Ветеринар медицина малланы аурууларын тинтеди, ала берген продукцияны ёсдюрюуню, малдан адамгъа ауруу джукъмазча этиуню мадарларын излейди. Ол бу ишлени  техника керекле бла этеди. Эпизоотологияны, ветеринар-санитар экспертизаны, ветеринар медицина бла байламлы башха магъаналы затланы хайырландырады.

- Ишибиз тынч тюлдю, - дейди Къарачай-Черкес Республиканы Ветеринар управлениесини тамадасыны борчларын толтургъан Долаланы  Асхат. – Алай а коллективибиз борчларына толу берилген фахмулу, билимли адамладан къуралгъанды да, не тюрлю табсызлыкъны да онглай барады.

Эресей Федерацияны Эл мюлк министерствосу Ветеринар къуллукъ ишин таб бардырыб, джукъгъан эмда талай башха къыйын мал аурууну къурутханы ючюн, Къарачай-Черкесияны Ветеринар управлениесин кюмюш медалы, диплому бла саугъалагъанды. Ветеринар къуллукъчула андан сора да талай федерал саугъа алгъандыла.

Быйыл хар зат былтырдан эсе иги болгъанды.

Долаланы Асхат айтхандан, республиканы ветеринар къуллугъу озгъан он айны ичинде план бла белгиленнген кёб тюрлю магъаналы ишни баджаргъанды.

Къанатлылада грипп аурууну къурута, 532,600 минг къанатлыгъа; силегей ауруу орун алмаз ючюн, 208,400 минг тууар малгъа; талакъ ауруу кючлемез ючюн  556,100 минг тууаргъа; къутургъан ауруу чыкъмазча 11,432 минг тууаргъа; тонгуз ауруудан (чумадан) аурумаз ючюн, 12,600 минг тонгузгъа; узелковый дерматит  джайылмаз ючюн, 230,240 минг малгъа; бруцеллёз ауруугъа къаршчы 104,900 минг тууаргъа;  элчилени, шахарчыланы, фермерлени, башха эл мюлклени малларын сапыран ауруудан сакълар ючюн да, 2000 тууаргъа; ракдан сакълай, 43,600 минг тууар малгъа; гиподерматоз ауруудан сакълар мурат бла 160,150 минг малгъа; туберкулёздан 141,600 минг тууаргъа дарман салыу, къан алыу дагъыда аны кибик ветеринар-медицина ишле бардырылгъандыла.

Малчылыкъны продукциясын чыгъарыуну, аны сатыуну юсюнде санитар-надзор ишле да этиледиле.

Базарлагъа баргъан затланы барын да ветеринар врачла тинтгенлей турадыла. Сёз ючюн, сатыучу базаргъа барыр ючюн, райондан къагъыт алады.  Район къагъыт беририни аллы бла биринчи малгъа ветеринар медицина джаны бла не этилгенине къарайды. Малындан къан алыныб, дарман салыныб турса,  анга къагъыт бериб, базаргъа ашырады. Анда ишлеген врачла да санитар экспертиза этедиле, андан сора сатаргъа болады.

Бизни ветеринар къуллукъну баш ишлерини бири республиканы джеринде джукъгъан мал ауруу болмазча этиб, малны, адамны да саулугъун сакълауду.

Бюгюнлюкде тыш къралладан да кёб ауруу келеди.

Модулярный дерматит деб ауруу чыкъгъан эди. Ол, Азербайджандан Дагъыстаннга келиб, андан бютеу Кавказгъа джайылыб, Эресейге ётгенди. Бизге артхаракъда келген эди. Кече-кюн демей, дарман-дарыны хайырландырыб, тохтаусуз кюрешиб, эки ыйыкъны ичинде ол аурууну къурутдукъ. Бюгюнлюкде ол джокъду. Къарагъанлай, тинтгенлей, профилактика ишле бардыргъанлай турабыз.

Мал тутханлагъа, джангы къураргъа излегенлеге айтырым, сатыб алгъан сагъатда учуз малны алыргъа чабышмай, къагъыты-заты джарашхан малны алыргъа керекди. Дарман салынмагъан малгъа къагъыт берирге эркинликлери джокъду, бералгъан да эталмайдыла. Адамладан тилерим: мал алыргъа излеген адам алгъы бурун къайдан аллыгъыны оноуун этиб бошаб, бизни республикагъа, джашагъан районуна андан мал келтиреме, деб билдириб, аурууладан хапар билиб, къагъыты бла алай келтирсе тыйыншлыды. Ол заманда ол кесине, башхалагъа да заран салмайды. Алай дегеним, аурууу болгъан малны алыб келиб, башхалагъа джукъдурмайды.

Бюгюнлюкде бизни регионнга кёб мал ташыйдыла. Къазахстандан, башха республикаладан да келтиредиле. Алада уа ауруула кёбдюле. Анга сакъ болургъа керекди. Бизни баш ишлерибизни бири республикагъа ауруу келмезча этиудю. Аны юсюнден бизни инспекторларыбыз ГАИ-ни къуллукъчулары бла биригиб да ишлейдиле. Постлада сюелиб, келтирилген маллагъа къарайдыла.

Хар районда ветеринар станцияла бардыла. Алада баджарылмазлыкъ джумушну мында, Управлениеде, этебиз. Адамла юйлеринде тутхан маллагъа къарайбыз. Фермерле бла, мал тутхан башха эл мюкле бла ишлейбиз. Медицина болушлукъ табдырыргъа кесамат этиб, ветеринарла заманында маллагъа къарайдыла. Мал ферма къурайма деген адам, биринчи районнга барыб, ишни алагъа ачыкълаб, эркинлик алыб, алай башласа игиди. Нек десегиз, керекли федерал дарманла тыйыншлысы чакълы бир алынмай къалыргъа боллукъдула. Биз аллай дарманланы малны санына кёре заказ этиб алабыз.

Фермерле бла, мал тутхан башха эл мюлкле бла ишлеген тынчды. Аланы маллары къошларына джыйылыб турадыла. Элледе ветеринарла хар арбазгъа барыргъа кюрешедиле. Адамланы бирлери, ангылаб, алагъа ол джумушланы этдиредиле, экинчилери хыны этиб да иедиле. Юйлеринде болмагъанла, малларын джашыргъанла да кёб боладыла. Ветеринарла аланы юйлерине талай кере да барадыла. Администрацияла бла да ишлейбиз. Эллени къатларында табылгъан джерледе рассколла салдыртыб, алайда маллагъа дарман саладыла. Ары келтирирге излемегенле да иги кесекдиле. Адамланы бир къауумуну ангыламагъанындан ишни джарашдырыб этген къыйын болады.

Бизни къуллукъчуларыбыз, эллеге айланыб, эки кюнню алгъа малладан къан алынныгъын неда дарман салынныгъын джамагъатха билдиредиле. Администрациягъа, почтагъа, тюкенлеге, школгъа билдириу къагъытла тагъыладыла. Алада къаллай ауруула болгъанлары, не этерге кереклиси айтылыб ангылатылады. Билирге умут этген адам а, Ветеринар управлениени сайтында излеген затын табарыкъды, - дейди Долаланы Асхат.

Хар замандача, бусагъатда да ветеринар къуллукъчула сакъдыла. Бизге ауруу келмез ючюн, къолларындан келгенни барын этиб кюрешедиле.

ЛЕПШОКЪЛАНЫ Хусеин.