Лаба республиканы аралыгъындан эм узакъ элди. Къарачайда ёмюрледен бери да ол ат бла белгилиди, алай а  документледе Предгорненское деб джазылады. Ол тёгерекледе джашагъанла алайын биледиле, къалгъанладан, атын эшитген болмаса, толу хапарлы бек азды. Бюгюн аланы да шагъырей этерге излейбиз. Редакцияны къуллукъчусу Аппаланы Билялны эл администрацияны тамадасы Гаджаланы Хасанны джашы Казбек бла ушагъын басмалайбыз.

- Лабаны кёрмегенле кёбдюле. Ушагъыбызны башлай ол къалайда орналгъанын айтсанг эди...
- Кюн батхан бла шимал джаныбызда чегибиз Краснодар крайды. Кюн чыкъгъанда Преградна стансени джери, къыбыла джаныбызда хоншубуз да Курджиноводу. Уллу Лаба къобан (кенглиги 10-12 метр, теренлиги да 3 метрге дери джетген) эмда андан гитче Дунайка деген суу бизни джер бла барадыла. Эл тенгизни джюзюнден 860 метр мийикликде орналгъанды. Къарачайлыла эртделеден бери да хапарын айтыучу Ахмат Къая да узакъ тюлдю. Подскальное эл бла Ершов, Первомай деген хуторла да бизни администрациягъа къарайдыла. Саулай да айтсакъ,  14984 гектар джерде орналыбды Лаба эл. Аны 80 проценти таулагъа саналадыла, къалгъаны тюз джерле, тау этекле. Чегетледе закон бла сакъланнган сыйлы терекле да кёбдюле. Бюгюнлюкде бизде тогъузджюзге джууукъ адам джашайды. Аны кёбюсю джаш, орта джыллада, урунургъа къолларындан келликле, пенсиягъа чыкъгъанла да экиджюз чакълы бир, къалгъанла алкъын акъыл-балыкъ болмагъанладыла. Къарачайлыла бла оруслула джашайдыла.
- Алгъын «Лабинский» деб уллу совхоз бар эди. Андан джукъ къалгъанмыды? Адамла къайда ишлегенлерин, не бла джашагъанларын билир ючюн сорама аны.
- Бизни джерле кёб малны не тюрлюсюн да тутаргъа табдыла. Тууарлагъа, ууакъ аякълылагъа, атлагъа да тау джайлыкъларыбыз джетишедиле. Кереклисича бир мал аш хазырларгъа болады. Аны амалтын бу санагъатха администрация да, элчиле кеслери да баш магъана бередиле.
Туура алгъыннгы совхозну дараджасына джетмесе да, СПК «Агролаба» деб асыулу тукъумлу малла ёсдюрген мюлк барды. Анда къарачай къойлагъа уллу эс бёледиле. Аладан юч сюрюу барды. Ол къошлада иги кесек адам урунады. Алада, организациялада ишлегенле да, башхала да сан биринден къалгъаны кеслерини энчи малларына къарайдыла. Бизде эсебде тургъанланы айтсам, мингнге джууукъ тууар, экиджюз чакълы бир ат, къойла да бешджюз боладыла. Хар юйдеги, бачхаларында битим ёсдюрюб, аны бла да хайырланады. Аллахха шукур, джукъ керекли болуб къыйналгъан барды, деб билмейме.    
- Халкъны излемин баджарыуну юсюнден не айтыргъа боллукъса?
- Тюкенибиз, фельдшер-акушер пунктубуз, почтабыз бардыла. Таб джарашхан мекямы бла школ ишлейди. Директору Хубийланы Алийди. Борлакъланы Фатима, Хубийланы Танзиля дегенча сынамлы устазла джаш тёлюге билим бередиле, ариу халиге юретедиле. Джетишмеген эки зат бар эди: биринчиси, суу быргъыла эски болуб, миллет сууну излегенича бир табмай, джунчуй эди. Аланы джангыртыуну проекти-заты салыннганды, кёб турмай ол иш тынарыкъ болур. Экинчиси, газ тартылмагъаны. Аны къайгъысы да этилир деб, ышаныб турабыз.
- Къайсы элде да джамагъат оноугъа къошулгъан, керек джерде ёрге туруб къалгъан, болушхан, джарагъан адамла аз тюлдюле. Сизде да болурла?
- Бардыла. Сёз ючюн, къартладан Акъбайланы Альберт, Къобанланы Пилял, джашыракъ къауумдан Ижаланы Мурат, Шидакъланы Умар дагъыда башхала къачан да, не джумушда да дагъан боладыла джамагъатха. Администрация джети депутатдан къуралгъанды. Миллет ышаныб сайлагъан адамла, салыннган аманатланы тындырыр джанындан кюрешедиле. Элчиле бир-бирин таныйдыла, кёбден бери къазанлашыб джашайдыла. Джамагъат хауа тазады да, анга артыкъ да бек къууанабыз. Алайды да, «къыйырдагъы къыйынлы» деген айтыу бизден кериди.

 
{jcomments}