КЪАНСИЕР МЫРДЫ ХАНС (ИВАН-ЧАЙ)


Мийиклиги 2 метрге джетген кёбджыллыкъ хансды. Базыкъды, джайылыб ёседи. Джер тюбюнде уллу тамырындан джетекле кёб чыгъадыла. Саптагъайлары тюз ёрге кёлтюрюледиле, аланы къарыусуз бутакълары боладыла, чапыракълары кёзюулю къалын битедиле, къыйырлары тюзле, тишчиклери болгъанла да тюбейдиле. Учлары джитирекдиле, чапыракъланы орталары бла сызчыкъла тартылгъан ёзекле боладыла. Гоккалары уллуладыла, джоппуладыла. Аланы кенгликлери 3 сантиметрге, узунлукълары 40 сантиметрге джетеди. Гокка табакъны чапыракълары гаккы тюрюслюдюле, кеслери да тёртюшер боладыла.


Эркиши урлукъ этген джикчиклери 8, тиширыу урлукъ этген джикчиклери 4 боладыла. Урлугъу къыннга ушаш тёрт уялыды. Къансиер неда мырды ханс июнь айдан август айгъа дери чагъады. Кеси да чегет къыйырлада, чегет талалада, чегет кесилген джерледе, джол джанлада, мийик джайлыкълада, мырды джерледе, булакълы джерледе ёседи. Дарманнга кёбюсюне чапыракълары хайырландырыладыла, алай болса да хансын да, тамырын да джюрютедиле.
Ашхынында сууугъу, джарасы болгъан, ичегилеринде сууугъу болгъан, ичи къатаргъа ёч болгъан, баш ауруулары болгъан бу халда, бу мардада алыб, къабыл этигиз. Джебегине джетгенни да джукълатыргъа себеб болады. Аллай адамла магъана берсинле. Биринчиси, уллу шай къашыкъ бла бир кебдирилиб, ууакъланыб джыйылгъан мырды шайны чапыракъларындан 20 грамм алыб, 200 миллилитр суугъа атыб, 15 такъыйкъаны къайнатыб, 2 сагъатны къоюб, андан сора сюзюб, биришер уллу шай къашыкъ бла 4 кере ашарыгъызны аллы бла ичигиз. Тюз шай орнуна да джарарыкъды, зараны джокъду. Бу хансны, ыхтауда иги къыздырыб, иссилей ауруб къыйнагъан саныгъызгъа басыб салсагъыз, уллу себеб берликди.
Тамыры бек татлыды, чийлей, бишириб да ашагъыз, ууу джокъду. Къобустаны орнуна шорпагъа да къошаргъа болады. Тобукълары ауругъанла, терисинде тюрлю-тюрлю чапыргъанлары болгъанла, тегенеге къайнагъан суу къуюб, ол 39-40 градусха дери сууугъандан сора анга 100 грамм чапыракъ атыб, ичине кириб джатыгъыз.

 
{jcomments}