Джигитни джашау джолу
Къыркъаууз (сентябрь) айны 10-да Къарачайны уланы, Эресей Федерацияны Джигити Биджиланы Локъманны джашы Солтан-Хамидге 100 джыл толлукъ эди.
Солтан-Хамид 1919-чу джыл Учкулан элде туугъанды. Эл школну бошагъандан сора Микоян-Шахарда рабфакда окъуйду. 1937-чи джылдан башлаб, туугъан элини школунда устаз болуб ишлейди. Биджи улу планер спортну бек сюйгенди, аны бла кёб заманны кюрешгенди.
1940-чы джыл Солтан-Хамидни аскер къуллукъгъа чакъырадыла. Ол къуллугъун 53-чю атыучу дивизияны 3-чю атыучу полкунда башлайды. Алай а сабийлигинден да кёкге термилген таулу улан, бир бёлек айдан авиациягъа кёчерге излеб, тамадаларына тилек къагъыт джазады. 1941-чи джыл аны тилеги къабыл болуб, Днепропетровскеде 13-чю аскер авиация школгъа ашырылады. 1941-чи - 1942-чи джыллада кичи сержант Биджи улу Молотовну самолёт джюрютюучюлени юретген аскер школунда джетишимли окъуб, 1-чи класслы уста болуб чыгъады. 2-чи номерли юретиу эскадрильяда кесини усталыгъын ёсдюреди. Къазауатны джылларында джау бла сермешлеге 91 кере къошулуб, керти джигитлик, ётгюрлюк да кёргюзеди.
Солтан-Хамидни аскер саугъалары кёбдюле. Аланы ичинде Къызыл Байракъны ордени (1943-чю джыл), Ата джурт къазауатны 1-чи дараджалы ордени (1944-чю джыл), Къызыл Джулдузну ордени (1944-чю джыл) да бардыла. 1985-чи джыл Ата джурт къазауатны II-чи дараджалы ордени бла саугъаланнганды.
Эресей Федерацияны Президентини 1995-чи джылны аууз-герги (октябрь) айыны 5-де чыкъгъан 1018-чи номерли бегимине кёре, 1941-чи-1945-чи джыллада Уллу Ата джурт къазауатны заманында немча зорчула бла сермешледе кёргюзген джигитлиги, ётгюрлюгю ючюн капитан Биджиланы Солтан-Хамидге «Эресей Федерацияны Джигити» деген ат берилгенди. Ай медет, Солтан-Хамид ол заманнга дери джашамагъанды.
1948-чи джылны хычаман (май) айында Биджиланы Солтан-Хамид запасха чыгъады. Чкалов областны бир къауум эл школларында устазлыкъ этеди, директор болуб да ишлейди.
1958-чи джыл, Биджи улу да туугъан Джуртуна къайтады. Фахмулу, билимли таулу джаш КПСС-ни Къарачай-Черкес обкомунда, Ставрополь крайкомунда инструктор болуб ишлейди. 1961-чи джылдан 1965-чи джылгъа дери кёзюуде КПСС-ни Зеленчук райкомуну секретары къуллукъну толтурады. 1965-чи джылдан Солтан-Хамид къурулуш управлениени тамадасыны орунбасары, тамадасы къуллукълада ишлейди, астрофизика обсерваториягъа баргъан джолну ишлегенлени бири болгъанды. «Спираль» заводну директору да болуб турады бир бёлек заманны. Завод Зеленчук станседе орналгъан эди, анда 1500 адам уруна эди.
Пенсиягъа чыкъгъанындан сора Биджи улу Зеленчук станседе, артдан Тёбен Архыз посёлокда джашагъанды.
«Темир къушха» джан салгъан джигитибиз Биджиланы Солтан-Хамид 1995-чи джылны къыркъар (август) айында ауушханды, Зеленчук станседе асыралгъанды.
Джигитлик унутулмайды
КъЧР-ни Ич ишлерини министерствосу эмда анга башчылыкъ этген полицияны генерал-майору Игорь Трифонов джаш тёлюню аскер-патриот юретиуге уллу юс бёледиле. Анга атаб кёб тюрлю магъаналы ишле да бардырадыла. Аллай ишлени бири 2019-чу джыл Биджиланы Солтан-Хамидни 100-джыллыгъын белгилеу болду.
Къыркъаууз (сентябрь) айны 10-да, Джигит уланыбызны туугъан кюнюнде, Зеленчук районну ара библиотекасында аны эсгериуню ингири болду. Зеленчук стансени 2-чи номерли орта школу Биджиланы Солтан-Хамидни атын джюрютгени себебли, эсгериу ингирге аны сохталары, устазлары да келген эдиле.
Джыйылгъанланы Биджи улуну джашау, аскер, урунуу джоллары бла РФ-ны МВД-сыны Зеленчук муниципал бёлюмюню джамагъат советини эмда ветеранларыны советини председатели, милицияны отставкадагъы майору Батчаланы Мухат шагъырей этди. Андан сора Эресей Федерацияны Джигити Биджиланы Солтан-Хамидни юсюнден къысха документли кино кёргюзюлдю.
Эсгериу ишлеге ветеранланы советини председателини орунбасары ич къуллукъну отставкадагъы майору Наталья Коробкина, джамагъат советни члени, протоиерей Евгений Субтельный, библиотеканы къуллукъчулары да къошулгъан эдиле.
Батчаланы Мухат библиотеканы къуллукъчуларына Къарачай-Черкес Республиканы МВД-сыны къуллукъ борчларын толтургъан заманда ёлген къуллукъчуларыны юсюнден джазылгъан «Книга памяти» деген китабны саугъагъа берди. Ахырында джыйылгъанла Биджиланы Солтан-Хамидни эсгертмесине гокка хансла салдыла.
Батчаланы Мухат, Наталья Коробкина, Евгений Субтельный эмда башхала Солтан-Хамидни юй бийчеси Биджиланы Мариягъа тюбеб, кёб джылы сёз айтхандыла.
Къыркъаууз (сентябрь) айны 11-де Зеленчук стансени 2-чи номерли орта школунда къууанч линейка болгъанды. Аны кёзюуюнде сохталаны, устазланы да алларында Батчаланы Мухат, школну директору Вера Чернышова, директорну орунбасары Элеонора Сергеева сёлешгендиле, Биджиланы Солтан-Хамидни юсюнден кёб сейир хапар айтхандыла, аны адамлыгъын черте, Уллу Ата джурт къазауатны джылларында этген джигитликлерини юсюнден да унутмагъандыла.
Солтан-Хамидни джашы Александр Зеленчук станседе джашайды. Ол да джыйылгъанлагъа аны атасыны сыйын кёрюб, анга аталгъан быллай магъаналы ишле бардыргъанлары ючюн джюрек разылыгъын билдиргенди.
{jcomments}
