Мамырлыкъгъа, шохлукъгъа кертилигин тас этмеген, къонакъгъа къучакъ кериб тюбеген, насыбыны джулдузун урунууда табхан махтаулу къарачайлыланы бириди Батчаланы Ибрагим.

Ол 1935-чи джыл байрым (февраль) айны 20-да Джазлыкъда, Чарахматны ашхы юйюрюнде 13 сабийни бири болуб туугъанды. Батчаланы юйюрлери Сары-Тюзге кёчедиле. Бир джылдан Ибрагимге сегиз джыл толуб, къарачай халкъны Орта Азия бла Къазахстаннга кёчюредиле. Батчалары да халкъ бла бирге болуб, Джамбул областны Джамбул районуну «Май Тёбе» совхозуна тюшедиле. Атасы Чарахмат кёчгюнчюлюкде, 1946-чы джыл, анасы Мариям да 1948-чи джыл ауушадыла. Уллу къарнашы Харшым да аскерде ёледи. Ибрагим Май Тёбеде бузоула да кюте, беш классны айырмагъа бошайды. Андан ары окъур ючюн Чолакъ Таугъа барыргъа керек болады. Эгечи къоркъуб аны иймесе да, ол джашыртын къачыб барыб, анда школгъа кириб, 10 классны иги окъуб бошайды.

Кёчюрюлген халкълагъа джуртларына къайтыргъа эркинлик берилгенинде, халкъ бла бирге Батчаланы юйюрлери да Кавказгъа къайтадыла. Ибрагим нёгери бла Къарачай шахарда педучилищеге кириб, ариу халисин кёргюзе, аны джетишимли бошайды. Андан сора Невинномысскеге барыб, темир джол станцияда ишлейди. Билимин андан ары ёсдюрюрге тырмашхан джаш 1960-чы джыл Дондагъы Ростовда темир джол транспортну инженер институтуна кириб, 1965-чи джыл ол баш окъуу учреждениени айырмагъа бошайды. Алай бла Ибрагим къурулуш джол машинала бла оборудованиеледен усталыкъ алады. Кърал ийиб, ол Сибирге барыб, усталыгъы бла ишлейди. Иркутск областны Железногорск шахарында талай джылны «Маяк коммунизма» газетни штатдан тышында корреспонденти болуб да тургъанды. Иркутскеде къурулуш институтну аспирантурасына тюшюб, анда окъуй тургъанлай, уллу эгечи къыйын ауруйду деб, телеграмма алады. Ибрагим, ишин, окъууун да къоюб, эгечине келеди. Бир кесекден эгечи ауушады. Аталары да ёлюб, гитчесине беш джыл, уллусуна 17 джыл болуб, алты сабий ёксюз къаладыла. Ибрагим, сабийле ёсюб, аякъ юсюне тургъунчуларына дери ишлеб алагъа къарайды. Уруп районну коммунал мюлкюнде тамада инженер болуб ишлеб тургъанды. Адамланы турмуш джашауларында таблыкъла къурай, къолундан келгенни этиб кюрешгенди. Уруп районда инструктор бёлюмню штатдан тышында инструктору болгъанды, райисполкомда да ишлегенди.

Ибрагим партияны юсю бла Ставрополгъа барады. 1983-чю джыл идеология ишледен марксизм-ленинизмни Ставрополдагъы университетин бошаб, дипломун алады.  Анда ишлей тургъанлай, Ставрополь къурулуш институтха кириб, аны «промышленное и гражданское строительство» деген факультетин джетишимли тауусуб, инженер-къурулушчу деген усталыкъ алыб чыгъады. Кёб фатарлы юйле, уллу объектле ишлеб, крайны ёсюмюне энчи юлюш къоша, атын сый бла айтдырады. Талай джылны Халкъ контролну Ставрополь край комитетинде штатдан тышында инспектор болуб тургъанды. Аны таныгъанла айтхандан, онгсузгъа, къарыусузгъа, инджилгеннге терен къайгъырыб, болушлукъ табдыра, законну-джорукъну сакълаб, тюзлюкню джолунда тири баргъанды.

Батча улу 1999-чу джыл Дружба элге кёчюб келеди. Мында да джамагъат ишлеге къошула, адамлагъа хайыр келтирген кёб джумуш баджарады. 1999-чу - 2001-чи джыллада «Къарачай» газетни штатдан тышында корреспонденти болуб да халкъны джашауу бла байламлы кёб магъаналы статья, очерк джазгъанды. 2000-чи джылдан бюгюнлюкге дери Къобан районну чегетчилигинде штатдан тышында инспекторду.

Ибрагим юй бийчеси учкуланчы Чотчаланы Бийбертни къызы Зайнеб бла бирге, халкъны ашхы адетлерини тамалында 4 къыз бла бир джаш ёсдюргенди. Сабийлерини барына да орта, баш билим алдыргъанды. Ала республиканы тюрлю-тюрлю санагъатларында, халкъгъа хайырларын тийдире, атларын иги бла айтдырыб урунадыла.

Къалайда айланса да, тутхан ишине толу берилиб, къыйын урунууда кёргюзген ашхы джетишимлери ючюн Ибрагим кёб Хурмет грамота, диплом бла саугъаланнганды.

Батча улу бусагъатда Дружбада джашы бла джашайды. Урунууну ветеранына, экинчи къауумлу сакъатха бюгюнлюкде 83 джыл толса да, ол къымылдагъанлай, къолундан келгенни этгенлей, туудукъларына, башхалагъа юретиу сёзюн айтханлай турады. Джашау джылларыны асламысын тюзлюкню джолунда ашыргъан, кертиликни танытхан джигер адам алдагъанны, урлагъанны-тырнагъанны кёрюб болмайды. Алай этген тюз джумушла толтургъан, уллу къуллукъда ишлеген болса да, джамагъатха уллу джарсыу келтиргенин айтады.

 

ЛЕПШОКЪЛАНЫ Хусеин. 

 

 

 
{jcomments}