Османланы Джюнюсню (Жюнюсню) джашы Дадаш 1915-чи джыл Огъары Малкъарда (Мухол элде) туугъанды. Ата джуртха къуллукъ этиу джолун ол 1935-чи джыл башлагъанды.
Уллу Ата джурт къазауат башланнган кюнледе Дадаш 5-чи атлы дивизияны 96-чы полкуну тизиминде къуллукъ этгенди. Ол Прут сууну джагъасында гитлерчи фашистлеге къаршчы тургъан биринчилени ал сафларында болгъанды. Уллу Ата джурт къазауатны башланнган кюнлеринде огъуна, джау бла сермешде, аны билимли аскерчи болгъаны танылгъанды. Аны себебли Османланы Дадашны чыны дженгил ёсюб баргъанды. Алай бла Осман улуну 96-чы атлы полкну связыны абычары этгендиле.
Таулу джаш къазауатда къыйын болумлада аскерчилеге тюз буйрукъ бере, кеси да ётгюрлюк танытыр ючюн къалмагъанды. Аны этген джигитликлерини бирин айтыргъа тыйыншлыды. Тёбен Бугада Вознесенскийни къатында талай кюнню тохтаусуз урушла баргъандыла. Совет аскерчилени окълары-тоблары да азая, адам къоранч да кёб болуб, ала бек къыйын хыйсабха тюшген эдиле. Осман улу халны юсюнден олсагъатлай Баш штабха связь бла билдирген эди. Совет батальонну фашистле тёгерегинден къуршоугъа алыргъа мурат эте тебрегенлей болушлукъ заманында келиб, аскерчиле да джангыдан чабыуулгъа кириб, алай бла фашистлени къаушатхан эдиле. Къыйын кёзюуде тирилик танытханы ючюн Османланы Дадаш Къызыл Байракъны ордени бла саугъаланнганды.
1941-чи джылны аякъ сюреминден 1942-чи джылны арттотур (апрель) айына дери 5-чи атлы дивизияны къурамында Дадаш Москва шахарны джаудан къоруулау къаты сермешиулеге да къошулгъанды. Ол Москва, Тула, Калуга областланы джерлерин фашистледен тазалауда да, джанын-къанын аямай, уруш этгенди. Ол урушлада да тирилик танытыр ючюн къалмагъанды. Аны ючюн ол командованиеден талай кере Махтау къагъытла да алгъанды.
Немец аскерге къаршчы туруу къыйын кюрешде 2-чи атлы корпус джигитликле этиб аты белгили болгъанды. Аны къурамында Османланы Дадаш да къуллукъ этгенди. Таулу абычар джау бла хатерсиз урушда эркишилик танытыб, аскерчи нёгерлерин да къуршоудан сау-эсен чыгъаргъаны аны керти уста абычар болгъанына энтда бир кере шагъатлыкъ этгенди. Алай бла Осман улуну 1943-чю джылны ал сюреминде чынын кёлтюртедиле – капитан этедиле.
1944-чю джыл байрым (февраль) айда да анга майор чын бериледи. Алайды да, майор Османланы Дадаш 1-чи гвардиячы атлы корпусну штабыны оператив бёлюмюню абычары болады. Арадан бир ай да озмагъанлай, джауну уллу аскери кючюн бегитиб совет тылгъа кириб келген хапары штабха дженгил джетеди. Атлы корпусну штабына джууукъ джерге гитлерчи фашист тахсачыланы, снайперлени, пулемётчуланы ташатын орналгъан хапарлары ачыкъланады. Ол хал бу абычар корпусха къоркъуу болгъанын барысы да биле эдиле. Сора былайда тюз оноу этерге керек болгъаны себебли, майор Осман улу атны юсюнде джаугъа туура чыгъаргъа деб кесини оюмун билдиреди. Ол аны джашаууна къоркъуулу болгъаны амалтын оноуну къалгъан абычарла унамайдыла. Алай болса да, батыр таулу таукел болуб, артыкъ кёб сагъыш эте турмай, атны юсюне секириб минеди. Ол ызындан къараб тургъан аскерчилеге да: «Джауну бетджанларын толу ачыкълагъыз, иги марагъыз!» - деб, буйрукъ бериб, кеси да башын энгишге этиб, атын алгъа бошлайды. Ёлеме деб кесине сагъыш да этмей, джанын аямай ашыгъыб мыллык атады. Джауну пулемётлары къалайда салыныб тургъанларын ачыкъ этер ючюн, Дадаш кесин ышаннга алдыртыргъа излегенча хыйлалыкъ этеди. Айтханыча, фашистле бетджанларындан аны юсюне окъ джангурну джаудурадыла. Батыр атлы чырт къоркъмай атны чабханын тохтатмайды. Аны насыбына, джауну бир огъу да тиймей, сау-эсен алайдан ётеди, дагъыда ол халда атны ызына чабдырыб келеди. Корпусда абычарла майорну ол джигитлигине асыры сейирсиннгенден солууларын тыйыб къарай эдиле. Ызына къайтхан сагъатда да, Аллах джазыкъсыннган болур эди, окъ тиймей сау-эсен штабха джыйылады. Алай бла гитлерчи фашистлени таша салыннган бетджанлары ачыкъланадыла. Олсагъатлай буйрукъ берилиб дивизияны мараучу полку фашистлени бетджанларын къаушатады.
Османланы Дадаш этген ол джигитлиги ючюн «Совет Союзну Джигити» деген атха теджелген эди. Алай болса да 1944-чю джыл хычаман (май) айда аны Ата джурт къазауатны II-чи дараджалы ордени бла саугъалагъандыла. Таулу абычар къазауатда не тюрлю къоркъуулу болумда да Ата джурт ючюн джанын аямагъанды.
Къызыл Аскерле зулмучу гитлерчилени Совет Союзну джеринден къыстаб, Германиягъа сюрюб, тебреген кёзюу да совет аскерчилеге эм къыйын заманланы бирине саналады. Ол кёзюуде да, хар метр джер ючюн, Хорламны джууукълашдырыр ючюн, кёблени къанлары тёгюлгендиле, ол кюнледе да Совет къралны мингле бла уланлары, къызлары башларын джерге салгъандыла. Осман улу къуллукъ этген 1-чи атлы корпусну танкала къурутуучу 1-чи гвардиячы дивизияны аскерчилери Висло-Одерск ючюн уллу аскер операциягъа тири къошулгъандыла. Ол къаты урушланы биринде, 1945-чи джылны арттотур (апрель) айыны 25-де, Гроссенхейм шахарда фашистле бла, асланча сермеше, ай медет, майор Осман улу керти джигитча ёледи.
Таулу джигит Уллу Ата джурт къазауатны биринчи кюнюнден башлаб ахырына дери фронтлада керти эркишилик танытыб, Ата джуртну джаудан къоруулау кюрешде джанын аямай уруш этгенди. Эм къоркъуулу кёзюуледе да тирилик танытыб, батырлыкъ кёргюзюб, сау къала келген ётгюр улан, Уллу Хорламгъа джетерге кюнле къалыб, аны кёралмай джан бергенди.
Къарачай-малкъар халкъны джигити кёчюрюлген миллетден болгъаны амалтын Алтын Джулдузу тыйыншлы орнун табмай – иесине берилмей - къалгъанды. Ким биледи, кеси сау болса, Алтын Джулдуздан эсе ётгюр таулу рахатлыкъ эмда мамырлыкъ орналгъан джуртун, джарыкъ джашауну эмда къралда  чууакъ кёкню сайларыкъ болур эди. Къыйын кюнде  ол ахыр тылпыууна дери Ата джуртха къуллукъ этиуню баш сыйгъа санаб, керти абычарча, анга кертилей къалгъанды.
1-чи атлы корпусну штабыны оператив бёлюмюню майору, Къызыл Байракъны, Александр Невскийни, Ата джурт къазауатны II-чи дараджалы орденлени эмда «Москваны къоруулагъаны ючюн» атлы дагъыда башха медалланы кавалери Османланы Джюнюсню джашы Дадашны атын туугъан эли Огъары Малкъарда 2-чи номерли школгъа, джашагъан орамына да атагъандыла.
Аллай керти ётгюр уланланы атлары ёмюрлюкге халкъны джюрегинде джашарыкъдыла, ала ёсюб келген тёлюлеге юлгюдюле.
БАТЧАЛАНЫ Фатима.
 
{jcomments}