КИШТИКТАБАН (КОШАЧЬЯ ЛАПКА ДВУДОМНАЯ)

Киштиктабан мийиклиги 30 сантиметр болгъан, кёбджыллыкъ дарман хансды, аны баш тамырындан кёб ууакъ тюб тамыр бутакъчыкъла джайылыб, джерге кетиб, иги бегийди. Чапыракъла иги танг бутакъчыкълада ёседиле. Саптагъайла тюз ёрге, ол чапыракълы бутакъланы орталарындан чыгъадыла да, аны башында гокка джоппула боладыла. Гоккалы саптагъайны бутагъы болмайды, чапыракълары кёзюулю битедиле. Юсю алай тургъанлай кийизчады. Чапыракъларыны ёрге джанлары джашил бетлиди, тюб чапыракъларыны дуппукъ къыйырлары бардыла. Хар гокка «четенни» эни 5-6 миллиметрди, джоппу джыйылыбдыла, тобха да ушайдыла.

Гюллери акъсылдымдыла, къызылыракълары да болады. Урлугъу зугулду. Учунда тюйюмчек болгъан къылчыкълары бла май-июнь айлада чагъады, август-сентябрь айлада бишеди.
Киштиктабан къургъакъ дуппурлада, тик къабыргъалада, сыртлыкълада, ёзен суу джагъалада ёседи. Дарманнга къуру хансын хайырландырадыла. Чакъгъан кёзюуюнде гокка «четенин» гюллери тёгюлгюнчю джыйыб, салкъын, хауа джюрюген джерде кебдирирге керекди. Аны кёбюсюне къанны тохтатыргъа, ётню чыгъарыргъа джаратадыла. Ашхыны, ичегилери, бурну, джаш орну, тюз ичегини къыйырындагъы къан тамырла къанасала, баууру, ёт къууугъу ауруб, ётю иги джюрюмесе, хайт деб болушады.
Уллу шай къашыкъ бла бир хансны алыб, юсюне 200 миллилитр къайнагъан суу къуюб, 30 такъыйкъаны шайча этиб, башын джабыб къоюб, сюзюб, кюнюне уллу шай къашыкъ бла хар 2-3 сагъатдан бирни ичиб туругъуз. Дагъыда: киштиктабанны гокка «четенинден» кебдирилиб джыйылгъандан 10 граммны алыб, 200 миллилитр къайнагъан суугъа атыб, шайча этиб, 30 такъыйкъаны тутуб, сюзюб, бир уллу шай къашыкъ бла кюнюне 3-4 кере ичсегиз, ётню артыкъ да иги чыгъарлыкъды.