Халкъы бла джуртуна халал къуллукъ этген, алагъа кертилигин танытхан онглу джашларыбызны бириди Эбзеланы Борисни джашы Борис. Ол курорт Тебердиде 1933-чю джыл туугъанды. Атасы бла анасы джер сюрюб, чалкъы чалыб, мал асыраб, кеси къыйынлары бла джашагъандыла. Къартла айтхандан, ала джетген кюнде онгсузгъа, кереклиге болуша, элчиледен сый табхан керти адамла болгъандыла.
«Къуш бала уяда нени кёрсе, учханда аны этер», дейдиле. Борис да, атасыча, иги адам болуб ёседи. 1943-чю джылны къачында халкъыбызны туугъан джеринден зор бла къобарыб, Орта Азия бла Къазахстанны къум тюзлерине элтиб тёгедиле.
Эбзеланы юйюр да Къазахстанны Ильичевский районуна тюшедиле. Алайда, Пахта-Аралда, ачдан-джаланнгачдан, артыкъсыз да сууну кирлилигинден кёб адам ёлгенди. Иш табылмай, адамла джан къалдырыр мадардан башха сагъыш этмегендиле. Борис да, ол тёгерекде къуралгъан аскер бёлекни малларын кютюб, ала берген азыкъ бла джанын сау къалдыргъанланы бириди. Эбзеланы юйдегилери Пахта-Аралда 1946-чы джылгъа дери джашайды. Артда ала, Сары-Агъач районнга кёчер мурат бла кече джолгъа чыгъыб, джаяулай эки ыйыкъны барыб, Сары-Агъач районнга тюшедиле. Анда аталары ёлюб, сабийле аналары бла къаладыла. Алайда джашау такъыл болгъанды. Кече-кюн демей, не тукъум джумушну да этиб тургъан сабийле къойчукъла, ийнек да къурайдыла, школгъа да джюрюб башлайдыла.
Борис, ишлей тургъанлай окъуб, орта школну айырмагъа бошайды. Алайыны тамадасы джигер таулуну мюлк башчыла хазырлагъан техникумгъа иеди. Школну иги бошагъанланы ары экзаменсиз, ушакъ этиу халда алгъанлары себебли бир оруннга 60 адам джетген уллу конкурс болады. Техникумгъа тюшерге излегенлени арасында оруслула, узбеклиле, къазахлыла, башха миллетлени келечилери болгъандыла. Борис, анга берилген сорууланы барына да толу джууаб бериб, техникумгъа кириб, аны алтын суугъа алыннган Хурмет грамота бла тауусады. Директор таулу джашны техникумда ишлерге къалдырыр мурат бла иймей тыяргъа излеб кюрешгенди. Алай болса да, адамларына къайгъырыб, ол, юйюрю болгъан джерге келиб, паспортла бла кюрешген органда ишлеб башлайды. Арадан джылла озуб, эркинлик берилиб, халкъыбыз туугъан тауларына къайтады. Борисни ишинден иймей, Къазахстанда дагъыда алты айны тутадыла. Ол, паспортларын джарашдырыб, къарачайлыланы, башхаланы джуртларына ашырыуну юсюнде кёб адамгъа болушханды. Туугъан джуртуна тансыкълыгъын тас этмей, таулу джаш джомакълы джерине къайтады. Курорт Тебердиде орналгъан Эбзеланы юйюрлери, чалман юйчюк этиб, сюртюб, анда джашай туруб, артдаракъда джарагъан юй салгъандыла. Борис заповедникде ишлегенди. Ишинден бёлюнмегенлей Ленинградда эл мюлк институтда окъуйду. Билимли джаш устаны «Джёгетей» совхозгъа баш зоотехник этиб саладыла. Эбзе улу, ара мюлкню аякъ юсюне сюей, адамланы турмуш джашауларын къураргъа, иги этерге бютеу къарыуун, кючюн салыб кюрешеди. Азыкълары, суулары, тургъан джерлери къарыусуз болгъан къошлагъа барыб, кёл этиб, къойчулагъа къош азыкъ этерге мал кесдириб, кече къалыб, ариу айтыб, малчыланы джакълаб тургъанды. Рысхысын тас этген халкъына юй ишлерге, турмушун къураргъа къайгъыргъанды. Борис совхозну ишине деб, райондан машинала алыб, юй джумушларын этерге, шифер, терезе, эшик, агъач, топуракъ, таш, башха затла келтирирге адамлагъа бериб тургъанды. Ала къурулуш кереклени асламысын Черкесскеден ташыгъандыла.
Борис оюм этгенден, адамны юйю болса, турмуш халы джарашса, ишге барыры, кёб игилик этери келеди. Алай болмаса, ол, башы къайгъылы болуб, ишни джарсытады.
Джашауларыны асламысын колхозлада уруннган, 60 джыл толгъан къартла, пенсиясыз къалыб, бек къыйналгъандыла. Соруб, не этерге боллугъун билиб, аллай къауумгъа да къолундан келгенни этгенди. Кюмюш сакъаллы къартланы совхозгъа ишге сакъманчыла, къойчула этиб алыб, бир-эки джылдан пенсия этиб, кёблени къууандыргъанды. Адамны этген игилиги унутулмайды. Борис ол заманда болушхан адамланы асламысы ауушханды. Саула анга разылыкъларын билдириб, бюсюреу этгенлей турадыла. Алай бла Эбзе улу кърал джумушну да эте, адамлагъа да болуша, Новочеркасскеде къурулуш мелиоратив институтда окъуйду. Къралыбызны мюлкюню ёсерине, джангы дараджагъа чыгъарына тыйыншлы юлюш къошады.
Чомарт джюрекли рахат адам халкъланы араларында шохлукъну, бирикмекликни кючюн бегитир джанындан да кёб зат этгенди.
Эбзеланы Борис бла юй бийчеси Тамара эки аламат сабий ёсдюргендиле. Джашлары Энвер, баш билим алыб, устаз болуб ишлейди, табышлылыкъ бла да кюрешеди. Къызлары Фатима медицина институтну бошагъанды, билимли, сынамлы баш категориялы врачды, Фатимагъа адамла разыдыла. Борисни юй бийчеси Тамара, джашаууну асламысын врач-педиатр болуб, джамагъатны арасында сый табыб ишлегенди. Бусагъатда тыйыншлы солуудады.
Артда Борис юйдегиси бла Теберди шахаргъа кёчеди. Алгъы бурун «Теберди» совхозда зоотехник, ветеринар врач болуб ишлегенди. 1975-чи джыл Эбзе улуну «Теберди» санаторийге баш врачны административ мюлк джаны бла заместители къуллукъгъа саладыла. Санаторийни къурамында, фундаментинден башлаб, талай бёлюмню мекямын ишлетгенди. Джангы поликлиника этиуге да уллу къыйын салгъанды. Тебердини, санаторийни джамагъат ишлерине да тири къошулады.
Къарачай-Черкес Республикада биринчи болуб «Саулукъ сакълауну махтаулу къуллукъчусу» деген сыйлы ат Борисге берилгенди.
Ол Къралла арасы саугъалау палатаны ордени бла, «Элита строитель» деген медаль бла, Уллу Ата джурт къазауатны медаллары бла саугъаланнганды.
Эбзеланы Борисни 2006-чы джыл Эксперт советни керти членине сайлайдыла. Ол Джамагъат мюкюл этген академияны академигиди, баш экспертиди. Аны кёкюрегин дагъыда «Знаковая личность», «За вклад в местное самоуправление», «За вклад в здравоохранение» деген белгиле джасайдыла.
Аны кърал, республика дараджада берилген кёб Хурмет грамотасы, диплому да барды. Тюрлю-тюрлю советлени депутаты болуб тургъанды.
Борис бусагъатда джаш тёлюге юретиу сёзюн айта, туудукъларына къууана, Теберди шахарда джашайды.
ЛЕПШОКЪЛАНЫ Хусеин.
{jcomments}
