Гочияланы Азретни джашы Магомед Огъары Теберди элде 1969-чу джыл уллу юйдегиде бешинчи сабий болуб туугъанды. Атасы Азретге болуша, туугъан элини тауларында гитчеликден огъуна чабханлай, юч къарнашындан артха къалмай чалкъы чала, сыртлада малланы сюре, саны чыныгъыб ёсгенди. Магомет спорт бла кюреширге да бек сюйгенди. Ол шартлары аскерде къоркъуулу кёзюуледе анга бек болушхандыла.
Гочия улу заманы джетиб, 1987-чи джыл къач кёзюуде аскер борчун берирге чакъырылгъанды. Ол биринчи Ставрополда аскерчилени джыйгъан пунктда 2-3 кюнню тургъанды, андан сора аны дагъыда талай джашны алайдан Узбекистанда Термез шахаргъа ашыргъандыла. Магомедни былайда алты айны окъутхандыла. Термез Узбекистанны къыбыла джанында, Афганистаннга бек джууукъ джерде, орналыбды.
Джыл джарымны  ичинде окъну-тобну тюрлю-тюрлюсюн (ала уа тыш къраллы тобла да болгъандыла) чачаргъа эмда атылтыргъа, аладан къалай сакъланыргъа керек болгъанын, душманланы хыйлалыкъ мадарларын билирге, бычакъ бла уста хайырланыргъа, дженгил чабаргъа, мийикге секирирге, таулагъа тири чыгъаргъа дагъыда урушда бек керекли кёб тюрлю затха юретгендиле. Ол дерслени Магомед дженгил алыб баргъанды. Термезде Гочия улуну дагъыда бир талай джашны къазауатха тамам иги хазырлаб, сора аскер тамада, аскерчилени бир джерге джыйыб, Афганистанны джерине ашырлыгъын ачыкъ билдиргенди. Эртденбласында аланы Термезден Кабулгъа самолёт бла элтиб тюшюргендиле. Алайда да къауумлагъа бёлюб бирер джерге ашыргъандыла. Магомед Кабулдан узакъ болмай Хайрахан деген элде тахсачы аскер бёлекге къошулгъанды. Тахсачыланы талай къауумгъа бёлгендиле. Аланы хар бирине бирер борч салыннганды. Сёзден бир къауумуна кече бла джолгъа чыгъыб бир талай километрни тинтиб, душманланы джолларын табаргъа, бир къауумуна да андан ары ишекли болгъан затла табылсала анга кёре ол джумушну баджарыргъа, бир къауумуна да моджахедлени бугъунуб, марагъан джерлерине чабыуул этерча таблыкъла къураргъа, башхаларына да чабыуул этерге. Магомед анда тахса ротада сапёр болгъанды. Аны борчу къоркъуулу болса да, артха турмай, керти таулуча, батырлыгъын кёргюзгенди. Башха афганчылача, Магомед да ол заманланы эсине тюшюрюрге хазна излемесе да, Совет къралны аллында этген антына кертилей къалгъанын, интернационал борчун толу бергенин бюгюн да сыйгъа санайды.
- …Ишибиз тынч тюл эди. Къуру тахсачы болуб къалмай, башха джумушлагъа да барыучан эдик. Алай дегеним, асламысына таулада эди мени къуллугъум. Дагъыда окъ-тоб, азыкъ, кийим, башха тюрлю болушлукъ Совет къралдан Афганистанны джерине келгенлей тура эди. Аланы ташыгъан машина колонналаны ётерик джолланы моджахедледен къоркъуусузлугъуна къарай эдик. Ол джерледе таулагъа биз алгъа чыкъсакъ, колонналаны сакъларгъа таб бола эди, алай а душманла бизден алгъа чыкъсала уа, къоркъуулу эди болум. Аны амалтын, кече бла барсакъ да, таулада, къаялада бугъунуб, душманланы алларын сакълай эдик. Къалайда болум къоркъуулу болса, бизни алайгъа ата эдиле, - дейди Гочия улу. - Башындан берилген буйрукъланы толтурургъа, джумушланы толу баджарыргъа керек эдик. Бизни 40-чы аскерибиз бек уллу кючюн, къыйынын салгъан эди ол кёзюуде. Аны биз, аскерчиле, биле эдик, нек десегиз, бизни тамам кючлю юретген эдиле неге да. Афганистанны джерин уста билирге керек эдик, ол эм уллу орун ала эди бизге берилген джумушланы ичинде. Дагъыда моджахедлени кериуанла бла джюрюучю джолларыны юсюнден да биз, тахсачыла, тинтиб толу хапар билирге керек эдик.
Ол тукъум къыйын хыйсаблада Гочия улу душманла бла сермешде джаралы да болгъанды. Алай болса да, госпиталда талай кюнню джатыб, джаралары сау болгъандан сора дагъыда тахса джумушлагъа баргъанды.
Ол башындан берилген буйрукъну толтура, тахсагъа чыкъгъаны сайын не къоркъуулу болгъан эсе да кесин, керти таулуча, джити, тири, ётгюр кёргюзгенлей, салыннган борчну да тыйыншлы толтургъанлай, кеси да джанына къоркъуулу къыйын джумушладан сау-эсен ызына къайтыб тургъанды. Гочия улу анда «Саланг», «Багман» атлы уллу аскер урушлагъа къошулгъанды.
Аны аскер борчуна кертилигин эмда ашхы шартларын аскер тамадала эсгергенлей, аны ючюн кесине да махтау бергенлей тургъандыла. Алайды да, тамада сержант Гочияланы Магомед джигитлик танытханы ючюн «Ётгюрлюгю ючюн», «Афган халкъдан бюсюреу» деген медаллагъа эмда аскер бёлекни тамадасындан да Махтау къагъытла бла саугъаланнганды. Магомед Афганистанны джеринде 1988-чи джылны хычаман (май ) айыны 5-ден 1989-чу джылны байрым (февраль) айыны 8-не дери къуллукъ этгенди.
1989-чу джыл байрым (февраль) айда Совет Аскерлени Афганистанны джеринден чыгъаргъан эдиле. Аланы ахыргъы тизгинлерини ичинде болуб Гочия улу Ата джуртуна къайтханды. Ол кюнледе да эм къоркъуулу заманланы бири болгъанды бизни аскерчилерибизге. Афганистанны чегинден чыгъыб Совет къралны джерине кетиб баргъан аскерчилеге моджахедле чабыуул этиб, тобла атыб, джарсыу салыр ючюн къоймагъандыла. Ма ол кюнлени эсине тюшюре, байрым (февраль) айны 1-де аскер бёлекни ичинде Акъ Къала элден Тоторкъулланы Батталны джашы Магометни ол кёзюуде ёлгенин айтды.
Гочия улу аскер къуллугъун андан ары Белоруссияны Половец шахарында бардыргъанды. Ол, борчун толу бериб, юйюне 1989-чу джыл къачда сау-эсен келгенди. Аскерден къайтхандан сора Магомед спорт бла керти кёлюн салыб кюрешгенлей тургъанды. Кеси да уллу джетишимле этиб туугъан джуртуну, къралыны да атын айтдырыб махтаула келтиргенди. Ол бел тутушда Шимал Кавказны тёрт кере чемпиону болгъанды, аны бла да къалмай, Европаны биринчилиги ючюн бардырылгъан эришиулеге къошулуб анда эки кере да биринчи орунлу болуб къайтханды.
Къара ишден къачан да къоркъмай уруна келген джигер джаш, бюгюнлюкде да ишлегенин тохтатмайды. «Меннге рахат къралымда, хурметли джашагъандан уллу насыб не болур?!» - дей, кимге да джюрек джылыуун тёге джашайды ол. Бюгюнлюкде Магомед юй бийчеси Зарема бла тёрт уланны ёсдюреди. Аланы да спортха эслерин бёлдюргенлей, ишни сюйдюргенлей, адебни-намысны, адамлыкъны сыйын тутаргъа юретгенлей джашайды.
  КЕМАЛЛАНЫ Фатима.

 

 
{jcomments}