала да кимледиле? Эсиргенледиле. Бизни шахарда аллайла бек аздыла.
- Белгилисича, «Терк болушлукъ» машина белги бериб келе эсе, анга къайсы транспорт да джол берирге керекди. Аны джолуна джарсыу, тыйгъыч салгъанла боламыдыла?
- «Терк болушлукъ» машинагъа джол ким да берирге керекди. Алай боллугъун закон излейди. Светофор къызыл джаныб тура эсе да, анга да къарамай, барыргъа боллукъду аны шофёру. Ол былайда бир затны эсге алыргъа тыйыншлыды: светофор къызыл джаныб тура эсе, тёрт джанына къараб, башха транспорт келмей эсе, ётерге боллукъду.
- Врачла, фельдшерле джетишемидиле? Аланы айлыкълары къалайды?
- Врачла да, фельдшерле да джетишмейдиле. Иш къыйын болгъаны амалтын, бир къауумла кёб ишлемейдиле бизде. Быйыл аланы айлыкъларына иги кесек ачха къошулгъанды. Сёз ючюн, врачны айлыгъы орта тергеу бла 30-40 минг сомду. Фельдшерле да 20-шар минг сом аладыла. Медицина къуллукъчуларыбызны 20 процентини баш категориясы барды. Коллективни 70 проценти джаш адамладан къуралгъанды. Кеси да интернационал коллективди. Бизни учреждениеде ишлемеген миллетни келечиси джокъду.
Сынамлы, махтаулу медицина къуллукъчуларыбыз да кёбдюле. Сёз ючюн, Аджиланы Шамгени иш стажы 50 джылдан асламды. Ол биринчи фельдшер болуб ишлеб тургъанды. Энди диспетчерни борчун толтурады. Василенко Людмила РФ-ны саулукъ сакълаууну айырмасыды, Апсова Ирина, Хмелёва Наталья дагъыда башха медицина къуллукъчуларыбыз махтаулу адамладыла. Шофёрла да ишлерине берилген адамладыла. Черенков Николай, Агаржаноков Мухамед, Къочхарланы Парис кёбден бери ишлейдиле. Мен ненча джыл ишлей эсем да, не врачладан, не фельдшерледен тарыгъыб киши келмегенди. Мадарлары болгъанла, телефон бла сёлешиб, разылыкъларын билдирир ючюн къалмайдыла.
{jcomments}