Мындан алда «О противодействии коррупции Карачаево-Черкесской Республики» деб илму-практика конференция болду.

Аны Къарачай-Черкес Республиканы прокуратурасы бла «Синергия»  университетни КъЧР-де филиалы къурагъан эдиле. Ол джыйылыугъа джууаблы къуллукъчула, устазла, студентле, журналистле келген эдиле. Университетни директоруну илму джаны бла орунбасары, филология илмуланы доктору, профессор Къараланы Зухра конференцияны ачды.

Республиканы прокуроруну тамада болушчусу, юстицияны тамада кенгешчиси Макаов Али «Надзор за исполнением законодательства о противодействии коррупциии в Карачаево-Черкесской Республике» деб доклад этди.

- Республикада джорукъну сакълагъан органла бу зат бла байламлы иги кесек иш баджаргъандыла. Джылны озгъан кёзюуюнде коррупция джаны бла законну бузгъанладан 4481 адам айгъакъланнганды, аланы 1633-ню иши прокуратура къарарча болгъанды, 716 адам джорукъ сакълау неда административ халда джууаблылыкъгъа тартылгъанды. Бу терсликле бары да толтуруучу федерал, кърал органлада, кърал, муниципал учреждениеледе, джорукъ сакълау органлада тюбегендиле. Юлгюле келтирейим.

КъЧР-ни казначействосунда къуллукъ этгенлени арасында тюшген хайырны, энчи мюлклерини юсюнден закон излегенча толу хапар билдирмегенле болгъандыла. Сёз ючюн, аны бир бёлюмюню тамадасы тиширыу берген справкасында эл мюлк джаны бла хайырланырча 29 минг квадрат метр джери болгъанын джазмай къойгъанды. Аны бла да къалмай, баш иесини аты бла 8 минг квадрат метр аллай джерни эмда аны машинасын сагъынмагъанды. «Сбербанк России» ПАО-ну къуллукъчуларыны бир къаууму да ол халда законну бузгъандыла. Республикада уллу кърал къуллукълада ишлегенледен джети оноучугъа да джорукъгъа келишмеген затла этилгенлери ючюн КъЧР-ни  прокурору къаты эсгертгенди.

Сатыу-алыу бла байламлы иш бардыргъан управлениеде болумну тинтгенлеринде, коррупциягъа къаршчы законла бузулгъанлары ачыкъланнганды. Мекямланы ортакъгъа бериу бла, джууукъну-тенгни кёлюне джетиу бла, дорхла бардырыу бла 840 миллион сом къорагъанды. Аны асламысы бла сатыу-алыу этген учреждениеле хайырланнгандыла.

Мынга ушаш законнга келишмеген затла кеслерине кеслери оноу этген джерледе да болгъандыла. Айтыргъа, Хабез район администрацияны эки уллу къуллукъчуларындан бири 1589,7 квадрат метр болгъан, адамла джашамагъан мекямын мюлкюню хакъындан справкасында джазаргъа «унутуб» къойгъанды, экинчиси да кесини юч бачхасын джашыргъанды. Гитче Къарачай районну прокурору административ халда джорукъну бузгъаннга иш ачхан эди да, сюдюню бегими бла уллу тазир тёленнгенди. Джёгетей Аягъы районла арасы прокурор да уллу предприятиелени биринде коррупциягъа къаршчы законнга сыйынмагъанланы терслегенди. Къарачай шахар округда уллу къурулушха джораланнган ачхадан элли миллионну къымгъанлагъа терслеу иш ачылгъанды.

Республиканы прокуратура органлары коррупцияны шартлары болгъан бла болмагъанын ачыкълар ючюн, юч мингден артыкъ норматив актха къараб чыкъгъандыла. Коррупциягъа къаршчы экспертиза этиб, аланы алтмыш тёртюсюнде халатла табыб, аланы къоратхандыла.

Къарачай-Черкесияны джорукъ сакълау органлары, айырыб да Ич ишлени министерствосуну къуллукъчулары, къуру коррупция бла байламлы 154 аманлыкъны табхандыла да, аланы 27-си улху алыуду. Эм аманы уа неди десегиз, аллай затлагъа къаршчы кюреширге борчлу адамланы арасында да тюбейдиле оюмсузлукъ этгенле. Ич ишлени министерствосунда экономика къоркъуусузлукъ бла коррупциягъа къаршчы управлениени бир джууаблы къуллукъчусу бешджюз минг сом бла эм багъалы телефонладан ючню (254 минг сом) улхугъа алгъанды. Ол ишге къарала турады. Дагъыда полиция 30 джууаблы къуллукъчуну юсюнден материалланы сюдге джибергенди. Аланы арасында МЧС-ден тамадала бла бир къауум коллективлени башчылары да бардыла. Была бир-бирлери бла байламлылыкъ тутуб, бюджет ачхадан 1 миллион бла 61773 сомну къоратхандыла. Саулай да айтсакъ, бюгюннге сюдюле къараб бошагъан ишлеге кёре, кърал бла джамагъатха 46 миллион 230 минг сом заран тюшгенди, ол аманлыкъланы этгенледен 28 адам джууабха тартылгъандыла. Аладан тюрмеге джыйылгъанла, алай этмеселе да баш эркинликсиз джашагъанла, уллу тазир тёлеб къутулгъанла да бардыла.

- Коррупциягъа къаршчы законла къалай толгъанлары мындан ары да прокуратураны баш ишлерини бири болгъанлай турлукъдула, – деб бошады докладын Макаов Али.

Следствие управлениеде бёлюмню тамадасыны орунбасары Загаштоков Ахмедни «О мерах по противодействию коррупции», КъЧР-ни Ич ишлерини министерствосунда экономика къоркъуусузлукъну эмда коррупциягъа къаршчы кюрешиуню управлениесини тамадасыны орунбасары Степанов Александр Владимировични «Информация о результатах оперативно-служебной деятельности МВД по Карачаево-Черкесской Республике по противодействию коррупции за 10 месяцев текущего года» деген докладларына да джыйылгъанла бек эс бёлюб тынгыладыла.

Аладан сора университетде закон-джорукъ джаны бла кафедраны доценти Суворова Лариса Станиславовна, алайда окъугъан бешинчи курсну студенти Боташланы Азрет, Шимал Кавказ кърал гуманитар-технология академияда юристле хазырлагъан институтну кафедрасыны тамадасы Чочуланы Зульфа, анда ючюнчю курсну студенти Борлакъланы Ахмат да сёлешдиле.

 

АППАЛАНЫ Билял.

 
{jcomments}