Быйыл байрым (февраль) айны 27-ден алтотур (март) айны 5-не дери, ызы бла арттотур (апрель) айны 3-ден 9-на дери Къарачай-Черкесияда, ШКФО-ну талай регионундача, сабийлеге полиомиелитге къаршчы къошакъ иммунизация этерге деб план салыннганды.


Аллай прививка этиллик планнга 3 ай болгъан къагъанакъ сабийледен башлаб, 9 джыл бла 11 ай 29 кюн болгъанлагъа дери киредиле. Республикада бютеулей да 49 468 сабий боладыла ала. Аланы арасында алгъаракъда полиомиелитге къаршчы профилактика прививка этилген-къалгъан деб къараллыкъ тюлдю – барына да этиб чыгъарыкъдыла. Полиомиелит вакцинаны кесин да сабийни ауузуна тамчы халда агъызырыкъдыла. Биринчи кере прививка этиллик балала «инактивированная вакцина» дегенни аллыкъдыла. Бу кампанияда эки тур боллукъду (араларында бир ай барды).
Алгъын джыллада, полиомиелитни вирусларыны («дикий», «вакцинный штамм» дегенле) чыгъа башлагъан, ол аурууну джайылырына къоркъуу болгъан кёзюуледе, сабийлени арасында быллай мероприятиеле бардырыла тургъандыла. Полиомиелитге къаршчы кёбчюлюкге джораланнган иммунизацияны себебинден, 2002-чи джылда РФ-гъа Европа регионну ичинде «страна, свободная от полиомиелита» деген сертификат берилген эди, 20 джылны ол статусу сакъланыб да тургъанды. Ёнге, бюгюн кюнде талай къралда полиомиелит бла байламлы табсыз болум къуралыб, бизни къралгъа да полиовирусла келиб къалырла да деген къоркъуу болгъанын унутмазгъа керекбиз.
Ай медет, арт джыллада Шимал Кавказ федерал округну субъектлеринде (Къарачай-Черкесия да ичлеринде болуб) полиомиелитге къаршчы прививка этилмеген сабийлени саны ёсгенди. Мындан ары да ол сан ёсюб барырча кёрюнеди. Аны чуруму бирер сылтау бла сабийлерине прививка этдирирге унамагъан ата-аналадыла.
Келген, кетген, кёчген (миграция) кёб болгъан кёзюуде коллектив иммунитетни энгишге тюшгени Къарачай-Черкесияда, бютеу Эресей Федерацияны джериндеча, полиовирусланы джайылыуларына джол ачаргъа боллукъду. Керти хапарлагъа кёре, 2019-чу – 2022-чи джыллада Шимал Кавказ регионну бир къауум субъектлеринде полиомиелитге къаршчы прививка этилмеген сабийлени арасында санланы къурушдургъан ауруу ачыкъланнганды. Алада башында сагъынылгъан вирусла болгъанларын айтадыла врачла.
Аны бла байламлы ётген джылны эндреуюк (декабрь) айыны 21-де Алыучуну (потребителни) эмда адамны эсенлигин джакълаугъа надзор этген федерал къуллукъну тамадасы Анна Попова полиомиелитни диагностикасыны хакъындан КъЧР-ни Башчысы Темрезланы Рашидге къагъыт джазгъанды. Шимал Кавказ регионда полиовирусну джайылыб баргъанын тохтатыр ючюн, полиомиелитге къаршчы къошакъ иммунизацияны бардырыргъа кереклиси айтылады письмода.
Полиовакцинаны сабийлени ауузларындан тамызыб, къошакъ иммунизацияны бардыргъан сагъатда санитар законодательствону излемлерин амалсыз толтурууну юсюнден окъуучулагъа ангылатыргъа кереклиге санайма. Ол излемле толтурулмасала, прививка этилмеген сабийлеге ол аурууну «вакциноассоциированный паралитический полиомиелит» деген тюрлюсю джугъаргъа боллукъду. Ол себебден прививка этилмеген неда полиомиелит вакцинаны 3-ден аз дозасын алгъан сабийле 60 кюнню ичинде прививка этилген сабийле бла джолукъмазгъа керекдиле. Сабийлени окъутхан, солутхан организациялада прививка этилмеген сабийлени бир кёзюуге дери кесичала (ахыр 60 кюнде прививка этилмегенле) болгъан группалагъа, класслагъа кёчюрюрге керекди. Кёчюрюрге мадар болмагъан сабийлени белгили болджалгъа дери ол джюрюб тургъан организациясындан тыяргъа керек боллукъду.
Къошакъ иммунизация кёбчюлюк халда этилмеген, башында сагъынылгъан эки къауум сабийни бир-бирлеринден айырыр мадар табылмай къалыргъа боллугъун да эсге ала, Къарачай-Черкесияда джылы 10-нга деричи сабийлени (алай демек, ата-аналары прививка этдирирге унамагъанланы эмда медицина отводлары болгъанланы) 60 кюнню ичинде джюрюген садиклеринден, школларындан, бирси билим берген учреждениелеринден толусу бла тыяргъа керек боллукъду. Ол мадар амалсыздан этилген мадар болгъанын ата-анала билсинле деб айтханлыгъыбызды. Джукъгъан ауруудан къорууланмагъан (прививка этилмеген) сабийле джарсымасынла деген дыгаласды ол.
Айтыргъа, полиомиелитге къаршчы къошакъ иммунизация прививка этилген хар бир сабийни саулугъун-эсенлигин энчи джакълар ючюн, аны бла бирге сабийни сакъат этерге боллукъ ол къыйын ауруудан кёбчюлюк иммунитет къурар ючюн этилген джумушду бу.
Бу затланы барын эсге алыб, ата-аналагъа тилерим: бу ишге иги эс бёлюгюз, сабийлеригизге полиомиелитге къаршчы прививкала этдиригиз. Алагъа полиомиелитден деменгили сакъларыкъ вакцина препарат теджеледи.

БОЛАТЧЫЛАНЫ Керим,
Роспотребнадзорну КъЧР-де управлениесини эпидемиологиягъа къарагъан бёлюмюню тамадасы.

 
{jcomments}