Кёбджыллыкъды, чапыракъсыз хансды. Аны баш тамырындан кюз айлада резикле боладыла, джаз башында аладан мийикликлери да 15-20 сантиметрге джетген саптагъайла ёсюб чыгъадыла. Кёб бууунлу, иги сууланнган, базыкъ, къызыл бетли боладыла. Май айда тюз башларында, тёгерек, къыйырлары джитирек, зугул, къылкъыгъа ушаш урлукъ этген эркиши, тиширыу санлары таныладыла. Ол спорала бишгенлей, саптагъайы къуу болуб къалады да, аны орнуна спорасыз, чапыракъсыз саптагъайла чыгъадыла. Была да бууунлу, джикли боладыла да, хар джикни кесинде тогъай, ууакъ бутакъла битедиле. Ол халда джангы ёсген вегатив саптагъайны мийиклиги 60-70 сантиметрге джетеди. Споралы саптагъайладан магъана джокъду.

Дарманнга спорасызланы, чапыракъсызланы бутакълары бла бирге джаратадыла. Буууунлу хансны баш эмда тюб тамырларын да дарманнга хайырландырмайдыла. Алай а джерни юсюнде, кёбюсюне тюбюнде тамырыны тёгерек, къозгъа ушаш, джемиши болады, аны отда гардошну биширгенча бишириб, ашаргъа джарайды. Май, июнь айлада джангы ёсген спорасыз, чапыракъсыз саптагъайны бутакълары бла, булчукълары бла июлну аягъына, август айда да джыйыб, салкъында кебдирирге дурусду. Иги кебдирилиб джыйылса, 4-5 джылны сакъланады.
Къарачайда мырды, мысты джерледе, майданлада, къумлу джерледе, суу джагъалада ёседи. Бууунлу хансны талай тюрлюсю тюбейди. Аланы барысы да дарманлыкъгъа джюрютюледиле. Бюрегинде джангы аурууу, ташы, къуму, сийдик къууугъунда, бютеу да сийдик джолунда ауруулары, аякълары, джюреклери ауруб суу джыйылгъанла, джел ауруулула хансны кебдирилген къаурасын джаратсынла. Аны 20 граммын, 4 уллу шай къашыкъ бла бирни, алыб, 200 миллилитр къайнагъан бек исси суугъа атыб, шай халда этиб, сууутуб, сюзюб, бир мардада 50 миллиграммдан кюнюне тёрт кере ашагъандан сора бир сагъатдан ичигиз.

 
{jcomments}