Бюгюнлюкде Минги Тауну башына чыкъгъанла бек кёбдюле. Алай болса да, биз билгенден, Минги Тауну эки тёппесине да къарачай тиширыуладан биринчи болуб Байчораланы Хусейни къызы Тамара чыкъгъанды. Ол кеси къолу бла джазгъан хапарны «Къарачай» газетни окъуучуларына теджейбиз.
«Таулу таудан тоялмайды» деб тюз айта болурла. Энтда 10 джылдан чыгъарыкъса Минги Тауну башына деселе, чарларыкъ болур эдим, къыйналгъан да этерик эдим. Алай а андан бери 10 джыл озду.
2009-чу джылны къыркъар (август) айыны 24-де Минги Тауну кюн чыкъгъан джанында тёппесине ёрледим. Аны юсюнден телевидениеде да, газетде да джазылгъан эди, Минги Таугъа миннген биринчи къарачай тиширыу деб. Алай болса да меннге тынгы бермеген аны кюн батхан джанында тёппеси эди.
Арадан 10 джыл тамам кетеригин а джангыз Аллах Кеси биле болур эди…
Мен 1961-чи джыл Учкуланда Байчораланы Хусейни юйдегисинде ючюнчю къыз болуб туугъанма. Школну да анда бошагъанма. Къарачай шахарда устазла хазырлагъан институтха окъургъа кириб, аны 1985-чи джыл бошагъанма. 1986-чы джылдан бери Хурзук орта школда ал башланнган классланы устазы болуб ишлейме.
Баш ием Къасайланы Ахматны джашы Казбекди. Эки сабий ёсдюргенбиз - Абрек бла Алёна. Тёрт туудукъ да барды, Аллахха шукур.
Таугъа талпымакълыкъ а кючлюден кючлю бола барады. Ол затны чуруму неди десегиз, Учкуланны кюн бет тийресинден Минги Тау бирда бир ариу, сейир кёрюнеди, не уста суратчы да салаллыкъ тюлдю аллай сурат. Кесими эсгерген заманымдан башлаб, анга къараб ёсгенме.
Алайды да, 2012-чи джыл, джол чыгъыб, энтда тебредим таугъа, ай медет, хауа болум табсыз болгъаны амалтын ызыбызгъа тюшерге керек болду.
2015-чи джылны джайы джетди. Биягъы мен таугъа хазырланама. Бизни къошубуз Джылы сууда, тюз Минги Тауну тюбюнде, орналгъанды. Аны себебли алайдан кетеме таугъа.
Донецкийден Василий Корягин деген белгили альпинист энтда келди кесини джыйыны бла. Мен да кёлюм джарыкъ болуб хазырланыб кюрешеме. Хаман да ала бла барама таугъа. Тамбла джолгъа чыгъама деген кюн белими аурутдум. Къымылдар мадарым болмай къалды. Бир ыйыкъны къымылдамай джатдым - аякъларым джюрюмей къалдыла.
Алай бла башланды меннге къазауат джашау. Больницала, дарманла, капельницала, операцияла – бел омурауда грыжала, протрузияла. Алай болса да, Аллахны кючю кёбдю. Кюреше кетиб адамлагъа къошулдум.
Быйыл Аллахны кючюнден энтда бир кере чыкъдым Минги Тауну башына. Хар кюнюмю, къысха видеочукъла этиб телефоннга алыб баргъанма.
2019-чу джыл, къыркъар (август) айны 18-и.
Балыкъ-Башы деген ауушдан башланды бизни джолубуз.
Мени алайгъа къарнашым ат бла алыб келди. Василий Корягин болду тамадабыз эмда джол устабыз. «Уллу чиран» бугъой бла онг джанына чыгъыб кетиб Фрунзе дуппургъа чыгъыб, андан да башына чыгъыб тюшергеди мурат.
2019-чу джыл, къыркъар (август) айны 19-у.
«Уллу чиранны» болумуна барыб къарадыкъ да, алайтын чыгъалмазлыгъыбызны ангыладыкъ. Тауда арт джыллада бузла кючлю эригенлери амалтын, болгъан джар, бугъой болгъанды. Алай бла шимал тюзлери бла «Северный приютха» барыргъа таукел болдукъ.
2019-чу джыл, къыркъар (август) айны 20-ы.
Эртденбла эртде шимал джанына джол тутдукъ. Былайда джюрюгенле бек ариу биледиле, былайы къаллай къоркъуулу, къыйын болгъанын: болгъан эриб бугъойла ачылгъандыла. «Къара чауул» деген къаягъа джетерге джел келди, къар джауду. Кече къалыргъа алайда тохтадыкъ.
2019-чу джыл, къыркъар (август) айны 21-си.
Чыранладан, бугъойладан ёте «Северный приютха» кюнортадан ингирге келдик. Алайда МЧС-ни къуллукъчулары хауа болум джангыз тамбла кюнортагъа дери иги боллугъун билдирдиле. Солуй да турмай, таугъа чыгъыб тюшерге разы болдукъ.
Василий Корягин солургъа разы болду (анга 71 джыл болгъанды).
2019-чу джыл, къыркъар (август) айны 22-си.
Кече 2 сагъат бола джолгъа чыкъдыкъ. Уллу-уллу къауумла аллыбызда узакъда барадыла: чыракъларыны джарыкъларын кёребиз, ызларындан гузабаракъ барабыз. Чырт солуу алалмай, джюрюялмай къалдым. Абдулла, Сторожевойдан къарачай джаш: «Тамара къалайса деб?» - меннге кёз-къулакъ болуб барады. Солугъан да этмегенлей бош чыкъдым джолгъа, деген сагъышла да келдиле башыма.
«Нижние скалы Ленца» деген джерге джетерге солудукъ, аллыбыздагъы къауумланы да джетдик. Аллах кюч да берди, солуу да табдым. Тыш къраллы адамла да кёб, Эресейден да кёб. Аланы ызларындан да бираз бардыкъ. Сора аланы озуб, алгъа кетиб къалдыкъ. 12 сагъат бла джарым заманнга Шимал джанында тёппесине миндик. Аллахха минг шукурла! Аллахдан тилек тиледик. Картха тюшдюк, карт алдыкъ, ол заманнга тубан да басды. Биз ызыбызгъа айланыргъа ол къадар адамны бир тогъуз-ону чыкъды башына. Аланы джол усталары «Аламат джюрюйсюз, алай болса да кюн бузулгъунчу ызыгъызгъа ашыгъыгъыз», - деди.
- Кюн чыкъгъан тёппесине да чыгъа турмайыкъ да, энгишге тюшейик деб, кетдик. Абдулла аллымда узакъдады, баралмагъанлагъа болуша барады. Мен да: «Аллах-Аллах бу къадар джерни къалай джюрюб келгенбиз», - дей, Аллахха шукур эте барама. Палаткала болгъан джерге бир тёрт-беш сагъат бола тюшдюк. Василий бек къууанды. Къарачай джашчыкъла да - Салпагъарланы Камил, Джатдоланы Шамил - алгъышладыла. Алайда болгъан адам бары, алгъыш айта, бек джылы къарайдыла.
2019-чу джыл, къыркъар (август) айны 23-сю.
Танг атханлай кетер къан алдыкъ. Хар небизни джыйдыкъ, алайда къалгъанла бла джылы саламлашыб энгишге айландыкъ. Муратыбыз: аэродромгъа тюшюб андан Къызыл къолгъа джетсек, къарнашым Ахмат аллыбызгъа келликди. Келе-келе таш джууалагъа да къайтдыкъ. Алайы да табигъатны бир сейир джери. Ол кюн биз 30 километр джол къоратдыкъ. Къызыл къолгъа кеч эте джыйылдыкъ. «Поляна Эммануэля» деген талада Карина Мезова бла да танышдым. Ол Эверестге баргъан таулу къызды.
2019-чу джыл, къыркъар (август) айны 24-сю.
Эртденбла хар небизни джыйыб хазыр болургъа Ахмат келиб къалды. Къууанч тыбырлы болуб, атлагъа миниб, нёгерлерими да джюклерин алыб къошубузгъа келдик. Муну барын да не ючюн джаза турама?
Аллахны болушлугъу бла адам эталмазлыкъ зат джокъду. Абдулланы бир айтханы эсиме джазылыб къалгъанды. «Кёремисе, Тамара, адам бир кюннге Минги Тауну башына чыгъыб тюшерге болады неда сау кюнню орунда джатыб джукъ этмей турургъа да болады».
2009-чу джылны къыркъар (август) айыны 24-де Минги Тауну кюн чыкъгъан джанында тёппесине ёрледим. Аны юсюнден телевидениеде да, газетде да джазылгъан эди, Минги Таугъа миннген биринчи къарачай тиширыу деб. Алай болса да меннге тынгы бермеген аны кюн батхан джанында тёппеси эди.
Арадан 10 джыл тамам кетеригин а джангыз Аллах Кеси биле болур эди…
Мен 1961-чи джыл Учкуланда Байчораланы Хусейни юйдегисинде ючюнчю къыз болуб туугъанма. Школну да анда бошагъанма. Къарачай шахарда устазла хазырлагъан институтха окъургъа кириб, аны 1985-чи джыл бошагъанма. 1986-чы джылдан бери Хурзук орта школда ал башланнган классланы устазы болуб ишлейме.
Баш ием Къасайланы Ахматны джашы Казбекди. Эки сабий ёсдюргенбиз - Абрек бла Алёна. Тёрт туудукъ да барды, Аллахха шукур.
Таугъа талпымакълыкъ а кючлюден кючлю бола барады. Ол затны чуруму неди десегиз, Учкуланны кюн бет тийресинден Минги Тау бирда бир ариу, сейир кёрюнеди, не уста суратчы да салаллыкъ тюлдю аллай сурат. Кесими эсгерген заманымдан башлаб, анга къараб ёсгенме.
Алайды да, 2012-чи джыл, джол чыгъыб, энтда тебредим таугъа, ай медет, хауа болум табсыз болгъаны амалтын ызыбызгъа тюшерге керек болду.
2015-чи джылны джайы джетди. Биягъы мен таугъа хазырланама. Бизни къошубуз Джылы сууда, тюз Минги Тауну тюбюнде, орналгъанды. Аны себебли алайдан кетеме таугъа.
Донецкийден Василий Корягин деген белгили альпинист энтда келди кесини джыйыны бла. Мен да кёлюм джарыкъ болуб хазырланыб кюрешеме. Хаман да ала бла барама таугъа. Тамбла джолгъа чыгъама деген кюн белими аурутдум. Къымылдар мадарым болмай къалды. Бир ыйыкъны къымылдамай джатдым - аякъларым джюрюмей къалдыла.
Алай бла башланды меннге къазауат джашау. Больницала, дарманла, капельницала, операцияла – бел омурауда грыжала, протрузияла. Алай болса да, Аллахны кючю кёбдю. Кюреше кетиб адамлагъа къошулдум.
Быйыл Аллахны кючюнден энтда бир кере чыкъдым Минги Тауну башына. Хар кюнюмю, къысха видеочукъла этиб телефоннга алыб баргъанма.
2019-чу джыл, къыркъар (август) айны 18-и.
Балыкъ-Башы деген ауушдан башланды бизни джолубуз.
Мени алайгъа къарнашым ат бла алыб келди. Василий Корягин болду тамадабыз эмда джол устабыз. «Уллу чиран» бугъой бла онг джанына чыгъыб кетиб Фрунзе дуппургъа чыгъыб, андан да башына чыгъыб тюшергеди мурат.
2019-чу джыл, къыркъар (август) айны 19-у.
«Уллу чиранны» болумуна барыб къарадыкъ да, алайтын чыгъалмазлыгъыбызны ангыладыкъ. Тауда арт джыллада бузла кючлю эригенлери амалтын, болгъан джар, бугъой болгъанды. Алай бла шимал тюзлери бла «Северный приютха» барыргъа таукел болдукъ.
2019-чу джыл, къыркъар (август) айны 20-ы.
Эртденбла эртде шимал джанына джол тутдукъ. Былайда джюрюгенле бек ариу биледиле, былайы къаллай къоркъуулу, къыйын болгъанын: болгъан эриб бугъойла ачылгъандыла. «Къара чауул» деген къаягъа джетерге джел келди, къар джауду. Кече къалыргъа алайда тохтадыкъ.
2019-чу джыл, къыркъар (август) айны 21-си.
Чыранладан, бугъойладан ёте «Северный приютха» кюнортадан ингирге келдик. Алайда МЧС-ни къуллукъчулары хауа болум джангыз тамбла кюнортагъа дери иги боллугъун билдирдиле. Солуй да турмай, таугъа чыгъыб тюшерге разы болдукъ.
Василий Корягин солургъа разы болду (анга 71 джыл болгъанды).
2019-чу джыл, къыркъар (август) айны 22-си.
Кече 2 сагъат бола джолгъа чыкъдыкъ. Уллу-уллу къауумла аллыбызда узакъда барадыла: чыракъларыны джарыкъларын кёребиз, ызларындан гузабаракъ барабыз. Чырт солуу алалмай, джюрюялмай къалдым. Абдулла, Сторожевойдан къарачай джаш: «Тамара къалайса деб?» - меннге кёз-къулакъ болуб барады. Солугъан да этмегенлей бош чыкъдым джолгъа, деген сагъышла да келдиле башыма.
«Нижние скалы Ленца» деген джерге джетерге солудукъ, аллыбыздагъы къауумланы да джетдик. Аллах кюч да берди, солуу да табдым. Тыш къраллы адамла да кёб, Эресейден да кёб. Аланы ызларындан да бираз бардыкъ. Сора аланы озуб, алгъа кетиб къалдыкъ. 12 сагъат бла джарым заманнга Шимал джанында тёппесине миндик. Аллахха минг шукурла! Аллахдан тилек тиледик. Картха тюшдюк, карт алдыкъ, ол заманнга тубан да басды. Биз ызыбызгъа айланыргъа ол къадар адамны бир тогъуз-ону чыкъды башына. Аланы джол усталары «Аламат джюрюйсюз, алай болса да кюн бузулгъунчу ызыгъызгъа ашыгъыгъыз», - деди.
- Кюн чыкъгъан тёппесине да чыгъа турмайыкъ да, энгишге тюшейик деб, кетдик. Абдулла аллымда узакъдады, баралмагъанлагъа болуша барады. Мен да: «Аллах-Аллах бу къадар джерни къалай джюрюб келгенбиз», - дей, Аллахха шукур эте барама. Палаткала болгъан джерге бир тёрт-беш сагъат бола тюшдюк. Василий бек къууанды. Къарачай джашчыкъла да - Салпагъарланы Камил, Джатдоланы Шамил - алгъышладыла. Алайда болгъан адам бары, алгъыш айта, бек джылы къарайдыла.
2019-чу джыл, къыркъар (август) айны 23-сю.
Танг атханлай кетер къан алдыкъ. Хар небизни джыйдыкъ, алайда къалгъанла бла джылы саламлашыб энгишге айландыкъ. Муратыбыз: аэродромгъа тюшюб андан Къызыл къолгъа джетсек, къарнашым Ахмат аллыбызгъа келликди. Келе-келе таш джууалагъа да къайтдыкъ. Алайы да табигъатны бир сейир джери. Ол кюн биз 30 километр джол къоратдыкъ. Къызыл къолгъа кеч эте джыйылдыкъ. «Поляна Эммануэля» деген талада Карина Мезова бла да танышдым. Ол Эверестге баргъан таулу къызды.
2019-чу джыл, къыркъар (август) айны 24-сю.
Эртденбла хар небизни джыйыб хазыр болургъа Ахмат келиб къалды. Къууанч тыбырлы болуб, атлагъа миниб, нёгерлерими да джюклерин алыб къошубузгъа келдик. Муну барын да не ючюн джаза турама?
Аллахны болушлугъу бла адам эталмазлыкъ зат джокъду. Абдулланы бир айтханы эсиме джазылыб къалгъанды. «Кёремисе, Тамара, адам бир кюннге Минги Тауну башына чыгъыб тюшерге болады неда сау кюнню орунда джатыб джукъ этмей турургъа да болады».
Байчораланы
Тамара.
Хурзук эл.
Тамара.
Хурзук эл.
{jcomments}
