В изге белгили джыл санауда эм ачы, эм уллу къазауат джерни юсюнде 1941-чи джыл никкол айны 22-де башланнганды. Къарачайны джашлары бла къызлары, къолларына сауут алыб, Джуртну къанлы джаудан къорууларгъа тургъандыла.
Бизни халкъны келечилери, деу Джуртубузну кюн батхан джанындан башлаб, Москвагъа эмда Сталинградха дери, Заполярьеден кавказ таулагъа дери уруш этгендиле. СССР-ден озуб, тыш къраллада партизан отрядлада джигитлик этиб, атларын айтдыргъандыла.
1941-чи джылдан 1943-чю джылгъа дери 15 минг бла 600 къарачайлы Ата джуртну фашист зорчуладан сакълагъанды. 9 минг бла 500 адам уруш тюзде джан бергенди. Уллу Ата джурт къазауатда уллу джигитлик эмда ётгюрлюк танытханлары ючюн халкъыбызны кёб адамы «Совет Союзну Джигити» деген сыйлы атха теджелгенди.
Алай а халкъыбызны, зор бла тарих Джуртундан кёчюрюб, Орта Азия бла Къазахстанны къум тюзлерине атханлары амалтын, тулпар джашларыбыз ол уллу саугъадан къуру къалгъандыла.
Алайды да, 1995-чи джылны аягъына «Совет Союзну Джигити» эмда «Эресей Федерацияны Джигити» деген ат 11 адамыбызгъа берилгенди, анга тыйыншлыла энтда бардыла.
Бюгюнлюкде 11 Джигитибиз бла да бизни миллет алгъыннгы Совет Союзну халкъларыны ичинде адам санына кёре биринчи орунну алады.
Бизни миллет кёчюрюлмесе, аны ётгюр джашларын 1943-чю джыл урушладан алыб, урунуу фронтлагъа ашырмасала, аны бла бирге ары дери да ол атха теджелгенлеге тыйгъычсыз ол ат берилсе, бизни джигитлерибизни саны дуниягъа айтыллыкъ болур эди. Бизни таурухлу Джуртубузгъа джутланыб, болмагъан аман ишлени юсюбюзге къалаб, Къарачайны шыйыхла сукъланнган джерлерине ие болургъа тырмашханла ол затланы кимден да иги билгендиле.
Бизни халкъны уланлары тюзледе, чегетледе, таулада сермешиулеге кирселе да, атларын юлгю бла айтдыргъандыла, махтауну байрагъыны тюбюнде баргъандыла.
Джуртха кертилик, сёзюне ие болуу миллетибизни къанында болур - аланладан келген тарихибизде ол затха шагъатлыкъ этген юлгюле кёбдюле.
Суу ызына къайтханыча, тюзлюк да акъырын орнуна келе барады. Ким биледи, «Джигит» атха ие болгъан джашларыбызны саны энтда бизге джараулу джанына тюрленник да болур. Иш анда тюлдю. Иш миллетибизни, кертиси бла да, джетген кюнде эркишилик, акъылманлыкъ да таныта билгениндеди. «Джигит» атха ие болгъан 11 джашны уруш джолларын сюзе тебресенг, ала бир-бирлерине асыры бек ушагъандан, быланы бир анамы табхан эди, деринг келеди. Аланы барында да болгъан шартла: джаугъа бойсунмау; онгсузну джакълар ючюн, къолундан келгенни барын да этиу; джигитлик, ётгюрлюк, уллу адамлыкъ; тюзлюкню джолун тутуу; башчылыкъ эте билиу; энчи юлгюсю бла ызындан келгенлени учундуруу; уруш этиуде усталыкъгъа-лагъымгъа дженгил юрениу; къыйын болумда эс ташламай, тюз оноу эте билиу…
Ма аллай шартлары себебли кёб болгъанды халкъыбызны джигитлери.
Биз бу затланы айтханыбызны баш чуруму: сыйы болгъаннга сый бериу инсанлыкъны баш борчуду. Бир зат экинчини туудурады, сёз ючюн, иги юлгюню тамалында ёсген джаш тёлю мисалгъа тыйыншлы болургъа излерикди. «Игини игилиги джугъар», деб халкъда бир зат билиб айтылгъанды.
Уллу Ата джурт къазауатда джигитлик этгенле, къуру миллетни тюл, къуру бир къралны тюл, бютеу адам улуну тарихине джарыкъ джулдузла болуб киргендиле. Джерни юсюн фашист эминадан къутхаргъандыла.
Биз, «кюннге ышаргъан» Джуртубузну, сыйыбызны къоруулай джашлай дуниядан кетген Джигит уланларыбызны атларын ёмюрде да унутурукъ тюлбюз. «Джигит» атха да ие болуб, урушдан сау-эсен къайтыб, урунуб, юйдеги ёсдюрюб, миллетибизни кёлюн, Минги Тауча, мийик этиб дунияларын ауушдургъанлагъа джюрек разылыгъыбыз ёмюрде да тауусуллукъ тюлдю.
11 Джигитибиз - 11 джарыкъ джулдузубуз, - биз сизни бла ёхтемсинебиз, ёсюб келгенлеге сизни хапарыгъызны айтабыз, сиз къоюб кетген Джуртубузну, деу къралыбызны да джылтырарыкъларын, джашнарыкъларын излейбиз. Аны ючюн къолдан келгенни барын да этебиз.
Уллу Хорламгъа 73 джыл толады. Биз, баш кёлтюрюб, анга толу юлюш къошханбыз, деб айтырчабыз. Нартладан къалгъан келбетли шам Джуртубузгъа мындан ары къыйынлыкъ-зорлукъ да джетмесин. Кёб миллетли Къарачай-Черкесия, уллу Эресей къралны ичинде игилик-ашхылыкъ бла атын айтдырыб, ал сафлада барсын.
Махтауубузну, ёхтемлигибизни джарыкъ джулдузлары - 11 Джигитибиз - джандет тёрюнде орун алсынла, миллетибизге огъур аякъ къойсунла. Ёсюб келген тёлюле, акъыл бла, билим бла, болум бла, адамлыкъ бла «сермешиуледе» алчы болуб, атларын дуниягъа айтдырсынла.
 
     МАМЧУЛАНЫ Дина.
 
{jcomments}