Гочияланы Джагъафарны джашы Аскер 1949-чу джыл туугъанды. Аланы юйдеги ол джыллада Къазахстанны Джамбул областыны Талас районунда къуралгъан Ворошилов атлы колхозда джашагъанды.
Ётген джылланы эсге тюшюре, милицияны отставкадагъы полковниги Аскер, туугъанындан бусагъатха дери заманда этген ишлерин эсге тюшюре, былай хапар айтхан эди:
- Мен дунияда аманны-игини не болгъанларын айырыр заманым джетгинчи, адамланы джашау болумлары мен кёргенча болур, деб тура эдим. Нек дегенде, бизни юйдеги бир гитче, саман юйчюкде тура эди, орундугъубуз болмагъаны амалтын, юй тюбюнде орун салыб, анда джатыб туруучан эдик. Бизни юйню къатында саман юйчюкледе атамы къарнашлары бла аланы юйдегилери - джашай эдиле. Бачхаланы сугъаргъан илипин суучукъну аргъы джанында уа, къарт атам бла къарт анам тура эдиле.
Ол заманда, мен эсгергеннге кёре, миллет ачлыкъ сынамай эди. Атам, юйден узакъ болмай, бачхачыкъ къурагъан эди да, анда гардош, нартюх, харбыз, хауун дегенча кёгетле ёсдюре эдик. Илипин сууда уа чабакъла кёб эдиле. Алагъа эс бёле, тута да, бишире, татыуларын кёре туруучу атам, чабакъ тутаргъа ёч болуб къалгъан эди. Анам хариб а арбазда гырджын бишириучен эди.
Арадан бир кесек заман ётерге, мен джашагъан элде сабийле бла бирге, Ерназар деген хоншу элдеги орта школгъа джюрюб тебрейме. Биз джашагъан джерден школгъа дери барыр ючюн юч километрден аслам джол къората эдик. Ол джылда башланнган эдиле Кавказгъа къайтыу бла байламлы къым-тымла. Мен да ол заманда билген эдим атам бла анамы «Кавказ» деб туугъан джуртлары болгъанын.
Кавказгъа къайтханыкъда, атам бла анам, ал кёзюуде, Сарытюз элде къарт атам бла къарт анамы алкъын оюлмай тургъан юйлеринде джашай турдула да, артда самандан джангы юй ишлеб, сегиз башлы юйдеги болуб кирдик ичине (атам, анам, алты сабий – юч джаш бла юч къыз). Сабийле, хар ким, джылына кёре, класслагъа джюрюб башладыкъ.
Кавказгъа къайтханлай огъуна атам элдеги орта школгъа устаз болуб джарашады. Алай а къуру бир джыл чакълы заманны ишлеген эди. Андан сора, «Къызыл Къарачай» газетге чакъыргъанларында анда корреспондент болуб ишлеб башлады. Алай бла атам, ол ишни талай джылны узагъына джетишимли толтуруб тургъанды.
Мен элде орта школну тауусханлай, бусагъатдагъы Алийланы Умарны атын джюрютген Къарачай-Черкес кърал университетни спорт факультетине окъургъа киреме да, аны тюгел да бошагъынчы аскерге кетеме. 1970-чи джыл аскерден къайтханлайыма Черкесскеде милиция ишге джарашама. Анда бир джылны къуллукъ этгенден сора, ишимден бёлюнмегенлей, Саратов шахарда милиция школда окъургъа киреме. Аны тауусуб къайтханымда, УВД-ны (бусагъатда МВД) тамадасы Баранов А.Ф. кесини аппаратында ишлерге чакъырады да, капитан чын алгъынчы ишлейме алайда.
1975-чи джылда уа, Зеленчукде РОВД-ны тамадасыны заместители болуб ишлерге адам керек болады да, мени теджейдиле.
Мен ол къуллукъда ишлерге разылыгъымы билдиреме да, келишиу ушакъ (собеседование) этерге деб Ставрополь шахарда крайны УВД-ны тамадасына, генерал-майор И. Сергеевге тюберге барама. Ол меннге бек джылы тюбеб, бир сагъат чакълы бир заманны ушакъ этиб, Зеленчукде милицияны бёлюмюню юсюнден толу хапарлы этди.
Бёлюмде ишлеген 7 айымда кёб къуллукъчу бла келишалмай, ала бла ортамы айырыргъа керек болдум. Алай этмесем иш аллына бармай эди. Ма ол къыйын кёзюуде ишлерге келген эдиле эки болумлу къуллукъчу. Ала артда МВД-ны министрлери болгъан Папура А.П. бла Боташланы К.Х. эдиле.
Арадан юч джыл ётерге район, иш кёргюзюмлери бла, биринчи оруннга чыгъады крайны ичинде. Аллай джетишимим ючюн, генерал-майор Сергеев коллегия джыйылыуда мени джангы машина алыргъа тыйыншлы болгъаным бла алгъышлагъан да этген эди.
1989-чу джылда уа, Къарачай район бла шахарда бёлюмде ишлерге кёчеме (ол заманда эки бёлюм да бирге санала эдиле). Анда 1994-чю джылгъа дери ишледим.
Отставкагъа чыкъгъандан сора да, 20 джылны районла арасы налог инспекцияда ишлегенме. Тыйыншлы солуугъа чыкъгъанымда, ишсиз турургъа юренмегеним ючюн болур эди, юйге кириб къалалмай, хаджилик къылыргъа излегенлеге джол уста болуб, джамагъатны огъурлу адамларын Уллу Аллах сыйлы этиб джаратхан джерлерине элтиб, ызларына да къайтарыб турдум. Экинчи, ючюнчю кере джолоучу болгъанымда уа, баргъан джерлерибизни, тюбеген адамларыбызны «видеогъа» алыб баргъанма. Энди аланы тыйыншлысыча джарашдырыб джергили телевидениеде кёргюзюр муратым барды, - дейди Аскер.
Аскерни кърал берген саугъалары (медаллары) 17 боладыла. Ол юйдеги тутхан адамды, тёрт сабийни атасыды. Тёрт туудугъу да барды. Кёб джылланы узагъына къыйын, алай а керекли ишни ажымсыз баджарыб тургъаны ючюн, МВД Аскерге «МВД-ны хурметли къуллукъчусу» деген ат атагъанды, Хурмет грамота эмда медаль бла саугъалагъанды. Аскер ол саугъасын къалгъанларындан баш кёреди. Гочия улуну эки къарнашы да, Умар бла Къурман, милицияда ишлегендиле. Умар подполковник, Къурман да майор чын алыб кетгендиле отставкагъа.
Ма аллай болумлу юйдегиде ёсюб, къуллугъун да махтаулу бардырыб тургъанды Гочияланы Джагъафарны джашы Аскер. Быйыл анга 70 джыл толады. Аны ол юбилейи бла алгъышлайбыз.
Ётген джылланы эсге тюшюре, милицияны отставкадагъы полковниги Аскер, туугъанындан бусагъатха дери заманда этген ишлерин эсге тюшюре, былай хапар айтхан эди:
- Мен дунияда аманны-игини не болгъанларын айырыр заманым джетгинчи, адамланы джашау болумлары мен кёргенча болур, деб тура эдим. Нек дегенде, бизни юйдеги бир гитче, саман юйчюкде тура эди, орундугъубуз болмагъаны амалтын, юй тюбюнде орун салыб, анда джатыб туруучан эдик. Бизни юйню къатында саман юйчюкледе атамы къарнашлары бла аланы юйдегилери - джашай эдиле. Бачхаланы сугъаргъан илипин суучукъну аргъы джанында уа, къарт атам бла къарт анам тура эдиле.
Ол заманда, мен эсгергеннге кёре, миллет ачлыкъ сынамай эди. Атам, юйден узакъ болмай, бачхачыкъ къурагъан эди да, анда гардош, нартюх, харбыз, хауун дегенча кёгетле ёсдюре эдик. Илипин сууда уа чабакъла кёб эдиле. Алагъа эс бёле, тута да, бишире, татыуларын кёре туруучу атам, чабакъ тутаргъа ёч болуб къалгъан эди. Анам хариб а арбазда гырджын бишириучен эди.
Арадан бир кесек заман ётерге, мен джашагъан элде сабийле бла бирге, Ерназар деген хоншу элдеги орта школгъа джюрюб тебрейме. Биз джашагъан джерден школгъа дери барыр ючюн юч километрден аслам джол къората эдик. Ол джылда башланнган эдиле Кавказгъа къайтыу бла байламлы къым-тымла. Мен да ол заманда билген эдим атам бла анамы «Кавказ» деб туугъан джуртлары болгъанын.
Кавказгъа къайтханыкъда, атам бла анам, ал кёзюуде, Сарытюз элде къарт атам бла къарт анамы алкъын оюлмай тургъан юйлеринде джашай турдула да, артда самандан джангы юй ишлеб, сегиз башлы юйдеги болуб кирдик ичине (атам, анам, алты сабий – юч джаш бла юч къыз). Сабийле, хар ким, джылына кёре, класслагъа джюрюб башладыкъ.
Кавказгъа къайтханлай огъуна атам элдеги орта школгъа устаз болуб джарашады. Алай а къуру бир джыл чакълы заманны ишлеген эди. Андан сора, «Къызыл Къарачай» газетге чакъыргъанларында анда корреспондент болуб ишлеб башлады. Алай бла атам, ол ишни талай джылны узагъына джетишимли толтуруб тургъанды.
Мен элде орта школну тауусханлай, бусагъатдагъы Алийланы Умарны атын джюрютген Къарачай-Черкес кърал университетни спорт факультетине окъургъа киреме да, аны тюгел да бошагъынчы аскерге кетеме. 1970-чи джыл аскерден къайтханлайыма Черкесскеде милиция ишге джарашама. Анда бир джылны къуллукъ этгенден сора, ишимден бёлюнмегенлей, Саратов шахарда милиция школда окъургъа киреме. Аны тауусуб къайтханымда, УВД-ны (бусагъатда МВД) тамадасы Баранов А.Ф. кесини аппаратында ишлерге чакъырады да, капитан чын алгъынчы ишлейме алайда.
1975-чи джылда уа, Зеленчукде РОВД-ны тамадасыны заместители болуб ишлерге адам керек болады да, мени теджейдиле.
Мен ол къуллукъда ишлерге разылыгъымы билдиреме да, келишиу ушакъ (собеседование) этерге деб Ставрополь шахарда крайны УВД-ны тамадасына, генерал-майор И. Сергеевге тюберге барама. Ол меннге бек джылы тюбеб, бир сагъат чакълы бир заманны ушакъ этиб, Зеленчукде милицияны бёлюмюню юсюнден толу хапарлы этди.
Бёлюмде ишлеген 7 айымда кёб къуллукъчу бла келишалмай, ала бла ортамы айырыргъа керек болдум. Алай этмесем иш аллына бармай эди. Ма ол къыйын кёзюуде ишлерге келген эдиле эки болумлу къуллукъчу. Ала артда МВД-ны министрлери болгъан Папура А.П. бла Боташланы К.Х. эдиле.
Арадан юч джыл ётерге район, иш кёргюзюмлери бла, биринчи оруннга чыгъады крайны ичинде. Аллай джетишимим ючюн, генерал-майор Сергеев коллегия джыйылыуда мени джангы машина алыргъа тыйыншлы болгъаным бла алгъышлагъан да этген эди.
1989-чу джылда уа, Къарачай район бла шахарда бёлюмде ишлерге кёчеме (ол заманда эки бёлюм да бирге санала эдиле). Анда 1994-чю джылгъа дери ишледим.
Отставкагъа чыкъгъандан сора да, 20 джылны районла арасы налог инспекцияда ишлегенме. Тыйыншлы солуугъа чыкъгъанымда, ишсиз турургъа юренмегеним ючюн болур эди, юйге кириб къалалмай, хаджилик къылыргъа излегенлеге джол уста болуб, джамагъатны огъурлу адамларын Уллу Аллах сыйлы этиб джаратхан джерлерине элтиб, ызларына да къайтарыб турдум. Экинчи, ючюнчю кере джолоучу болгъанымда уа, баргъан джерлерибизни, тюбеген адамларыбызны «видеогъа» алыб баргъанма. Энди аланы тыйыншлысыча джарашдырыб джергили телевидениеде кёргюзюр муратым барды, - дейди Аскер.
Аскерни кърал берген саугъалары (медаллары) 17 боладыла. Ол юйдеги тутхан адамды, тёрт сабийни атасыды. Тёрт туудугъу да барды. Кёб джылланы узагъына къыйын, алай а керекли ишни ажымсыз баджарыб тургъаны ючюн, МВД Аскерге «МВД-ны хурметли къуллукъчусу» деген ат атагъанды, Хурмет грамота эмда медаль бла саугъалагъанды. Аскер ол саугъасын къалгъанларындан баш кёреди. Гочия улуну эки къарнашы да, Умар бла Къурман, милицияда ишлегендиле. Умар подполковник, Къурман да майор чын алыб кетгендиле отставкагъа.
Ма аллай болумлу юйдегиде ёсюб, къуллугъун да махтаулу бардырыб тургъанды Гочияланы Джагъафарны джашы Аскер. Быйыл анга 70 джыл толады. Аны ол юбилейи бла алгъышлайбыз.
СОЗАРУКЪЛАНЫ Норий.
{jcomments}
