№ 39 (11871) от 31.05.2025 г.

Никкол айны 1 — Сабийлени джакълауну халкъла арасы кюню

Къарачай-Черкесияны багъалы адамлары! Сизни Сабийлени джакълауну халкъла арасы кюню бла таза джюрекден алгъышлайбыз! Джайны биринчи кюнюнде белгиленнген байрам адамны къайгъысы, сагъышы болмагъан, эм къууанчлы заманын эсге келтиреди. Аны бла бирге ол бизге сабийлени джашауларын зауукълу, насыблы ётдюрюуге джууаблы болгъаныбызны эсгертеди. Сабийлеге иги къарау а, ала не джаны бла да ёсюм алырча болум къурауду. Аны ючюн, биз сабийлени саулукъларын бегитирге, фахмуларын ачыкъларгъа, алагъа терен билим алдырыб, джетишимлеге учундурургъа, аны кибик башха ишле бла кёлтюргючлюк этерге кюрешебиз. Сабийле бла байламлы борчларыбызны бири да, Ата джуртубуз бла ёхтемлене билген, керти патриотла ёсдюрюудю. Ол сыйлы борчну джетишимли толтурур муратда бютеу власть органла кючлерин, къадарларын да сабийлени ёсюмлери бла байламлы федерал эмда кърал программаланы, проектлени толтуруугъа салгъандыла. Биз фахмулу, акъыллы, джетишимли сабийлерибиз бла ёхтемленебиз. Аланы кёбюсю окъуу, спорт, маданият эришиуледе кеслерин кёргюзгендиле. Алчыланы тизимине энтда кёбле къошулурла деб, ышанабыз. Джетишимли болугъуз! Хар юйде да джылыу, сюймеклик сакълансын, къуру да сабий кюлкю эшитилгенлей турсун! Байрам бла!

Хычаман (май) айны 28-де КъЧР-ни Правительствосуну Вице-премьери Сюйюнчланы Муратны башчылыгъы бла республиканы чарпыуладан сакълауну хакъындан комиссиясыны кенгеши болду. Анда сабийлени джайгъы солуу кюнлерин чарпыусуз ётдюрюуню юсюнден сёлешинди. МЧС-ни КъЧР-де Баш управлениесини тамадасы Сергей Кравченко суу объектледе къоркъуусузлукъну бегитиу бла байламлы джай кёзюуге хар не да хазыр болгъаныны юсюнден хапар айтды. Муниципалитетлени башчылары да, сабийлени къоркъуусуз болумда зауукълу солутургъа деб, салгъан планларын кёргюздюле. Кенгешге къошулгъанла, этилген ишлени сюзюб бошагъандан сора, кёлледе киши чарпымазгъа аталыб, мындан ары этиллик ишлени планын белгиледиле. КъЧР-ни Окъуу бла илмуну хакъындан министерствосуна сабийле бла атала-аналагъа къоркъуусузлукъну джорукъларын эсгертирге, шахарла бла районланы администрацияларына да никкол (июнь) айны 5-не дери суу джагъалада кёбчюлюк солурча джерле къураб тургъанланы санитар излемлеге келишгенлери бла къалгъанларына эркинлик къагъытларын тинтерге борч салынды. Джергили власть органла, МЧС бла МВД джууунургъа болмагъан джерлеге киши бармасын, кёлледе къоркъуулу оюнла къурамасын деб, къарагъанлай турлукъдула. Кенгешде сабийлени саулукъ бегитген лагерледе солуу кюнлерин зауукълу ётдюрюуге хазырлыкъны юсюнден да сёлешинди. Сюйюнчланы Мурат къоркъуусузлукъну бегитиуге джууаблы къуллукъла бары да келишиулю ишлерге керек болгъанларын чертди.

Къарачай-Черкесияны Башчысы Темрезланы Рашид РФ-ны Правительствосуну Председатели Михаил Мишустиннге бизни регионну социал-экономика ёсюмюню юсюнден хапар айтханды. РФ-ны Правительствосуну Председатели Михаил Мишустин, Кавказ инвестицион форумну кёрмючюнде Къарачай-Черкесияны экспозициясына къараб, бизни регионну эл мюлк, промышленность, туризм санагъатла бла байламлы инвесторланы кёллендирир хыйсабындан хапарлы болгъанды. Къарачай-Черкесияны Башчысы Темрезланы Рашид да Премьер-министрге регионну социа л - э кономикасын айнытыб баргъан санагъатланы юслеринден хапар айтханды. Алайда Къарачай-Черкесияны экономика айныууна аталыб къуралгъан моделге киргизилген проектлеге айырыб эс бёлюннгенди. Аланы юслери бла республикагъа уллу инвестицияла этиледиле, аны себебинден джергили джамагъатха да асламыракъ хайыр тюшеди. «Регионну бурундан да тутуругъу болуб тургъан эл мюлк, туризм дегенча санагъатлагъа ёсюм алдырыу бла кюрешебиз. Къарачай-Черкесияны гидроэнергетика кючюн да хайырландырабыз», – дегенди Темрезланы Рашид.

Хычаман (май) айны 28-ден 29-на дери Алийланы Умарны атын джюрютген Къарачай-Черкес кърал университетде «Эресейде халкъланы тиллери. Аланы тамблагъы кюнлери, айныулары» деген бютеу Эресей дараджалы илму-сынам конференция ётдю. Аны бардыргъанла Къарачай-Черкес Республиканы Миллет ишлерини, кёбчюлюк коммуникацияла бла басмасыны хакъындан министерствосу эмда университет болдула. Миллет ишлени хакъындан федерал агентство (ФАДН) кёлтюргючлюк этди. Реcпубликабыздан тышында да къралны ара шахарындан, хоншу республикаладан бек кёб алим келген эди. Джыйылгъан джамагъатха хошкелди айта, университетни ректоруну къуллугъун толтургъан Ёзденланы Таусолтан конференцияны магъанасындан, этиллик ишледен хапарлы этди. Къарачай-Черкес Республиканы миллет ишлерини, кёбчюлюк коммуникацияла бла басмасыны хакъындан министри Есенеев Мурат миллетни тили аны эм баш энчилигиди, миллет тиллеге барыбыз да айырыб эс бёлюрге керекбиз, деген оюмун айтды. Эки кюнню баргъан конференцияны иши, адетдеча, бек мийик дараджада ётдю. Аны юсюнден толуракъ газетни келир номеринде джазарыкъбыз.

КъЧР-ни Башчысы Темрезланы Рашид Кавказ инвестицион форумда «Газпром межрегионгаз» ООО-ну баш директору Сергей Густов бла да тюбешгенди. Тюбешиуде газны джангы тартдыра башлагъанланы табигъат газ бла байламлы этиу, республиканы бютеу джамагъатын газ бла баджарыугъа джораланнган программаны толтуруу, 2026-чы – 2030-чу джыллагъа аллай джангы программа джарашдырыу дегенча ишлени юслеринден сёлешиннгенди. Аны юсюнден КъЧР-ни Башчысы Темрезланы Рашид социал сетледе кесини аккаунтларында: «Алексей Миллерни башчылыгъы бла «Газпром» ПАО бизни республиканы ышаннгылы иш нёгери болуб тургъанлы талай джыл болады. Аны бла келишиулю ишлегенибизни себебинден, 2012-чи джылдан бери регионну 85 проценти газ бла баджарылгъанды. КъЧР-ни джамагъатын газ бла баджарыугъа аталыб, 2025-чи джылгъа дери салыннган программаны тамалында энтда да газ юлешген 6 станция джангыртыллыкъды, газ быргъыла 25 эл къуралышха дери тартыллыкъдыла. Аны себебинден, Доммай бла Теберди курортланы инфраструктураларын джарашдырыб, къонакъларына джангы таблыкъла къурар мадарлары боллукъду.

Хычаман (май) айны 27-де Къарачай-Черкесияны Башчысы Темрезланы Рашид РФ-ны Правительствосуну Шимал Кавказ федерал округну регионларына ёсюм алдырыуну хакъындан комиссиясыны кенгешине къошулгъанды. Эресейни Правительствосуну Председатели Михаил Мишустинни башчылыгъы бла бардырылгъан кенгешде РФ-ны Вице-премьери эмда ШКФО-ну куратору Александр Новак, РФ-ны Президентини Шимал Кавказ федерал округда Толу эркинликли келечиси Юрий Чайка, Шимал Кавказны регионларыны башчылары, дагъыда башха кърал къуллукъчула да болгъандыла. Михаил Мишустин ШКФО-ну регионлары айный баргъанларын, туризм бла АПК бютюн да уллу ёсюм алгъанларын чертгенди. Ол джашау-коммунал комплекс бла бизнесменлеге кёлтюргючлюк этиуню юсюнден да айтханды. Кенгешде РФ-ны Президенти бусагъатдагъы экономикадан хапарлы устала хазырлау бла байламлы салгъан излемлени толтурууну юсюнден да сёлешиннгенди. «Правительствону комиссиясы ишин башлагъынчы форумну къурагъанлагъа, ШКФО-ну къурамында регионланы башчыларына разылыгъымы билдиреме. КИФ инвесторланы, власть органланы келечилерин, табышлылыкъ бла кюрешгенлени тюбешдирген, ышаннгылы иш нёгерле къураргъа себеблик этген иш болгъанды.