Подробности: Опубликовано: 05 июля 2019; Просмотров: 1049

Малны сойгъанда къарачайлыла, малкъарлыла аны бир затын да зыраф этмегендиле. Ушхолу, сёсю деб неге айтылгъанын билмегенле бюгюнлюкде джаш адамланы араларында къой эсенг, тамадалада да тюбейдиле. Ушхолу деб малны ичине (ёпкеси, баууру, джюреги, ичегиси, бюреги, къара ичегиси) айтадыла. Аланы хар бирин да таб джарашдырыб, ашла хазырлагъандыла. Сёсю уллу магъанасы болгъан зат тюлдю, алай болса да халкъда джюрюгенди. Джёрмеден артыкъ къалгъан къара ичегини ариу сыгъыб, тёгерек чулгъаб биширгендиле. Сёсю деб анга айтхандыла.

Подробности: Опубликовано: 27 июня 2019; Просмотров: 989

Уллу Къарачайгъа къоркъуу болса не заманда да бу лагъымланы Аман Ныхытха джетгинчи тау тикледе къурагъандыла:
1.Чегетлени къаты бла эмда ичи бла баргъан джолланы джанында узун нарат тереклени тюбюн мычхы бла кесиб аудурургъа хазыр этгендиле. Мычхы умурларын джашыргъандыла. Узакъ ташада бир наратны таякъ бла тюртюб аудурсала, ол терек къатында терекни джыгъыб, ол бирси да башханы джыгъыб, бирден кёб нарат терек келе тургъан аскерни юсюне ауарыкъ болгъанды. Уллу ауур тереклени тюбюне тюшген а не ёлмей, не къыйын джаралы болмай къалмагъанды.

Подробнее: Таулада къазауат этиу

Подробности: Опубликовано: 27 июня 2019; Просмотров: 920

Багъалы редакция! Джангылмай эсем, 2016-чы джылны джай айларыны биринде «Къарачай» газетде Ёзденланы Якъубну «Файдалы затла» деб бир иги статьясы чыкъгъан эди. Якъуб ол статьяны юсю бла «Эртде къобууну», «Намаз этиуню», «Ашда марда билиуню» эмда башха затланы файдаларын илму кёзден къараб, ким да ангыларча, тюшюнюрча бир таб джазгъан эди. Ол статья басмаланнган газетими бир тенгиме бердим, ол да кимге эсе да берди, ма алай бла тас болду да къалды.
Багъалы редакция! Бир мадар бар эсе, ол статьяны джангыдан газетде басмаласагъыз, мени да, бек кёблени да разы этерик эдигиз, деб келеди кёлюме.

Салам бла,
БИДЖИЛАНЫ Асхат.

Гитче Къарачай район.

Хурметли Биджиланы Асхат!
Редакциягъа джиберген письмонгу окъуб, Ёзденланы Якъубну сен излеген статьясын 2016-чы джыл къыркъар (август) айны 13-де чыкъгъан 62-чи номерли «Къарачай» газетде табыб, сени тилегинги къабыл эте, джангыдан басмалайбыз.

Салам бла,
«Къарачай» газетни джууаблы секретары ДЖАЗАЛАНЫ Лида.

Саулукъгъа себеб болгъан иги адетлери, къылыкълары кёб болгъанды Мухаммат файгъамбарыбызны (гъ.с.). Аланы талайындан окъуучуларыбызгъа къысха хапар берирге излейбиз. Ол затла керти да файдалы затла болгъанларын бюгюннгю илму да мюкюл этгенди.

Подробнее: Файдалы затла

Подробности: Опубликовано: 25 июня 2019; Просмотров: 993

Къарачайда отну (порох) бек эртде заманлада огъуна эте билгендиле. От этиулери башха джерледе тюбемеген энчи лагъым бла болгъанды. Къурамы юч затды: залыкъылды, къая от, тал терекни кёмюрю. От этиуге залыкъылдыны къуру чирчиги джарайды. Чирчикни чагъарыны аллы бла, бассанг джау чыкъгъан, бишген заманын мараб алай джыйгъандыла. Башха чирчиги, не чапырагъы, не тамыры джарамайды. Экинчи къурам юлюшю – къая от. Къая от тытыргъа ушаш болады. Ол мумий эмда джууа къаяда ёсгенча, тешикледе, таш джарылгъанлада да битеди. Къаялада догъурача болуб, гырт-гырт чыгъады, бир-эки джумдурукъ тенгли болуб ёседи.

Подробнее: Шкок от (порох) этиу

Подробности: Опубликовано: 25 июня 2019; Просмотров: 806

Бир кюн бир талай джаш олтуруб, «халкъыбызны ашхы адетлерин сакълар ючюн, не этерге керекбиз?» деген соруугъа джууаб излей, ушакъ этиб башладыкъ. Джашладан бири, бетин хар затха да разы болмагъан сыфатха киргизе: «Ий, кёрмеймисиз, бизни ашхы адетлерибизни къайтмаздан джукъланыб баргъанларын? Бизни халкъ кёбге бармай талкъ боллукъгъа ушайды. Сора башыбызны нек аурутабыз?» – деб, тёгерегиндегилеге соруу бергенча къарады.