Сохта-джёрме миллетибизни ёмюрледен бери келген миллет ханты болгъаны барыбызгъа да белгилиди. Башха миллетледе да хазырлай болурла аны, алай болса да, биздеча бир миллетде да этилмегени хакъды. Сохта-джёрмесиз бир той, къурманлыкъ да ётмейди. Бу хантланы этген бурунладан бери келген адетибизди.

Мындан алда газетибизни бир номеринде сохтаны къалай хазырларгъа боллугъуну юсюнден джазгъан эдик, энди джёрме бла да окъуучуларыбызны шагъырей этерге излейбиз.
Джёрме къой ичден этиледи. Тууарныкъы джарамайды. Эм биринчи, тал терекни ингичге джаш чыбыкъчыгъындан кесиб алыб, аны эки бюгюб, ортасы бла къара ичегини ётдюре, къысыб, киринден ариулаб, джёрмелени тышларын чырмаргъа хазырлайса. Андан сора джаулу ичегилени узунуна бычакъ бла джара, киринден ариулаб, джуууб, кирсиз этиб, бир джанына саласа. Къой къарынны, къол къарышынг тенгли дегенча, кесеклеге кесерге керекди. Аланы джау джабышхан джанларын башына, къырылгъан джанын да тюбюне айландырыб, тепсиге бирем-бирем джайыб хазырлайса. Аланы араларына джаулу ичегилени ала тенгли кесиб, 3-4 кесекни саласа, тузну, пурчну, шибижини джюрегинг сюйгенча эсеблей, 1 уллу къашыкъ чакълы джууулгъан принчни юсюне бирча себесе, аны юсюне да къарын джаудан бир ингичге кесилген кесекни салыргъа керекди. Бир къауум адам дагъыда джён этден кесиб да къошадыла. Андан сора, аны барын да чырмаб, тышын да хазыр болгъан къара ичегиле бла байлайса. Алай бла, джёрмеле бишерге хазыр болдула.
Уллу мал болса, бир къойдан 10 джёрме этерге да боллукъду. Бир къауумла, уллуракъла этиб, санын аз чыгъарыучандыла. Биширген заманда чоюннга джёрмеле батылырча бир сууну къуюб, отха асыб, къайнаб башлагъанлай, отну сериуюн этерге тыйыншлыды. Джёрмеле бишгеклендиле деген сагъатда, гардошланы къабукъларын ариулаб, джуууб, джёрмелени юслерине салыб биширесе. Башындан бир атым тузчукъ да къошаргъа боллукъду. Тепсиге уллу саханны бишген гардошладан толтуруб башына да джёрмелени ууакъ туураб къалайдыла. Къатына да тузлукъ салыргъа керекди. Сохта-джёрме миллет хантыбызны дамын чыгъаргъан тузлукъду. Алайды да, не уллу хан-бий къонагъынг да, бек къууаныб, гардош бла джёрмеден къурулгъан тепсиге олтуруб, сюйюб сыйланныкъды.
Былайда чертерге излегенибиз, къой ичде чыпчыкъкёз къарындан джёрме тюл, сохта этилгени себебли, аны джангылыб джёрмеге къошуб къоймагъыз.
Аш татлы болсун!

Рубриканы бардыргъан
БАТЧАЛАНЫ Фатима.