АЗНАУУР
Аскер башчы. Сермешледе танылгъан джигит. Алан къраллыкъны заманында джюрюген сёз болур дерчады. Адам ат. Атталаны Азнауур. Азнауур улу Адырахман... Халкъ чыгъармачылыкъда «Азнауурла» деген джыр да аскерчи джырды. Бусагъатдагъы эрмен, эбзе тилледе аскер ишле бла байламлы айтылгъан ангыламны тутады.
АЙБАЛТА
Аскер-уруш  сауут; бердыш. Бурун заманладан бери белгилиди. Ауузу, джарты ай кибик, джарты тогъай джазылыб, не ууакъ джити тишли, не бычакъ ауузлу ишленеди. Сабы бек узунду - душманнга ат юсюнден  керилиб джетерча. Аны джаяу аскер, атлы аскер да джюрютеди.

АЙБАТ
Ариулукъ, омакълыкъ. Айбат чепкен. Айбат тала. «Келин отоу ариу джасалгъанды. Къабыргъалада айбат кюйюзле тагъылыбдыла». Къарачайда «ариу къыз» деген бла бирге «айбат къыз» да  дейдиле. Адамгъа къууанч берген, кёлюн кёлтюрген, сезимин джарытхан сёз.

Джашауубуз айбат болду, таб болду,
Хар адамгъа баш эркинлик хакъ болду.
    (Ш. С. «Чубар атым»).
Айбат деген сёз орус тилде «художественный», «изобразительный», «прекрасный» деген сёзле бла тюз келишеди.  Тилни, суратлауну, айтыуну ариулугъун, шатыклыгъын белгилейди. Кёб тюрсюнлю суратны, ариу сезимли халны кёргюзтеди.  «Айбат адабият» деген «художественная литература» деген ангыламны толу тутады.

АЙГЪАКЪ
Ачыкъ, туура, белгили.  Андан ачыкъ, керти болургъа амалы болмагъан иш, белги, шарт.  Белгили болмай тургъан  бир тюрлю бир ишни, затны, халны, болумну  ачыкъ этиу, джамагъатха ангылатыу.
Гитлер СССР бла шох болама деб, кёзбау  келишимле бла ышандырыб, артда уруш ачханына, Гуртуланы Берт  «Уу  джыланны эзерге» деб назму джазгъанды. Ол бир джангыз сёзню кючю бла аны аманлыкъчы бетин ачханды:
Сау дуниягъа айгъакъ этди халларын,
Ачды энди таша ишлерин барын.
Бу сёзню кёб тюрлю магъанасы болгъанын къарачай-малкъар тилни ангылатма сёзлюгю да толу ачыкълайды.

АЙДЕС. АЙДЕШ.  КЪАНДЕС
Оюнну аты. Тауукъну тёш сюегинде эки айры ингичге сюекчик. Ол сюекчикни  тауукъну бирси сюеклеринден айырыб, ариучукъ къырыб, тауукъну ашагъанладан къайсы болса да бири къандес ойнаргъа чакъырады. Къандес оюн Къарачайда, Малкъарда да эртдеден джюрюген оюнланы бириди. Аны асламысына джашла бла къызла, къайын джашла бла келинле ойнайдыла. Эгечле къарнашлары бла ойнаргъа да боладыла. Ойнаргъа келишгенле, айры сюекчикни ортагъа алыб,  ёч  саладыла.
Ёчге келишим этгенден сора  хант къангада олтургъанланы къайсысы болса да бирини шагъатлыгъы бла къандес сюекчикни экиси эки джанына айырадыла. Адетге кёре сыннган сюекчикни, «сенде къалсын», «хорланнган сен бол» деб, бир-бири юслерине атадыла. Андан арысында къандес ойнагъанла бир-бирлеринден джукъ алсала, «эсимдеди», деб алыргъа керекдиле. Алыб «эсимдеди» дерге унутханлай, ол бири, «къандесим ючюн», дейди. Алай бла ол хорлайды.
Хорланнган ёчюн этерге керекди. Хорлагъан да, ёчюн алса, сый этеди. Сыйны да магъанасы кёб тюрлюдю. Сёз ючюн, хорланнган келин неда эгеч эсе, хорлагъан а къайыны неда къарнашы эсе, бир сыйлы саугъа этиб къояргъа болады; ол эркиши эсе уа, аны нёгерлери бла бирге чакъырыб, тепси къураргъа керекди.