Бу огъурлу, адебли-намыслы джердешибизге къарасанг, ол иги кесек заманны СВО-да болгъанды, ары дери да РФ-ны Сауутлу кючлерини тюрлю-тюрлю бёлеклеринде, кърал къоркъуусузлукъну бегитген органлада къуллукъ этгенди деб айталлыкъ тюлсе.

«За отвагу» деген медаль бла юч кере саугъаланнган, аскер къаугъаны ветераны, «Герои Карачаево-Черкесии» деген республикан кадр программагъа къошулгъан Мурат Карасов аскер къуллукъдан башына бош болгъанындан сора да джамагъатха, миллетине хайыр келтирирге излейди.
Кёб болмай Муратны бизни редакциягъа къонакъгъа чакъырыб, аны аскер къуллугъуну эмда джашау джолуну юсюнден ушакъ этген эдик. Муратны атасы Рамазан «Ленин йолы» (бюгюннгю «Ногъай давысы») газетни корреспонденти болуб ишлегенди. Аны себебли, Мурат редакциягъа сюйюб келген эди.
– Мени сынамым, билимим джангы ишимде да джарарыкъларына ишексизме. Эм алгъа терк оноу эте билирге, салыннган борчланы заманында толтурургъа, этген ишинги деменгили баджарыргъа керекди, – дейди Мурат.
«Герои Карачаево-Черкесии» деген кадр программаны тамалында Мурат Карасов КъЧР-ни Башчысыны эмда Правительствосуну Администрациясында стажировканы ётеди. Анга КъЧР-ни Башчысыны эмда Правительствосуну Администрациясыны тамадасыны биринчи орунбасары Надежда Пивоварова насихатлыкъ этеди.
– Надежда Ивановнача адамны къолунда юреннгеними кесиме уллу сыйгъа санайма. Ол билимли, уллу иш сынамы болгъан тамадады, Правительствону Юйюнде ишлеген джаш адамлагъа да юлгюдю. Надежда Пивоварова ишни таб къурагъаны бла бирге халал джюрекли, огъурлу адамды. Аскер къаугъагъа къошулгъанлагъа уллу эс бёлгени ючюн, КъЧР-ни Башчысы Темрезланы Рашидге да уллу бюсюреу этеме. «Герои Карачаево-Черкесии» деген программа да Темрезланы Рашидни башламчылыгъы бла толтурулады. Ол СВО-гъа къошулгъанланы джарсыуларына эс бёлгенлей, тилеклерин толтургъанлай турады, – дегенди Мурат Карасов.
Мурат Карасов Ставрополь крайны Нефтекум районуну Тукуй-Мектеб элинде туугъанды. Атасы Тахир Эркин-Халкъ элден болгъанды, ол педагогика институтну бошагъанындан сора ишге Нефтекумск районнга ашырылгъан эди. Ол анда устаз къызны джаратыб, аны бла джазыуун бир этгенди. Устазланы юйдегисинде ёсген Мурат устаз болургъа излесе да, джазыуу башха тюрлю къуралгъанды.
1980-чы джыл Карасовлары Черкесск шахаргъа кёчюб келгендиле. Мурат да шахар школда билим алгъанды. Школну тауусханындан сора производствода ишлегенди. Бёлек замандан аскер къуллукъгъа чакъырылгъанды.
1999-чу джыл Мурат Карасов энчи бёлекни къурамында экинчи чечен къазауатха, терроризмге къаршчы операциялагъа къошулгъанды.
2000-чи джыл юйюне къайтханындан сора, Мурат Къарачай-Черкес политехника институтну «Промышленно-гражданское строительство» деген факультетине заочно киргенди. Аны бла бирге «Нефтегазмонтажспецстрой» деген организацияда ишлегенди.
Тёзюмлюлюк, джууаблылыкъ дегенча шартлары, адамланы къорууларгъа излегени, аскерде алгъан сынамы Муратны кърал къоркъуусузлукъ органлагъа келтиргендиле. Бу къуллугъунда да Мурат, къралыбызда терроризмге къаршчы бардырылгъан ишлеге къошулуб, джамагъатны къоркъуусузлугъун баджаргъанды. 2014-чю джыл джердешибиз, джаралы болуб, отставкагъа чыкъгъанды.
Украинада аскер къаугъа башланнганында, Мурат кеси разылыгъы бла СВО баргъан джерге атланнганды.
– Къарт атамы атасы Калмурза Карасов Орус-япон къазауатха къошулгъанды, къарт атам Рамазан да 1941-чи джыл Уллу Ата джурт къазауатха кетиб, джуртубузну немча фашистледен къоруулагъанды. Джанларына къоркъуу бола турса да, ала джигитлик, ётгюрлюк танытыб сермешгендиле. Мен да, аналаны, сабийлени, къартланы неонацистледен къоруулар ючюн, кеси разылыгъым бла аскер къаугъагъа кетген эдим. Къарт атамы къазауатны, кесини атасыны юсюнден хапарлары эсимде къалыб кетгендиле. Аланы джигитликлери, Ата джуртха сюймекликлери, патриот сезимлери меннге не заманда да кёл бериб тургъандыла, – дейди Мурат Карасов.
СВО баргъан джерде ётгюр джердешибиз кеси къуллукъ этген эмда башха бёлеклени радиоэлектрон къоркъуусузлукъларын баджаргъанды. Институтда алгъан билими Муратха аскер къаугъада бек джарагъанды. Муратны баш борчу аскерчилени уруш баргъан джерден чыгъарыу эди. Кесине къоркъуу болса да, салыннган борчну ол бет джарыкълы толтургъанды.
– Башха аскерчиленича, мени да туугъан джуртумда джууукъларым, сабийлерим, тенглерим къалгъан эдиле, неонацистле аланы тынчлыкъларын бузмазча этиу бла кюреше эдим. Джуртубузну джауладан къоруулау баш борчубузду, – деб хапар айтады Мурат.
2023-чю джыл Мурат джаралы болуб, аскерден башына бош этилгенди.
Ол, аскер къаугъаны юсюнден кёб хапар айтмаса да, аскер нёгерлерин эсине тюшюргенлей бети джарыб тебрейди. Ол кёзюуде шохлукъну, аскер нёгерликни магъанасын ангылайса.
Мурат СВО-да болгъан кёзюуюнде «Мектеп» (ногъай тилден «школа» деб кёчюрюледи) деген аскерчи атны джюрютгенди. Ол сёз аны устаз болургъа мураты толмагъаны бла байламлы сабийлигинден джюрегинде къалгъанды. Устаз сохталарына джюрек джылыуун бергенча, Муратны да ашхы умутлары, миллет ючюн урунургъа излегени джамагъатха хайыр келтирсинле. Аныча ётгюр, джигит, Ата джуртларын бек сюйген джашла болуб, бизни къралны киши да хорлаяллыкъ тюлдю.

НАЙМАНОВА-ДОБАГОВА Кърымхан.
«Ногъай давысы» газет.