Ал сёзню орнуна


Бизни халкъда хурзукчу Джуккаланы Хуштан бла аны джашлары Мухаммат бла Нюр-Ахматны бир джанындан Робинзон Крузону хапарларын унутдургъан сейир, экинчи джанындан кёзлеге джыламукъла урдургъан  джарсыулу къадарларын эшитмеген хазна адам болмаз. Алай а халкъыбызны Орта Азия бла Къазахстаннга кёчюрген заманларында аланы бир-бирлеринден къалай айырылгъанларын, Мухаммат бла Нюр-Ахматны мында къалай къалгъанларын, онтёрт джылны узагъына таулада къалай кечиннгенлерин кёбле билмейдиле. Ол экисини  юслеринден а  тюрлю-тюрлю хапарла джюрюйдюле. Арадан кёб заман кетгени амалтын бюгюн аланы къайсылары тюз, къайсылары терс болгъанларын айырыргъа тынч тюлдю.
Газет окъуучуладан кёбле Джуккаланы Хуштанны эмда аны джашлары Мухаммат бла Нюр-Ахматны юслеринден «Къарачайда» хапар джазарыбызны излеб турсала да, ол джууаблы ишни бойнубузгъа алыргъа  базмай эдик. Не джашырыу, тутуб алыб, аллай хапар джазарча материалыбыз да  джокъ эди.
Мындан алда уа сакъламагъан затым болду: редакциягъа былай келгенлей, биргесине да бир ушагъыулу джаш бла газетибизни  алгъыннгы къуллукъчусу Исаланы Азий, тюбеди да, джарыкъ саламлашды.
- Мусса бла мени сеннге бир уллу тилегибиз болуб келгенбиз, - деди  сора ол, къатында сюелген  джашха къарай.

Бёлю́к (-гю) доля, часть.
Бёрк шапка, шляпа, папаха: бухар ~ каракулевая папаха; кечеги ~ ночная шапочка из хорошо выделанной нежной кожи ягнёнка; кийиз ~ войлочная шляпа с широкими полями; къулакълы ~ шапка-ушанка; къумач ~ чепец; редко. къыймач ~ шапка с белой козьей шерсти; пес ~ феска; тери ~  кожаная шапка мехом во внутрь; чырпа ~ папаха.
Бёрклюк ханс бот. вид камыша.
Бёрю то же, что: гёрге, джанлы, къурт, уст. къанлы волк.
Бёрю агъач бот. жимолость.
Бёрюаякъ бот. горечавка.
Бёрюбауур бот. бирючина.
Бёрюбурун бот. собачий зуб.
Бёрю джууа бот. подорешник.

Бетлеу́ грам. спряжение; изменение по лицам.
Бетлеучю́ грам. личный; ~ алмашла личные местоимения; ~ ахырла личные окончания.
Бетлешиу 1.сталкиваться (встречаться) лицом к лицу, иметь очную ставку 2. карач. ссориться.
Бече́л 1) неподвижный калека; сол къолу ~ди у него левая рука не действует 2) перен. безрукий, неумелый.
Бечеу́ буксир (канат или  стальной  трос для буксировки). ~ этерге запрягать цугом.
Бечкем бунчук (бунчук из шёлка или хвоста антилопы).
Бешаууз зоол. пятиустка.
Бешбармакъ кулинар. блюдо из мясо и теста 2. бот. кельпиния.
Бешкъарыш мифические «пятипядевые» пленные (джасакъла); так называли маленьких человекообразных существ (детей), которых воровали для дальнейшей продажи; в основе имени карачаево-балкарского беш «пять» + къарыш (старинная карачаево-балкарская мера длины – расстояние между вытянутым большим пальцем и мизинцем; ср. с русской мерой длины «пядь»).

Балакъа́ уст. 1) указка 2) розги, бич, палка (в дореволюционное  время – орудие телесного наказания в медресе).
Бал алма бот. анона.
Балам 1. букв. мой ребёнок (дитя) 2. фольк. бот. (?) растёт в лесу, поспевает в конце ноября.
Бала́н: ~ бармакъ балк. указательный палец.
Балапа́н карач. уст. 1) великан 2) большой, толстый.
Бала́с  1) волокуша (для перевозки копны)  2) воен. конная носилка для перевозки раненных.
Балата́ 1) спец. дубитель; дубильный раствор; закваска, запарка (для дубления кожи) 2) солод.
Балауу́з воск // восковой.
Балды́з уст. свояченица (младшая сестра жены).
Балыкъ джулдуз астр. Созвездие Рыбы.
Балдыр ай то же, что балдыраджюз ай то же, что тотур ай, то же, что ауузну (или тотурну) ал айы март.
Балдыраджю́з балдыраджюз (несколько дней в конце зимы с буранами и снегопадами).
Балдыргъан бот. 1) анис 2) дудник (дягиль).
Балдырыкъ равнодушие; ~ этиу относиться равнодушно к чему.
Балий чыпчыкъ зоол. дубонос.
Бал то же, что балина зоол. кит.
Бал къамиш бот. сахарный ростник.
Балкъауу́з вощина.
Балкъоз бот. пион.
Баллы шаптал бот. персик ферганский.

 Байрамукъланы Халимат сау заманында Къарачай-Черкес Республиканы Кърал миллет библиотекасында кёб болуучан эди. Анда ол тюрлю-тюрлю творчество тюбешиуле, поэзияны, прозаны ингирлерин бардыра эди, творчество интеллигенция бла тюбеше эди. Адамлагъа джангы назмуларын, повестлеринден, романларындан юзюклерин окъуй эди. Дуния, совет литературадан сейир хапарла айта эди. Джамагъат да анга тынгыларгъа сюйюб келе эди.
Августну 15-де Халиматны атын джюрютген республикан Кърал библиотека, аны 100-джыллыгъын белгилеб, бу джарыкълыкъ учреждениеде бюстун да ачханды.